344. Bosch Hieronymous, «Christ carrying the cross» (120)
BOSCH Hieronymus, "Christ Carrying the Cross", 1516, Oil on panel, 74 x 81 cm, Museum voor Schone Kunsten, Ghent, Βέλγιο
«Πρόκειται για μία από τις πλέον παραισθησιογόνες δημιουργίες στην ιστορία της Δυτικής Τέχνης». Έτσι περιέγραψε τον περίφημο πίνακα ο Paul van der Broeck, φερόμενος ειδήμονας του Hieronymous Bosch. Το σιβυλλικό έργο του Φλαμανδού καλλιτέχνη «Η πορεία προς το Γολγοθά» “The way to Calvary”, είναι ιδιότροπο, ενοχλητικό, δεν απέχει καθόλου από το σύνολο των λοιπών στρυφνών έργων του Bosch. Ο συνωστισμός αφόρητος, οι φάτσες εξαιρετικά αποκρουστικές, χώρος δεν υπάρχει ούτε μιας ανάσας. Οι ειδικοί τολμούν να προσδιορίζουν το έργο με ασφάλεια μετά το 1500, δηλαδή στην τελευταία περίοδο του ζωγράφου, και κάτι θα ξέρουν.
Ο Bosch είχε επιλέξει να φιλοτεχνήσει κυρίως θρησκευτικά θέματα στο βίο του, ενώ το παρόν είχε αναδειχθεί στα πιο δημοφιλή και αγαπημένα. Μέσα σ’ όλον αυτόν το ζωγραφικό θόρυβο προβάλλει στο κέντρο η κεφαλή του Ιησού Χριστού, εμφανώς καταβεβλημένου από το άχθος του σταυρού, μέρους μόνο του οποίου αποτυπώνεται στον πίνακα. Παρά τη θεματική προσήλωση, ο ζωγράφος με κριτική ματιά σχολιάζει τον κόσμο και τις ανθρώπινες πράξεις με ευφυή τρόπο. Ο Χριστός μοναχικός και καρτερικός, φέρει στην πλάτη του τις αμαρτίες αυτού του άσχημου και κτηνώδους κόσμου και λυτρώνει την ίδια την ανθρωπότητα. Αυτή είναι η κύρια ιδέα που επιθυμούσε ο Bosch να μεταδώσει εδώ. Έξοχα η σκηνή εκτυλίσσεται σε δύο διαγωνίους, φαινόμενο αρκετά σπάνιο με ξεχωριστή σημασία. Η πρώτη διαγώνιος φέρεται κατά μήκος του Σταυρού προς το δεξιό κάτω άκρο, στον «κακούργο εξ ευωνύμων» δηλαδή. Η δεύτερη τρέχει από αντίστροφη πλευρά, από το Ιερό Μανδήλιον έως τη δεξιά άνω γωνία, όπου και απεικονίζεται ο κλέφτης που μετανόησε στο δεξιό πλευρό του Χριστού
Γύρω από το κέντρο του πίνακα πυκνώνουν πρόσωπα δυστυχισμένα και συστρεφόμενα, ίσως καρικατούρες της ανθρωπότητας, συμπιέζονται σαν πλάσματα της κόλασης, χαρακτηριστικό που αρέσκεται ο ζωγράφος να αποδίδει. Παράλληλα, συμπληρώνει και θεολογικά το έργο σημειώνοντας την απόκλιση της ανθρωπότητας από το λόγο του Θεού, που με τόση γαλήνη και κατανόηση διαγράφεται στο πρόσωπο του Θεανθρώπου. Εντύπωση προκαλεί η απουσία της Παρθένου Μαρίας, ενώ η μόνη γυναικεία μορφή στο έργο είναι αυτή της Αγίας Βερονίκης στο αριστερό κάτω άκρο, εύκολα αναγνωρίσιμη από το Άγιο Μανδήλιον που οριοθετεί το κατώτερο τμήμα του πίνακα. Όλες οι μορφές είναι αξιοσημείωτες για την ποικιλία των ενδυμάτων, των χειρονομιών, αλλά και των εκφράσεων των προσώπων τους, ενώ παράλληλα ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει για την επιλογή του ζωγράφου να απεικονίσει τόσο περίτεχνα τα καπέλα, προφανώς για να καλύψει το κενό από την ασάφεια του χώρου και της συνολικής απεικόνισης των ανθρώπινων μορφών.
Αγία Βερονίκη
Η τεχνική του Hieronymous Bosch είναι αρκετά εκλεπτυσμένη και φιλοσοφημένη, η χρωματική του παλέτα δε επιλέγει χρώματα σκοτεινά με λίγες φωτεινές σημάνσεις για να αποδώσουν στο μέγιστο την ιεροπρέπεια της σκηνής. Οι αντιθέσεις του καλού και του κακού, τα δαιμονικά προσωπεία, οι μοναδικές εκφράσεις, η χαοτική αλληλεπίδραση των μορφών συνηγορούν στην μοναδική ανάδειξη της κεντρικής μορφής με τρόπο αριστουργηματικό. Ο Jos de Sigenza, ένας Ισπανός συγγραφέας του 16ου αιώνα, δεν έγραψε άδικα: «Η διαφορά μεταξύ του Bosch και των άλλων ζωγράφων έγκειται στο γεγονός ότι οι άλλοι απεικόνισαν τον άνθρωπο όπως εμφανίζεται εξωτερικά. Μόνο ο Bosch τόλμησε να τον ζωγραφίσει όπως φαίνεται από μέσα.»
Ως φαίνεται… τι τραβάμε και δεν το μαρτυράμε! Έλα Ιερώνυμε να μας χαρτογραφήσεις τα εσώτερα!!!
O xartografos βρήκε θαυμάσια την αναφορά στη Χουακίνα και ξεδιάντροπα την αντέγραψε : http://xouakina.blogspot.com/2011/05/hieronymous-bosch-christ-carrying-cross.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου