Σάλτσμπουργκ - Το κάστρο του αλατιού

Σάλτσμπουργκ - Το κάστρο του αλατιού

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Κτισμένο στις όχθες του ποταμού Σάλτσαχ, διαθέτει ό,τι χρειάζεται ένας ταξιδιώτης για να σαγηνευτεί: μπαρόκ αρχιτεκτονική, έντονη κουλτούρα, γαστρονομία κι ένα παραμυθένιο σκηνικό που μας μεταφέρει πίσω, στην εποχή της Αναγέννησης, της κλασικής μουσικής και προσφέρεται για κινηματογραφικό ντεκόρ σε χολιγουντιανά μιούζικαλ. Περπατάτε χαλαρά σε ανθισμένους κήπους κι ασυναίσθητα τραγουδάτε κάτι από το μιούζικαλ «Η Μελωδία της Ευτυχίας». Στα σοκάκια του ιστορικού κέντρου έχετε την αίσθηση ότι ο χρόνος σταμάτησε κάπου ανάμεσα στο Μεσαίωνα και την Αναγέννηση: καθεδρικοί ναοί, πλατείες με αγάλματα και σιντριβάνια, καλοδιατηρημένα μπαρόκ κτίρια κι επιβλητικά παλάτια σε «βυθίζουν» κατευθείαν στο παρελθόν. Στην απόλυτη ησυχία της νύχτας, όταν όλοι κοιμούνται, νομίζετε ότι ακούτε τη «Μικρή νυχτερινή Μουσική» (Kleine Nachtmusik) του Μότσαρτ. Το πνεύμα του διάσημου μουσικοσυνθέτη πλανιέται παντού εδώ.

Πίσω από τη μνημειακή αρχιτεκτονική της, ανακαλύπτεις μια πολιτεία με αριστοκρατική φινέτσα, κοσμοπολίτικη αύρα και έντονη κουλτούρα. Μουσεία γεμάτα ιστορικούς θησαυρούς, εκλεκτά γκουρμέ εστιατόρια, ατμοσφαιρικά καφέ, όπερες, επώνυμα καταστήματα και φημισμένα χιονοδρομικά κέντρα φροντίζουν γι’ αυτό. Πολλοί είναι οι λόγοι για να επισκεφτείς το Σάλτσμπουργκ. Υπάρχει όμως ακόμα ένας, ίσως ο πιο δελεαστικός: να διαπιστώσεις αν ο διάσημος Γερμανός ταξιδευτής και συγγραφέας Alexander von Humboldt είχε δίκιο που έγραφε στα τέλη του 18ου αιώνα ότι το Σάλτσμπουργκ ανήκε, μαζί με την Κωνσταντινούπολη και τη Νάπολη, στις τρεις πιο όμορφες πόλεις του κόσμου.

ΜΝΗΜΕΙΟ ΤΗΣ UNESCO
Σε υψόμετρο 420 μ., στους πρόποδες δασωμένων βουνών, η γενέτειρα του Μότσαρτ χωρίζεται στη μέση από τον ποταμό Salzach κι απολαμβάνει την παρουσία μιας γενναιόδωρης αλπικής φύσης, με ψηλές οροσειρές, λίμνες, παραμυθένιες κοιλάδες, γραφικά χωριά και πολυτελή θέρετρα. Η πόλη είναι σημαντικό οδικό και σιδηροδρομικό κέντρο και διαθέτει διεθνές αεροδρόμιο και μια σημαντική εμπορική και βιομηχανική κίνηση (είδη διατροφής, υφαντουργία, χημικά προϊόντα, μουσικά όργανα και εξαρτήματα υπολογιστών). Κυρίως όμως είναι μια καλλιτεχνική και πνευματική πόλη, με το ομώνυμο φεστιβάλ μουσικής (από τα σπουδαιότερα στον κόσμο) και με διάφορα ιδρύματα που συνδέονται κατά μεγάλο μέρος με τον Μότσαρτ, όπως η μουσική ακαδημία Motzarteum (1910-14), όπου στεγάζεται και το αρχείο του Μότσαρτ. Το Σάλτσμπουργκ είναι έδρα του ομώνυμου πανεπιστημίου (1622) και του Πανεπιστημίου Μουσικών και Δραματικών Τεχνών (1914). Συγχρόνως είναι η πιο τουριστική πόλη της Αυστρίας μετά τη Βιέννη, με περίπου 1.500.000 επισκέπτες ετησίως. Έχει βραβευτεί ως ένας από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς σε όλη την Ευρώπη και δεν είναι τυχαίο που συγκαταλέγεται στα 5 πιο αγαπημένα ευρωπαϊκά χειμερινά θέρετρα των Ελλήνων τουριστών.

Το ταξίδι όμως στην πόλη των 145.000 κατοίκων της Κεντροδυτικής Αυστρίας, εκτός από γεωγραφικό είναι και ιστορικό. Η «Ρώμη των Άλπεων» ή «Γερμανική Ρώμη», όπως αλλιώς αποκαλείται το Σάλτσμπουργκ, θεωρείται το πιο σημαντικό πνευματικό και θρησκευτικό κέντρο της χώρας, ενώ το τμήμα της παλιάς πόλης περιλαμβάνεται από το 1996 στη λίστα των Μνημείων της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.

Ήδη από τα ρωμαϊκά χρόνια, η πόλη είχε αποκτήσει μεγάλη φήμη και πλούτη χάρη στην προνομιακή της θέση (βρισκόταν στο κέντρο των πιο σημαντικών εμπορικών διαδρόμων της Κεντρικής Ευρώπης). Το ορυκτό αλάτι (ο «λευκός χρυσός» ήταν γνωστός από την εποχή των Κελτών), το ασήμι, ο χρυσός και οι πολύτιμες πέτρες που έκρυβαν τα βουνά της περιοχής συνέβαλαν καθοριστικά στην οικονομική, καλλιτεχνική και πνευματική ευμάρεια της πόλης, που γνώρισε τη μέγιστη ακμή της από τον 15ο έως τον 17ο αιώνα. Τα αρχιτεκτονήματα εκείνης της εποχής καθορίζουν σήμερα την ιστορική και πολιτιστική ταυτότητα του Σάλτσμπουργκ, που το όνομά του σημαίνει «Κάστρο του Αλατιού».

ΕΝΑ ΜΙΚΡΟ ΒΑΤΙΚΑΝΟ

Το Σάλτσμπουργκ ήταν αρχικά κέλτικος οικισμός και αργότερα αναπτύχθηκε εκεί μια ρωμαϊκή πόλη, η οποία ονομαζόταν Juvavum. Η σημερινή πόλη οφείλει την προέλευσή της στο ανδρικό μοναστήρι του Αγίου Πέτρου, κατοικία Βενεδικτίνων μοναχών, και στο γυναικείο μοναστήρι Nonberg, που ιδρύθηκαν γύρω στο 696 από τον Saint Rupert (Άγιο Ρούπερτ). Το Σάλτσμπουργκ γίνεται επισκοπή, ενώ το 798 αναβαθμίζεται σε αρχιεπισκοπή. Στη δικαιοδοσία της πέρασαν σταδιακά όλες οι επισκοπές της Βαυαρίας, με αποτέλεσμα οι αρχιεπίσκοποι να πάρουν υπό τον έλεγχό τους 48 μοναστήρια και η πόλη τους να εξελιχθεί σ’ ένα μικρό Βατικανό.

Η ιστορία της πόλης συνδέθηκε με την ιστορία των επισκόπων-ηγεμόνων (κυρίως των Wolf Dietrich, Wolf Dietrich von Raitennaou και Μαρξ Σίτιχ φον Χόενεμς) που την κατέστησαν όχι μόνο θρησκευτικό, αλλά και καλλιτεχνικό και πνευματικό κέντρο. Ο αρχιεπίσκοπος Wolf Dietrich von Raitennaou ήταν εκείνος που έφερε την αναγεννησιακή τεχνοτροπία στην πόλη, αναθέτοντας σε Ιταλούς αρχιτέκτονες να την διακοσμήσουν με καθεδρικούς ναούς, δημόσια κτίρια και πλατείες. Έχοντας έντονη ανάμειξη στα εγκόσμια, οι αρχιεπίσκοποι του Σάλτσμπουργκ κατάφεραν τον 13ο αιώνα να τους απονεμηθεί ο τίτλος των Πριγκίπων της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Το 1810, η πόλη περιήλθε στη Βαυαρία και το 1816 στην Αυστρία. Στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου υπέστη σχετικά λιγότερες καταστροφές από άλλες πόλεις της Κεντρικής Ευρώπης. Στο Σάλτσμπουργκ είχαν το αρχηγείο τους οι αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις από το 1945 έως το 1956.

ΜΠΑΡΟΚ ΜΝΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ
Κτισμένη στην αριστερή (δυτική) όχθη του ποταμού Salzach, η καλοδιατηρημένη παλιά πόλη, που εκτείνεται μέχρι τις βόρειες πλαγιές του λόφου Mönchsberg, παρουσιάζει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Πρόκειται για ένα υπαίθριο μουσείο μπαρόκ αισθητικής που περπατείται εύκολα, μια και τα πιο σημαντικά αξιοθέατα απέχουν ελάχιστα μεταξύ τους.

Τριγυρνώντας σε πλακόστρωτα δρομάκια, πλατείες και μικρές στοές, εισπράττεις την αίσθηση ότι σχεδόν τίποτα δεν έχει αλλάξει από τότε που ο Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ περπατούσε εδώ, απορροφημένος στις νότες και στις παρτιτούρες του. Κι αν δεν υπήρχαν οι χιλιάδες τουρίστες γύρω σου, η εμπειρία αυτή θα ήταν σχεδόν εξωπραγματική.

Ωστόσο, η έλξη που ασκεί τούτη η πόλη συνεχίζεται ακόμα κι όταν η νύχτα την έχει σκεπάσει. Δύσκολο να πεις όχι σε μια μεγάλη νυχτερινή βόλτα στους δρόμους της, με τελική κατάληξη ένα γκουρμέ ρεστοράν, ένα μπαρ με ζωντανή μουσική, ένα καφέ για espresso και Apfelstrudel (μηλόπιτα) ή μια συναυλία κλασικής μουσικής.

Ο μεγάλος αριθμός των αξιοθέατων του Σάλτσμπουργκ προκαλεί πονοκέφαλο ακόμα και στους πιο έμπειρους ταξιδευτές. Καλό είναι να ξεκινήσει κανείς από τις 4 περίτεχνες εκκλησίες της πόλης: το γοτθικό ναό των Φραγκισκανών, ο οποίος χτίστηκε τον 13ο αιώνα (το άγαλμα της Παναγίας με το Βρέφος φιλοτέχνησε ο γλύπτης Michael Pacher το 1495),

το Αβαείο των Βενεδικτίνων του Αγίου Πέτρου (το συγκρότημα περιλαμβάνει την εκκλησία και το νεκροταφείο του Αγίου Πέτρου, πινακοθήκη και κατακόμβες),

την Kollegienkirche (χτίστηκε το 1707 από τον αρχιτέκτονα Fischer von Erlach, επί Αρχιεπισκόπου Johann Ernst von Thun, ως εκκλησία και πανεπιστήμιο μαζί)

και φυσικά τον καθεδρικό ναό: με τρεις μεγάλες μπρούτζινες πύλες, μαρμάρινη πρόσοψη και περίτεχνο εσωτερικό διάκοσμο είναι το πιο εντυπωσιακό θρησκευτικό οικοδόμημα του Σάλτσμπουργκ, το πρώτο μπαρόκ κτίσμα που αναγέρθηκε βόρεια των Άλπεων.

Ο ναός εγκαινιάστηκε το 767, καταστράφηκε από φωτιά και ξαναχτίστηκε το 1628, ενώ το 1959 ολοκληρώθηκε η αναστήλωσή του, μετά από έναν αεροπορικό βομβαρδισμό το 1944. Μια βιαστική ματιά απέξω δεν φτάνει. Πρέπει να μπείτε μέσα, να θαυμάσετε τον εσωτερικό διάκοσμο του ναού και να δείτε την κολυμπήθρα που βαπτίστηκε ο Μότσαρτ. Από το 1779 μέχρι το 1781, ο νεαρός Αμαντέους έπαιζε μελωδίες στο εκκλησιαστικό όργανο του καθεδρικού ναού.http://history-pages.blogspot.gr/2012/11/blog-post_24.html

Στις πλατείες και τα δρομάκια που βρίσκονται γύρω από τον καθεδρικό ναό και την εκκλησία Kollegienkirche, οι μικροπωλητές πουλούν στους πάγκους τους, από φρέσκα φρούτα, λαχανικά, ψάρια, ψωμί, τυρί, γλυκά, μέχρι και σουβενίρ. Ζεστή και όμορφη ατμόσφαιρα, είναι το πιο ιδανικό σημείο να ζήσεις λίγο από την καθημερινότητα των κατοίκων του Σάλτσμπουργκ.

Σε κοντινή απόσταση στην πεζοδρομημένη οδό Getreidegasse, ακούς την εμπορική καρδιά της παλιάς πόλης να χτυπά. Σ’ έναν από τους πιο όμορφους εμπορικούς δρόμους του κόσμου, περίπου 800 καταστήματα (τα περισσότερα στεγάζονται σε μεσαιωνικά σπίτια που έχουν μεταμορφωθεί σε μαγαζιά με περίτεχνα διακοσμημένες βιτρίνες) σε καλούν για ψώνια με γκλάμουρ λάμψη. Επώνυμες μπουτίκ, γκαλερί τέχνης, ακριβά κοσμηματοπωλεία, κομψά καταστήματα με αντίκες, βιβλιοπωλεία, ζαχαροπλαστεία, εστιατόρια, καφέ, καθώς και μαγαζιά με delicatessen, σουβενίρ, πορσελάνινες κούκλες και ό,τι άλλο ποθεί η ψυχή σου υπάρχουν στην Getreidegasse.