Μεγάλες οικονομικές «φούσκες» της ανθρώπινης Ιστορίας

Η «φούσκα» αποτελεί ένα φαινόμενο που κάνει συχνά την εμφάνισή του στη διάρκεια της ανθρώπινης Ιστορίας. Πρόκειται για περιπτώσεις χρηματιστηριακής παράνοιας, με καταστρεπτικές συνέπειες για τους επενδυτές, που αποζήτησαν το εύκολο και γρήγορο κέρδος. Κι ενώ κάθε φορά θεώρησαν ότι «αυτή τη φορά δεν είναι όπως παλιά», αποδεικνυόταν τελικά πως και πάλι ήταν όπως παλιά. Και η φούσκα γινόταν αντιληπτή μόνο αφότου είχε ήδη σκάσει…

Από τη τουλιπομανία μέχρι τη «φούσκα Dot-Com», οι τραγικές εκτιμήσεις επενδυτών και οικονομολόγων προκάλεσαν αρκετές φορές την εξαφάνιση ολόκληρων περιουσιών.

«Τρεις είναι οι μεγάλες δυνάμεις που κινούν τον κόσμο: η ανοησία, ο φόβος και η απληστία», είχε πει κάποτε ο Άλμπερτ Αϊνστάιν.

Τουλιπομανία

Οι τουλίπες αποτελούν ένα μοιραίο λουλούδι της οικονομικής ιστορίας. Η εμφάνιση στην Ευρώπη στα μέσα του 16ου αιώνα του άγνωστου μέχρι τότε λουλουδιού προκάλεσε πραγματική μανία, ιδίως στην Ολλανδία, όπου οι βολβοί σπάνιων ποικιλιών απέκτησαν τεράστια αξία.

Στο χρηματιστήριο του Άμστερνταμ δημιουργήθηκαν ειδικοί χώροι για την αγοραπωλησία τουλίπας, κάτι που μιμήθηκαν και άλλες ολλανδικές πόλεις. Οι βολβοί αγοράζονταν και πωλούνταν όπως και οι μετοχές σήμερα στα χρηματιστήρια του κόσμου. Μάλιστα, η τιμή ενός και μόνο βολβού τουλίπας έφτασε να είναι ίδια με εκείνη μιας άμαξας, δύο αλόγων ή χιλιάδων κιλών τυριού.

Η τουλιπομανία επέμεινε μέχρι τον Φεβρουάριο του 1637, όταν η αγορά κατέρρευσε λόγω αμφιβολιών για τη συνεχιζόμενη αύξηση των τιμών των βολβών. Ο πανικός κυρίευσε τους επενδυτές, όλοι ήθελαν να πουλήσουν αλλά κανένας να αγοράσει. «Σημαντικοί έμποροι έφτασαν σχεδόν στην επαιτεία», έγραφε ο Charles Mackay, ο οποίος ασχολήθηκε εκτενώς με το θέμα. Πολλοί είδαν τις περιουσίες τους να εξαφανίζονται και παρά το γεγονός ότι η ολλανδική κυβέρνηση ξεκίνησε έρευνα για την υπόθεση, η οικονομία της χώρας εισήλθε σε ύφεση.

Η φούσκα της Νότιας Θάλασσας

Ο όρος «φούσκα» εισήλθε στο λεξικό στις αρχές του 18ου αιώνα, όταν η βρετανική Εταιρεία της Νότιας Θάλασσας κατέρρευσε, συμπαρασύροντας και πολλούς επενδυτές μαζί της. Η εταιρεία ιδρύθηκε το 1711, με τους ιδιοκτήτες της να αναλαμβάνουν μέρος του χρέους της Βρετανίας με αντάλλαγμα αποκλειστικά δικαιώματα εμπορίου στη Νότια Αμερική.

Μετά τη διασπορά φημών για τα σημαντικά κέρδη που είχαν αποφέρει οι δραστηριότητές της, η εταιρεία προχώρησε εξέδωσε μετοχές για το κοινό, οι οποίες έγιναν ανάρπαστες. Σε σύντομο χρονικό διάστημα οι τιμές τους σχεδόν δεκαπλασιάστηκαν, αλλά και η φούσκα αυτή τελικά έσκασε, οδηγώντας στην οικονομική καταστροφή χιλιάδες επενδυτές. Οι έρευνες που ακολούθησαν έφεραν στο φως δωροδοκίες και εκτεταμένη διαφθορά και αρκετά στελέχη της εταιρεία κατέληξαν πίσω από τα σίδερα.

Η εταιρεία του Μισισιπή

Το 1716 η Γαλλία βρισκόταν αντιμέτωπη με δημόσια χρέη και έλλειψη ρευστότητας. Την κρίση κλήθηκε να επιλύσει ο σκοτσέζος Τζον Λόου, ο οποίος πρότεινε την εισαγωγή του χάρτινου νομίσματος για την ανάκαμψη της οικονομίας. Με τη στήριξη της γαλλικής κυβέρνησης, ο Λόου ίδρυσε μια τράπεζα και άρχισε να εκδίδει τραπεζογραμμάτια που υποτίθεται πως είχαν αντίκρισμα σε χρυσό και ασήμι.

Λίγο αργότερα, ο ίδιος θα ιδρύσει την Εταιρεία του Μισισιπή, η οποία αποκτά το μονοπώλιο στη γαλλική τότε Λουιζιάνα, η οποία σύμφωνα με τις φήμες διέθετε αποθέματα χρυσού. Ο Λόου άρχισε να πουλά μετοχές της εταιρείας, οι οποίες κέντρισαν το ενδιαφέρον των επενδυτών, εκτινάσσοντας την αξία τους. Οι πληροφορίες κάνουν λόγο για σκηνές αλλοφροσύνης στους δρόμους του Παρισιού, ενώ λέγεται ότι γυναίκες πουλούσαν ακόμη και το κορμί τους για να αποκτήσουν χρήματα για την αγορά μετοχών.

Το όλο κόλπο, που έδωσε ώθηση στη γαλλική οικονομία και έκανε πολλούς ανθρώπους πλούσιους, κάποια στιγμή θα σταματήσει να αποδίδει. Η Εταιρεία του Μισισιπή ουδέποτε βρήκε χρυσό στη Λουιζιάνα. Όταν το 1920, επενδυτές θέλησαν να εξαργυρώσουν τα τραπεζογραμμάτιά τους σε χρυσό, διαπίστωσαν πως δεν υπήρχαν αρκετά αποθέματα που να ανταποκρίνονται στην αξία τους. Οι τιμές των μετοχών της εταιρείας κατηφόρισαν δραματικά και πολλοί νεόπλουτοι είδαν τα κέρδη τους να εξαφανίζονται εν μία νυκτί. Ο Λόου αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα, φοβούμενος την οργή των εξαπατημένων πολιτών.

Τα ακίνητα στη Φλόριντα

Η φήμη της Φλόριντα ως δημοφιλούς προορισμού άρχισε να αναπτύσσεται μετά το τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, όταν η ευημερία πολλών Αμερικανών τους οδήγησε στην ηλιόλουστη πολιτεία σε αναζήτηση φτηνής κατοικίας. Οι απερίσκεπτες αγοραπωλησίες γης έδιναν και έπαιρναν, με τις τιμές να διπλασιάζονται κάθε λίγους μήνες στη διάρκεια του 1920. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι «επενδυτές» δεν είχαν καν το κεφάλαιο για την αγορά, απλώς έδιναν την προκαταβολή, μεταπωλούσαν με κέρδος την έκταση και στη συνέχεια αποπλήρωναν το υπόλοιπο ποσό.

Και ενώ φαινόταν πως η άνθηση της αγοράς κατοικίας στην περιοχή δεν είχε όριο, στις αρχές του 1926, οι αγοραστές έπαψαν να εμφανίζονται για να αγοράσουν σε αυτές τις υπερεκτιμημένες αξίες. Ο πανικός δεν άργησε να κάνει την εμφάνισή του, με τους επενδυτές να πωλούν για να εξασφαλίσουν τα κέρδη τους αλλά με τεράστιες απώλειες.

Το Μεγάλο Κραχ

Η δεκαετία του 1920 υπήρξε μια περίοδος ευφορίας για την αμερικανική χρηματιστηριακή αγορά. Ήταν η περίοδος που πολλά νοικοκυριά στις ΗΠΑ ανακάλυψαν το χρηματιστήριο, έπαιρναν δάνεια, τα οποία και επένδυαν ελπίζοντας να πλουτίσουν.

Το φθινόπωρο του 1929 οι τιμές των μετοχών είχαν φτάσει σε εξωπραγματικά ύψη. Παρά το γεγονός πως υπήρχαν φήμες για επικείμενη πτώση τους, πολλοί διακεκριμένοι οικονομολόγοι διαβεβαίωναν για το αντίθετο. Η αισιοδοξία εξατμίστηκε τελικά στις 24 Οκτωβρίου, όταν πωλήθηκαν περίπου 13 εκατ. μετοχές από πανικοβλημένους επενδυτές. Τη «Μαύρη Πέμπτη» ακολούθησε η «Μαύρη Τρίτη», όταν το χρηματιστήριο κατέρρευσε ακόμη περισσότερο, προκαλώντας χάος και επισπεύδοντας τη Μεγάλη Ύφεση που επί μία σχεδόν δεκαετία πλανιόταν πάνω από τις ΗΠΑ.

Η «φούσκα Dot-Com»

Λίγες φούσκες μπορούν να συγκριθούν με εκείνη της δεκαετίας του 1990. Το διαδίκτυο και οι νέες τεχνολογίες προκάλεσαν ένα τεράστιο κύμα ευφορίας στους επενδυτές, που ενδιαφέρθηκαν για την χρηματοδότηση των νέων εταιρειών. Ο σύνθετος δείκτης NASDAQ, που περιέχει κυρίως μετοχές του κλάδου της τεχνολογίας, εκτοξεύτηκε από τις 500 μονάδες τον Απρίλιο του 1991 σε πάνω από 5.000 μονάδες τον Μάρτιο του 2000.

Η υπερβολική μανία οδηγούσε ανθρώπους να επενδύουν «τυφλά» σε οτιδήποτε συνδεόταν απλά με τη νέα βιομηχανία. Όταν τελικά θα συνειδητοποιήσουν πως πρόκειται για μια κλασική κερδοσκοπική φούσκα, ο δείκτης NASDAQ θα κατρακυλήσει το 2002, εξαφανίζοντας τρισεκατομμύρια δολάρια από τα χαρτοφυλάκια των επενδυτών.

Η στεγαστική φούσκα των ΗΠΑ

Πολλοί ειδικοί πιστεύουν πως η παραπάνω «τεχνολογική φούσκα», όπως έχει επίσης χαρακτηριστεί, οδήγησε τους επενδυτές στα ακίνητα, πιστεύοντας πως πρόκειται για έναν πολύ πιο ασφαλή τομέα. Οι τιμές των ακινήτων στις ΗΠΑ άρχισαν να καταγράφουν σημαντική άνοδο στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και στις αρχές του 2000. Το 2006 θα γνωρίσουν τιμές ρεκόρ, καθώς οι τράπεζες δάνειζαν τα νοικοκυριά, πολλές φορές με δάνεια στα οποία οι δανειζόμενοι πλήρωναν μόνο τον τόκο ή χωρίς οι τράπεζες να έχουν πλήρεις εξασφαλίσεις.

Την ίδια εκείνη χρονιά θα αρχίσει η πτώση και η φούσκα αναπόφευκτα θα σκάσει, οδηγώντας στην κρίση ενυπόθηκων δανείων υψηλού κινδύνου, όπου πολλοί δανειολήπτες βρέθηκαν στη δύσκολη θέση να αδυνατούν να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις αποπληρωμής των δανείων τους. Η κρίση που εκδηλώθηκε στην παγκόσμια οικονομία το 2008 εκτιμάται πως οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο σκάσιμο αυτής της τελευταίας φούσκας.

https://www.newsbeast.gr/weekend/arthro/2105355/megales-ikonomikes-fouskes-tis-anthropinis-istorias

Το «Ρολόι της Αποκάλυψης» μετακινήθηκε στα 2 λεπτα

Κατά μισό λεπτό προς τα εμπρός κινήθηκαν οι δείκτες του συμβολικού «Ρολογιού της Αποκάλυψης», γεγονός που σημαίνει ότι ο κόσμος βρίσκεται πιο κοντά στην καταστροφή από την εποχή που ο Ψυχρός Πόλεμος είχε φτάσει στο αποκορύφωμά του, λόγω της αδυναμίας των ηγετών να ανταποκριθούν στην απειλή ενός πυρηνικού πολέμου.

Είναι η δεύτερη φορά, μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ, που το ρολόι αυτό –δημιούργημα επιστημόνων του Συμβουλίου Επιστήμης και Ασφάλειας του περιοδικού Bulletin of the Atomic Scientists– κάνει «άλμα» προς τα εμπρός. Πλέον οι δείκτες του δείχνουν δύο λεπτά πριν από τα «μεσάνυχτα», για πρώτη φορά από το 1953. Οι λόγοι; ο κίνδυνος ενός πυρηνικού ολοκαυτώματος λόγω της Βόρειας Κορέας, οι τεταμένες σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσία, οι εντάσεις στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας και άλλοι παράγοντες.

«Οι υπερβολές στις δηλώσεις και οι προκλητικές ενέργειες και των δύο πλευρών αύξησαν την πιθανότητα ενός πυρηνικού πολέμου, κατά λάθος ή από κακό υπολογισμό» αναφέρει η ομάδα που εδρεύει στο Σικάγο, αναφερόμενη στο πυρηνικό πρόγραμμα της Βόρειας Κορέας και την αντίδραση της κυβέρνησης Τραμπ σε αυτό.

‘Όπως μετέδωσε το Αθηναϊκό Πρακτορείο, ένας άλλος παράγοντας που οδήγησε τους επιστήμονες να μετακινήσουν τους δείκτες προς τα εμπρός είναι οι ανεξέλεγκτοι κίνδυνοι που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή.

Μια βασική ανησυχία είναι αυτό που οι επιστήμονες χαρακτήρισαν «θάνατο της διπλωματίας» υπό την κυβέρνηση Τραμπ. «Η διεθνής διπλωματία έχει περιοριστεί σε ανταλλαγή ύβρεων, προσδίδοντας μια σουρεαλιστική αίσθηση εξωπραγματικού που καθιστά ακόμη πιο απειλητική την κατάσταση στον τομέα της ασφάλειας».

Για να γυρίσει προς τα πίσω το ρολόι, οι επιστήμονες συνιστούν να αποφύγει ο Τραμπ την προκλητική ρητορική σε ό,τι αφορά τη Βόρεια Κορέα, να ανοίξουν οι δύο χώρες διαύλους επικοινωνίας και η διεθνής κοινότητα να επιδιώξει τον τερματισμό των πυρηνικών και βαλλιστικών δοκιμών εκ μέρους της Πιονγκγιάνγκ.

Το περιοδικό ιδρύθηκε από επιστήμονες που βοήθησαν να αναπτυχθούν τα πρώτα πυρηνικά όπλα των ΗΠΑ. Το Συμβούλιο Επιστήμης και Ασφάλειας αποφασίζει για το πού βρίσκονται οι δείκτες του ρολογιού, αφού συμβουλευτεί το Συμβούλιο των Χορηγών, στο οποίο μετέχουν 15 Νομπελίστες. Όταν δημιουργήθηκε το ρολόι, το 1947, έδειχνε 7 λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα. Το 2016 έδειχνε τρία λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα.

ttps://www.newsbeast.gr/world/arthro/3237548/to-roloi-tis-apokalipsis-metakinithike-sta-2-lepta-prin-ta-mesanikta

Το πείραμα «Bystander Apathy»: η απάθεια της μάζας

Το πείραμα «Bystander Apathy»: η απάθεια της μάζας

Οι πειραματιστές John Darley και Bibb Latane το 1964 παρακινήθηκαν από τη στυγερή δολοφονία της Kitty Genovese και εμπνεύστηκαν ένα από τα σημαντικότερα πειράματα στην Κοινωνική Ψυχολογία. Το «Bystander Apathy Experiment». 

Η δολοφονία της Kitty Genovese Στις 13 Μαρτίου του 1964, η Kitty Genovese δολοφονήθηκε μπροστά στο σπίτι της. Η Kitty είχε σχολάσει από τη δουλειά της και είχε παρκάρει το αυτοκίνητό της λίγα μέτρα μακριά από την οικία της. Ξαφνικά, ένας νεαρός άνδρας, ο Winston Moseley την κυνήγησε. Όταν την έπιασε, τη μαχαίρωσε 2 φορές στην πλάτη με στιλέτο. H Kitty εκλιπαρούσε για βοήθεια. Ένας γείτονας που την είδε, προκειμένου να τη σώσει, πυροβόλησε τον δράστη φωνάζοντας: «Άσε την κοπέλα ήσυχη!» Ο Moseley φοβήθηκε και τράπηκε σε φυγή, ενώ άφησε την Kitty αιμόφυρτη στα σκαλιά του σπιτιού της. 

Συνολικά 37 γείτονες είχαν γίνει μάρτυρες της δολοφονίας της Genovese.
Ωστόσο, κανένας τους δεν προσπάθησε να τη διασώσει.

Πολλοί μάρτυρες του σκηνικού υποστήριξαν στις Αρχές ότι είδαν το νεαρό άνδρα να επιστρέφει 10 λεπτά αργότερα στο σημείο. Αφού είδε ότι η γυναίκα είχε χάσει τις αισθήσεις της, άρχισε να τη μαχαιρώνει ξανά με μανία. 

Στη συνέχεια, ασέλγησε σεξουαλικά στο κορμί της, ενώ έκλεψε και τα χρήματα από το πορτοφόλι της. Ένας περαστικός τηλεφώνησε στην αστυνομία και κάλεσε ασθενοφόρο. Ωστόσο, ήταν πολύ αργά. Η κοπέλα είχε πεθάνει από ακατάσχετη αιμορραγία. 

Η ψυχολογία των μαρτύρων 

Συνολικά 37 γείτονες είχαν γίνει μάρτυρες της δολοφονίας της Genovese. Ωστόσο, κανένας τους δεν προσπάθησε να τη διασώσει. Για ποιο λόγο οι άνθρωποι αυτοί έμειναν απαθείς και αδιάφοροι; Παρακολουθούσαν αυτό που διαδραματιζόταν κι όμως απέφυγαν να κάνουν το οτιδήποτε. Δύο κοινωνικοί ψυχολόγοι άρχισαν να αναρωτιούνται γιατί οι μάρτυρες δεν αντέδρασαν όταν είδαν το θύμα να ζητάει βοήθεια. 

Το «Bystander Apathy Experiment» 

Οι Darley και Latane σκέφτηκαν να πραγματοποιήσουν ένα πείραμα με κοινά χαρακτηριστικά με εκείνα της δολοφονίας. Με αυτόν τον τρόπο, θα μπορούσαν ίσως να κατανοήσουν τη ψυχοσύνθεση των μαρτύρων. 

Συγκέντρωσαν μια ομάδα φοιτητών και τους είπαν ότι θα λάβουν μέρος σε μια συζήτηση σχετικά με τα προσωπικά προβλήματα. 

Έτσι κι έγινε. Ο κάθε συμμετέχων μιλούσε με άλλους για το ζήτημα που ήθελε, αλλά από ξεχωριστά δωμάτια. Δεν μπορούσαν να βλέπουν ο ένας τον άλλον, ενώ η επικοινωνία γινόταν μόνο μέσω μικροφώνων. 

Τα 5 στάδια του πειράματος.

Ο κάθε φοιτητής είχε το δικαίωμα να μιλήσει για 2 λεπτά. Τα μικρόφωνα των υπολοίπων ήταν κλειστά, ώστε να μην τον διακόπτουν. Το κάθε υποκείμενο όμως δεν γνώριζε ότι οι φωνές που άκουγε ήταν μαγνητοφωνημένες. Ο αριθμός των φωνών που άκουγε ο καθένας, ήταν τα «βήματα» που ακολουθούσαν οι επιστήμονες για την πορεία του πειράματος. Τα στάδια ήταν 5. 

Μια από τις φωνές που άκουγαν ήταν ενός υποκειμένου με επιληψία. Στο πρώτο στάδιο, παραδεχόταν ότι έπασχε από τη συγκεκριμένη διαταραχή, ενώ στο δεύτερο ξεκινούσαν οι κρίσεις. «I’m… I’m having a fit… I… I think I’m… help me… I… I can’t… Oh my God… err… if someone can just help me out here… I… I… can’t breathe p-p-properly… I’m feeling… I’m going to d-d-die if…» Το αληθινό υποκείμενο άκουγε τις φωνές, αλλά δεν μπορούσε να δει το άτομο που είχε τις κρίσεις. 

Οι πειραματιστές μέσα από ένα δωμάτιο με κάμερες παρακολουθούσαν την αντίδραση των φοιτητών. Σηκωνόντουσαν όρθιοι; Έψαχναν την πόρτα για να βγουν και να ζητήσουν βοήθεια ή δεν αντιδρούσαν καθόλου;

Αποτελέσματα του πειράματος 

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι μόνο το 31% των υποκειμένων έσπευσαν να ζητήσουν βοήθεια. Αυτό σήμαινε ότι δεν τους ενδιέφερε ή δεν τους κινητοποιούσε δραστικά το γεγονός ότι κάποιος συνάνθρωπος τους υπέφερε και αντιμετώπιζε πρόβλημα. Οι περισσότεροι ήταν πολύ αγχωμένοι, αλλά έμειναν άπραγοι. 

37 γείτονες είχαν γίνει μάρτυρες της δολοφονίας της Genovese.
Ωστόσο, κανένας τους δεν προσπάθησε να τη διασώσει.

Ωστόσο, στο στάδιο της τετ-α-τετ συζήτησης, το 85% ζήτησε βοήθεια. Όταν οι φοιτητές νόμιζαν ότι ήταν οι μόνοι που γνώριζαν για το συμβάν, υπήρχε μεγαλύτερη πιθανότητα να κάνουν κάτι. Αντίθετα, οι μεγαλύτερες ομάδες έδειξαν πλήρη αδιαφορία. 

Ανάλυση και επίλογος 

Το μεγάλο ποσοστό των φοιτητών που ζήτησαν βοήθεια κατά τη διάρκεια του πειράματος αποδεικνύει ότι οι άνθρωποι αντιδρούν σε ένα γεγονός όταν είναι λίγοι σε αριθμό. Από την άλλη μεριά, φάνηκε ότι το άτομο, όταν βρίσκεται ανάμεσα σε πολύ κόσμο, αδυνατεί να δράσει ουσιαστικά. 

Οπότε το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξαν οι κοινωνικοί ψυχολόγοι ήταν το εξής: Πρώτα-πρώτα, τα υποκείμενα παρουσίασαν ανευθυνότητα. Αυτό συμβαίνει όταν οι άνθρωποι πιστεύουν ότι κάποιος άλλος θα βρεθεί να βοηθήσει, όταν παραστεί ανάγκη. 

Έπειτα έρχεται η αμέλεια. Ο λόγος που σχεδόν κανένας δεν αντιδρά σε ένα συμβάν είναι επειδή όλοι πιστεύουν ότι η βοήθεια τους δεν είναι απαραίτητη. Βλέποντας άλλους ανθρώπους γύρω τους, δεν  αντιλαμβάνονται τη σοβαρότητα της κατάστασης και αδρανούν. Οι πειραματιστές επανέλαβαν το πείραμα της «απάθειας του περαστικού». 

Το «Bystander Apathy Experiment» 4 χρόνια αργότερα, είχε τα ίδια ακριβώς αποτελέσματα. http://www.planitikos.gr/2016/10/bystander-apathy.html

Ο αληθινός αρχιτσιγκούναρος που ξεπέρασε τον Σκρουτζ

Ο ζάμπλουτος που έφτασε στο σημείο να δανείσει με επιτόκιο 4% στο γιο του για να δώσει λύτρα για τον εγγονό του που είχε απαχθεί

---

---

Λονδίνο, μέσα του 19ου αιώνα, μια νύχτα που χιόνιζε, μια παραμονή Χριστουγέννων. Γεμάτος αδιαφορία για κάθε λογής συναίσθημα ή τρυφερότητα, ο γνωστός σε όλους μας Σκρουτζ, ο γερο-τοκογλύφος, μετράει τα λεφτά του. Εκείνος δεν το γνωρίζει ακόμα, όμως η μοίρα του θα αλλάξει, ποτέ δεν είναι αργά για ένα θαύμα...
Στη σημερινή εποχή παραδείγματα ανάλογα με αυτά του διάσημου αρχιτσιγκούναρού Σκρουτζ υπάρχουν πολλά. Βέβαια όχι με ευτυχισμένο τέλος.
Για παράδειγμα γνωστός δισεκατομμυριούχος που ζει σαν... Έλληνας συνταξιούχος με μειωμένη σύνταξη και ΕΚΑΣ είναι για παράδειγμα ο ιδρυτής των IKEA. Αν και είναι διάσημος και πάμπλουτος, ωστόσο αγοράζει ρούχα από τα «καλάθια» για να ντυθεί, ενώ τρώει τα διάσημα κεφτεδάκια της αλυσίδας για οικονομία.
Ο ιδρυτής της αλυσίδας επίπλων IKEA, Ίνγκβαρ Κάμπραντ, είχε πάντοτε τη φήμη του τσιγκούνη, ένα... κουσούρι που τον βοήθησε να αναπτύξει τον κολοσσό των έτοιμων επίπλων, ένα από τα κορυφαία brand names στον κόσμο.
Από την άλλη, μπορεί ο Πατ Μπρέναν (Pat Brennan) να είναι άγνωστος για τους Έλληνες αλλά είναι ο άνθρωπος που έχει χτίσει τις μισές ΗΠΑ. Χωρίς υπερβολή έχει χτίσει τεράστιο αριθμό σπιτιών... Ως συνιδιοκτήτης της Brennan Builders έχει κάνει μια τεράστια περιουσία ως εργολάβος.
Όταν λοιπόν, μία φορά είπε στην εγγονή του να μαζέψει τους συνδετήρες για να τους ξαναχρησιμοποιήσει αργότερα, η μικρή απάντησε «μα γιατί αφού είναι πολύ φτηνοί». Τότε ο ζάμπλουτος παππούς της, της είπε «ξέρεις πόσο μακριά μπορεί να φτάσει ένα σεντ αν το ξεχειλώσεις;».

Ο Άγγλος πολιτικός που αποτέλεσε την έμπνευση του Ντίκενς

Ο Κάρολος Ντίκενς, ο σημαντικότερος Βρετανός συγγραφέας της Βικτωριανής εποχής φαίνεται να εμπνεύστηκε τον Εμπενίζερ Σκρουτζ, από τον υπαρκτό Τζον Μέγκοτ.
Ο Τζον μέχρι τα τριάντα του ζούσε με όλες τις ανέσεις, ντυνόταν με τα ακριβότερα υφάσματα και δεν φοβόταν να χάσει χιλιάδες λίρες σε χαρτοπαιξίες.
Περνώντας την τέταρτη δεκαετία της ζωής του κάτι άλλαξε... Όταν πέθανε η μητέρα του, είχε καταφέρει να δημιουργήσει περιουσία αξίας 100 χιλιάδων λιρών χωρίς να σπαταλήσει ούτε μια λίρα κατά τη διάρκεια της ζωής της.
Τότε ο Τζον πλεύρισε το θείο του, τον Χάρβεϊ, για να πάρει την περιουσία του.
Ο θείος άφησε τη μεγάλη ακίνητη περιουσία του να ρημάξει, ντυνόταν με ρούχα πεθαμένων συγγενών και τρεφόταν μόνο με ότι έπιανε στο κυνήγι. Καθώς ο Χάρβεϊ ήταν ανύπαντρος και δεν είχε παιδιά, ο Τζον τον επισκεπτόταν με σκοπό να κληρονομήσει την περιούσια του. Μάλιστα, άλλαξε το επώνυμο του από Μέγκοτ σε Ελβς, που ήταν το επώνυμο του θείου του για να τον πείσει.

Το 1763, ο Χάρβεϊ πέθανε και ο Τζον κληρονόμησε 350.000 λίρες και μαζί κάποιες συνήθειες του θείου του. Άφησε τα ακίνητα του που είχαν ξεπεράσει τα 100 στην απόλυτη παρακμή, ντυνόταν σαν ζητιάνος και δεν χρησιμοποιούσε μεταφορικό μέσο.
Δεν παντρεύτηκε, καθώς ένας γάμος κόστιζε, αλλά απέκτησε δύο νόθους γιους και αρνήθηκε να πληρώσει για την εκπαίδευση τους. Το 1774, ο Ελβς εκλέχθηκε στο Βρετανικό Κοινοβούλιο, αλλά αρνήθηκε όλα τα κοινοβουλευτικά προνόμια και την χρηματοδότηση για την καθιερωμένη καμπάνια των πολιτικών. Τα μόνα χρήματα που ξόδευε ήταν για το μεσημεριανό του.
Η περιουσία του ξεπερνούσε το 1 εκατομμύριο λίρες, αλλά πέθανε ως ο φτωχότερος άνθρωπος. Προς το τέλος της ζωής του, ο χρόνιος υποσιτισμός κλόνισε την ψυχική του υγεία.
Για να μην ξοδέψει λέγεται ότι έκλεβε ακόμη και πουλιά που έπιαναν οι αρουραίοι για να φάνε...
Η συνολική του περιουσία άγγιζε το 1 εκατομμύριο λίρες, αλλά ο ίδιος μάζευε ένα ένα τα νομίσματα, τα τύλιγε σε χαρτοπετσέτες και τα έκρυβε σε κάθε γωνιά του σπιτιού του.

Ο Τζέι Πολ Γκέτι δεν πλήρωνε ούτε τους απαγωγείς του εγγονού του

Κανείς όμως δεν μπορεί να ξεπεράσει έναν διάσημο τσιγκούνη. Τον Τζέι Πολ Γκέτι. Ο Τζέι Πολ Γκέτι έκανε την περιουσία του κατά την διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης και είχε τον έλεγχο σε πάνω από 200 εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της Getty Oil Company.
Το 1966, το Guinness World Records τον ανακήρυξε τον πιο πλούσιο ιδιώτη του κόσμου, με περιουσία που ξεπερνούσε τα 2 δισ. δολάρια την εποχή που πέθανε, το 1976.
Ο Γκέτι ήταν διάσημος τσιγκούνης και είχε εγκαταστήσει ένα κερματοτηλέφωνο στην έπαυλή του.
Από το 1957 ο Γκέτι ήταν στην κορυφή του κόσμου αφού «χτύπησε» το πετρέλαιο στην ουδέτερη ζώνη μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και του Κουβέιτ. Λιγότερο από 20 χρόνια αργότερα, ήταν στο νεκροκρέβατό του, αφού είχε παρακολουθήσει την αυτοκτονία του μεγαλύτερου γιο του, το θάνατο της κόρης του από υπερβολική δόση ηρωίνης, και την περίφημη μακάβρια απαγωγή του εγγονού του.
Η ζωή του είχε μεγάλες διακυμάνσεις. Πέρασε δύο χρόνια κάνοντας τρελή ζωή με πολλές γυναίκες, ποτά και τζόγο και αργότερα επέστρεψε στις επιχειρήσεις έτοιμος για όλα.
Όπως γράφει και το Forbes ο Γκέτι ήταν μια σκέτη ιδιοφυΐα για τις επιχειρήσεις και τα γεωπολιτικά, όμως στην οικογένειά του ήταν η απόλυτη καταστροφή εξαιτίας τις τσιγκουνιάς του... Παντρεύτηκε πέντε φορές και απέκτησε πέντε γιους.

Στα παιδιά που απέκτησε φερόταν με απίστευτη απαξίωση. Δεν πήγαινε ούτε καν στους γάμους τους. Δεν πήγε ούτε στην κηδεία του μικρότερου γιου του Τίμι, ο οποίος πέθανε σε ηλικία 12 ετών από όγκο στον εγκέφαλο.
Έμεινε στην ιστορία για την άρνησή του να πληρώσει 17 εκατομμύρια δολάρια ως λύτρα όταν απήγαγαν τον έφηβο εγγονό του (Πολ Γ') στη Ρώμη στην δεκαετία του ’70. Ο Γκετί αρνήθηκε να συμβάλει στην καταβολή των λίτρων, δηλώνοντας πως έχει δεκατέσσερα εγγόνια και πως αν δεχόταν να δώσει έστω και μια δεκάρα στους απαγωγείς για τον ένα του εγγονό τον οποίο κρατούσαν για πέντε μήνες μέσα σε μια σπηλιά.
Μετά την άρνησή του, έκοψαν το αυτί του παιδιού και το ταχυδρόμησαν σε μία τοπική εφημερίδα. Λέγεται ότι τελικά έδωσε μόλις 2,2 εκατομμύρια, τα οποία δάνεισε στον γιο του με τον όρο να του επιστραφούν με επιτόκιο 4%.
Όταν ο Πολ ο Γ' τηλεφώνησε στον παππού του για να τον ευχαριστήσει που έδωσε τα χρήματα, εκείνος αρνήθηκε ακόμη και να απαντήσει στο τηλεφώνημα.

Ο εγγονός δεν άργησε να πάρει την κάτω βόλτα, δεν ξεπέρασε ποτέ όσα έγιναν και το 1981 (πέντε χρόνια μετά το θάνατο του παππού), έχοντας πάρει ένα θανατηφόρo κοκτέιλ από βάλιουμ, μεθαδόνη και αλκοόλ, έπαθε εγκεφαλικό και κίρρωση του ήπατος.
Έπεσε σε κώμα και όταν συνήλθε ήταν πλέον τετραπληγικός και είχε σχεδόν χάσει την όρασή του. Το τέλος τον βρήκε το Φεβρουάριο του 2011, στην κατοικία του, στο Μπάκιγχαμσαϊρ στην Αγγλία. Ο Πολ Γ΄ είχε την ατυχία να είναι εγγονός του Πολ Γκετί και γιος του σερ Πολ Γκετί Β', του φιλανθρώπου που έδωσε 140 εκατ. δολάρια σε καλούς σκοπούς αλλά αρνήθηκε να πληρώσει τα ιατρικά έξοδα του παράλυτου γιου του.

https://forcleveronly.blogspot.gr/

ΗΠΑ: Ανεστάλη η λειτουργία του Ομοσπονδιακού Κράτους – Απλήρωτοι δημόσιοι υπάλληλοι και στρατός Σάββατο, 20 Ιανουαρίου 2018

ΗΠΑ: Ανεστάλη η λειτουργία του Ομοσπονδιακού Κράτους – Απλήρωτοι δημόσιοι υπάλληλοι και στρατός Σάββατο, 20 Ιανουαρίου 2018

Στην αναστολή της λειτουργίας των ομοσπονδιακών υπηρεσιών τους οδηγήθηκαν οι ΗΠΑ, μετά την απόρριψη νομοσχεδίου που είχε υποβληθεί προς ψήφιση στη 
Γερουσία.
Οι Ρεπουμπλικάνοι, που διαθέτουν 51 έδρες στο σώμα σε σύνολο 100, δεν κατάφεραν να πείσουν τους Δημοκρατικούς για να συγκεντρώσουν τις 60 ψήφους που ήταν απαραίτητες για να υιοθετηθεί νομοσχέδιο για τη χρηματοδότηση του ομοσπονδιακού κράτους ως τις 16 Φεβρουαρίου.

Από τα μεσάνυκτα της Παρασκευής (τοπική ώρα, 07.00 το πρωί του Σαββάτου ώρα Ελλάδας) οι ΗΠΑ βρίσκονται αντιμέτωπες με την πρώτη παύση λειτουργίας του ομοσπονδιακού κράτους από τον Οκτώβριο 2013.

Τότε η αναστολή της λειτουργίας κάποιων ομοσπονδιακών υπηρεσιών είχε διαρκέσει 16 ημέρες και είχε θέσει σε τεχνική ανεργία περισσότερους από 850.000 δημόσιους υπαλλήλους που θεωρούνταν «μη απαραίτητο» προσωπικό.

Δεν είναι γνωστό για πόσο ενδέχεται να διαρκέσει αυτή τη φορά η παράλυση του ομοσπονδιακού κράτους, καθώς η διαμάχη μεταξύ των δύο κομμάτων είναι έντονη.

Οι Δημοκρατικοί έχουν δηλώσει ότι δεν θα δεχθούν να ψηφίσουν ένα συμβιβαστικό νομοσχέδιο αν σε αυτό δεν προβλέπεται η παράταση του προγράμματος DACA που αφορά τους μετανάστες που έφτασαν στις ΗΠΑ όταν ήταν ανήλικοι και οι οποίοι, βάσει του προγράμματος αυτού, μπορούν να εργάζονται και να σπουδάζουν χωρίς να κινδυνεύουν με απέλαση.

Οι πρώτες επιπτώσεις της παύσης της λειτουργίας αναμένεται να γίνουν αισθητές τη Δευτέρα.

Η λειτουργία πολλών ομοσπονδιακών υπηρεσιών, όπως οι οικονομικές, θα περιοριστούν στις απολύτως απαραίτητες.

Οι υπηρεσίες ασφαλείας συνήθως δεν επηρεάζονται, ενώ οι 1,4 εκατομμύριο Αμερικανοί στρατιωτικοί θα συνεχίσουν τις επιχειρήσεις τους χωρίς όμως να πληρώνονται.

«Η χώρα μας ιδρύθηκε από ιδιοφυίες, αλλά κυβερνάται από ηλίθιους», σχολίασε ο Ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής της Λουιζιάνα Τζον Κένεντι.

«Τα πράγματα φαίνονται άσχημα», είχε εκτιμήσει ο Τραμπ λίγο πριν ξεκινήσει η ψηφοφορία στη Γερουσία.

Ο Αμερικανός πρόεδρος, που αρχικά ήταν προγραμματισμένο να μεταβεί στην πολυτελή του κατοικία στη Φλόριντα, τελικά παρέμεινε στην Ουάσιγκτον.

Προς το παρόν δεν έχει σχολιάσει το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας.

Ωστόσο το απόγευμα ο Τραμπ, μετά τη συνάντηση που είχε στον Λευκό Οίκο με τον επικεφαλής των Δημοκρατικών στη Γερουσία Τσακ Σούμερ, είχε κάνει λόγο στο Twitter για μια «εξαιρετική προκαταρκτική συνάντηση», αφήνοντας να εννοηθεί ότι θα υπάρξει συμφωνία την τελευταία στιγμή.

Η Βουλή των Αντιπροσώπων, όπου την πλειοψηφία διαθέτουν οι Ρεπουμπλικάνοι, είχε εγκρίνει το νομοσχέδιο για την παράταση της χρηματοδότησης της ομοσπονδιακής κυβέρνησης την Πέμπτη το βράδυ.

«Τώρα χρειαζόμαστε τους Δημοκρατικούς ώστε το νομοσχέδιο να εγκριθεί από τη Γερουσία, όμως θέλουν την παράνομη μετανάστευση και αδύναμα σύνορα», έγραψε το πρωί στο Twitter o Αμερικανός πρόεδρος, ο οποίος τις τελευταίες ημέρες κατηγορεί το Δημοκρατικό κόμμα για συστηματική παρεμπόδιση.

Εκτός από την υιοθέτηση ενός ακόμη προσωρινού προϋπολογισμού, του τέταρτου από τον Σεπτέμβριο, οι Ρεπουμπλικάνοι επιθυμούν την υιοθέτηση και του οριστικού προϋπολογισμού για το 2018, ο οποίος θα αυξάνει τις αμυντικές δαπάνες, μια προεκλογική δέσμευση του Τραμπ.

Ο επικεφαλής των Ρεπουμπλικάνων στη Βουλή των Αντιπροσώπων Πολ Ράιαν κατηγόρησε τους Δημοκρατικούς γερουσιαστές ότι «κρατούν όμηρο» την ομοσπονδιακή χρηματοδότηση.

«Ο αμερικανικός λαός, κυρίως οι ένστολοι άνδρες και γυναίκες, αξίζουν περισσότερα από την αναστολή της λειτουργίας της ομοσπονδιακής κυβέρνησης», έγραψε στο Twitter.

«Θα πεθάνουν άνθρωποι», προειδοποίησε ο σύμβουλος του Λευκού Οίκου Μαρκ Σορτ, κατηγορώντας τους Δημοκρατικούς γερουσιαστές ότι «περιχαρακώθηκαν για να οδηγήσουν σε παράλυση» το ομοσπονδιακό κράτος, την ώρα που το νομοσχέδιο για το πρόγραμμα DACA δεν είναι έτοιμο.

Πέρα από την ψήφιση του προϋπολογισμού, οι κοινοβουλευτικοί σκέφτονται και τις ενδιάμεσες εκλογές του Νοεμβρίου.

Οι Δημοκρατικοί εκτιμούν ότι οι Ρεπουμπλικάνοι, που διαθέτουν μεγαλύτερη δύναμη στη Βουλή των Αντιπροσώπων και το Κογκρέσο, θα θεωρηθούν υπεύθυνοι για την αναστολή της λειτουργίας του ομοσπονδιακού κράτους και θα πληρώσουν το μεγαλύτερο τίμημα.

Από την πλευρά τους οι Ρεπουμπλικάνοι ελπίζουν να εκμεταλλευθούν την ευκαιρία αυτή για να τιμωρήσουν τους γερουσιαστές των Δημοκρατικών που θα διεκδικήσουν δεύτερη θητεία στις δέκα Πολιτείες όπου κέρδισε ο Τραμπ στις προεδρικές εκλογές.

Ωστόσο, σύμφωνα με δημοσκόπηση της Washington Post και του ABC που δημοσιεύθηκε χθες Παρασκευή, το 48% των Αμερικανών εκτιμά ότι οι Ρεπουμπλικάνοι θα ευθύνονται για την παράλυση του ομοσπονδιακού κράτους, έναντι του 28% που πιστεύει ότι ευθύνονται οι Δημοκρατικοί.
Αλληλοκατηγορίες Ρεπουμπλικανών και Δημοκρατικών

Ρεπουμπλικάνοι και Δημοκρατικοί στη Γερουσία αλληλοκατηγορούνται για την αποτυχία υιοθέτησης νομοσχεδίου που θα χρηματοδοτούσε προσωρινά το ομοσπονδιακό κράτος και θα απέτρεπε την παύση της λειτουργίας του.

Η παράλυση του ομοσπονδιακού κράτους «ήταν 100% αναπόφευκτη», δήλωσε ο επικεφαλής των Ρεπουμπλικάνων στη Γερουσία Μιτς Μακόνελ.
Ο ίδιος πρόσθεσε ότι θα προσπαθήσει να διεξαχθεί νέα ψηφοφορία για την προσωρινή χρηματοδότηση του ομοσπονδιακού κράτους ως τις 8 Φεβρουαρίου. Ωστόσο Οι Ρεπουμπλικάνοι της Γερουσίας δεν αναμένουν αυτή να πραγματοποιηθεί σήμερα.

«Θα ονομάζεται Τραμπ-παράλυση διότι κανείς, κανείς δεν αξίζει τόσο όσο ο πρόεδρος Τραμπ να θεωρείται υπεύθυνος για την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε», απάντησε ο επικεφαλής των Δημοκρατικών στη Γερουσία Τσακ Σούμερ.

Σύμφωνα με τον ίδιο, στη διάρκεια συνάντησης που είχε νωρίς την Παρασκευή με τον Αμερικανό πρόεδρο στον Λευκό Οίκο πρότεινε «να τεθεί στο τραπέζι το θέμα του τοίχου με το Μεξικό», όμως αυτό δεν φάνηκε να αρκεί στον Τραμπ ώστε να καταλήξει σε συμφωνία.

Ο Σούμερ τόνισε ότι υπήρχε ένα προσχέδιο συμφωνίας για το μεταναστευτικό και την προσωρινή χρηματοδότηση του ομοσπονδιακού κράτους, όμως ο Αμερικανός πρόεδρος «δεν πίεσε το κόμμα του στο Κογκρέσο να το δεχθεί».

Παρόλα αυτά ο επικεφαλής των Δημοκρατικών στη Γερουσία επεσήμανε ότι θα εξακολουθήσει να αναζητεί μια διακομματική συμφωνία και ζήτησε από τον Αμερικανό πρόεδρο να συγκαλέσει ήδη σήμερα έκτακτη συνάντηση με τους επικεφαλής των δύο κομμάτων στα δύο σώματα του Κογκρέσου, ώστε να βρεθεί κάποια συμβιβαστική λύση.
Οι συνέπειες της αναστολής λειτουργίας του ομοσπονδιακού κράτους
Κατά την αναστολή της λειτουργίας του ομοσπονδιακού κράτους στις ΗΠΑ το προσωπικό των ομοσπονδιακών υπηρεσιών που δεν κρίνεται απαραίτητο λαμβάνει άδεια ή τίθεται σε προσωρινή αναγκαστική αργία.

Όσοι θεωρούνται απαραίτητοι, όπως αυτοί που εργάζονται σε υπηρεσίες ασφαλείας, εξακολουθούν να εργάζονται.

Έπειτα από προηγούμενα περιστατικά παύσης της λειτουργίας του ομοσπονδιακού κράτους το Κογκρέσο είχε ψηφίσει για την καταβολή αναδρομικά των μισθών των ομοσπονδιακών υπαλλήλων.

Η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ αναμένεται να στηρίξει παρόμοιο μέτρο, όπως δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος χθες Παρασκευή.

Οι εργαζόμενοι άρχισαν να μαθαίνουν από χθες αν θα τεθούν σε αναγκαστική αργία, όμως οι επίσημες ανακοινώσεις θα ξεκινήσουν από σήμερα.

Η προηγούμενη παράλυση του ομοσπονδιακού κράτους τον Οκτώβριο του 2013 διήρκησε για 16 ημέρες και στη διάρκειά της περισσότεροι από 800.000 εργαζόμενοι σε ομοσπονδιακές υπηρεσίες έλαβαν αναγκαστική άδεια άνευ αποδοχών.

Ακολουθούν λεπτομέρειες για το τι αναμένεται να συμβεί σε διάφορες ομοσπονδιακές υπηρεσίες.

Στρατός: Το υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ ανακοίνωσε χθες ότι η παράλυση του ομοσπονδιακού κράτους δεν θα επηρεάσει τις επιχειρήσεις του στο Αφγανιστάν, ούτε αυτές εναντίον του Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ και τη Συρία.

Το σύνολο του 1,3 εκατομμυρίου ενστόλων θα εξακολουθήσει να εργάζεται, ωστόσο το πολιτικό προσωπικό που κρίνεται μη απαραίτητο θα τεθεί σε αναγκαστική αργία. Ο υπουργός Άμυνας Τζιμ Μάτις προειδοποίησε μάλιστα ότι αν διαρκέσει η παράλυση του ομοσπονδιακού κράτους υπάρχει κίνδυνος να μην συντηρούνται τα πολεμικά πλοία και να αναγκαστούν να παραμείνουν στο έδαφος τα αεροσκάφη.

Δικαιοσύνη: Το υπουργείο Δικαιοσύνης έχει πολλούς εργαζόμενους που κρίνονται απαραίτητοι. Βάσει των σχεδίων του, το υπουργείο εκτιμά ότι οι 95.000 από τους 115.000 υπαλλήλους του θα εξακολουθήσουν να εργάζονται κανονικά.

Λευκός Οίκος: Περισσότεροι από 1.000 υπάλληλοι του Λευκοί Οίκου σε σύνολο 1.715 θα πρέπει να τεθούν σε αναγκαστική αργία, όπως ανακοίνωσε η κυβέρνηση Τραμπ χθες. Ο Αμερικανός πρόεδρος θα διαθέτει αρκετό προσωπικό για να φέρνει εις πέρας τα καθήκοντά του, ενώ αναμένεται να μεταβεί κανονικά την επόμενη εβδομάδα στο Νταβός για να παραστεί στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ.

Εθνικά Πάρκα: Η κυβέρνηση Τραμπ σκοπεύει να διατηρήσει ανοικτά τα εθνικά πάρκα, με το προσωπικό ασφαλείας να εργάζεται κανονικά. Το 2013 τα πάρκα είχαν κλείσει με αποτέλεσμα να χαθούν περίπου 500 εκατομμύρια δολάρια σε έσοδα.

Αξιοθέατα στην Ουάσιγκτον: Το 2013 δημοφιλή αξιοθέατα, όπως το ινστιτούτο Smithsonian, έκλεισαν, ενώ σε κάποια από αυτά, όπως το Μνημείο του Λίνκολν και τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου αποκλείστηκαν με κορδέλες ώστε να εμποδίζεται η πρόσβαση σε αυτά.

Η κυβέρνηση Τραμπ έχει ανακοινώσει ότι δεν σκοπεύει να περιορίσει την πρόσβαση στα ανοικτά μνημεία. Το Smithsonian από την πλευρά του έχει επισημάνει ότι τα μουσεία του μπορούν να παραμείνουν ανοικτά το πρώτο Σαββατοκύριακο.

Ταξίδια: Οι επιβάτες των τρένων και των αεροπλάνων δεν επηρεάστηκαν από την αναστολή της λειτουργίας του ομοσπονδιακού κράτους το 2013. Η διαδικασία έκδοσης διαβατηρίων είχε επίσης συνεχιστεί, αν και με κάποιες καθυστερήσεις.

Δικαστήρια: Τα ομοσπονδιακά δικαστήρια, περιλαμβανομένου του Ανώτατου Δικαστηρίου, μπορούν να εξακολουθήσουν να λειτουργούν για τρεις εβδομάδες χωρίς eπιπλέον χρηματοδότηση   http://www.epixirimatias.gr/2018/01/blog-post_587.htmlε 

https://grafeiokratika.blogspot.gr/

«Οι αδυναμίες της οικονομίας της αγοράς. Ένα βιβλίο του Heiner Flassbeck»

«Οι αδυναμίες της οικονομίας της αγοράς. Ένα βιβλίο του Heiner Flassbeck»

Προστέθηκε από 24grammata

24grammata.com/ οικονομία/ πολιτική

γράφει ο Μαυροζαχαράκης Εμμανουήλ
Κοινωνιολόγος –Πολιτικός Επιστήμονας

Η πρωτόγονη αρχή της αμαρτίας
Η κρίση κατά ένα μέρος αποτέλεσε ευκαιρία,  να εντοπίσουμε και να εκθέσουμε στον δημόσιο διάλογο τις παθογένειες του παγκόσμιου καπιταλισμού, την παντοδυναμία των αγορών,  την αδυναμία των κρατών και κατ΄επέκταση των υπερεθνικών θεσμών.
Πολύ περισσότερο ωστόσο αναδείχτηκε η ατέλεια της οικονομικής επιστήμης, να προβλέψει και να διαχειριστεί την κρίση.
Εντούτοις υπάρχουν ενίοτε οικονομολόγοι-άγνωστοι στην χώρα μας –  που όχι μόνο πρόβλεψαν τις εξελίξεις, αλλά  προειδοποίησαν ότι ο σημερινός τρόπος διαχείρισης της κρίσης είναι εξίσου εσφαλμένος όσο και επικίνδυνος.
Ένας εξ αυτών των οικονομολόγων είναι ο Γερμανός Heiner Flassbeck    ο οποίος στο βιβλίο του « Η οικονομία της αγοράς του 21 Αιώνα» (Die Markwirtschaft des 21. Jahrhunderts, Westend Verlag Frankfurt/Main 2010) που δημοσιεύτηκε το 2010 είχε προειδοποιήσει ότι υπάρχει μόνο μια στοχευμένη λύση για την κρίση : « Σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο χρειάζεται η κατάργηση της  διαφοράς  των επιτοκίων που ισχύουν για τις διάφορες χώρες της ΕΕ μέσα από την έκδοση ενός κοινού ομολόγου που θα υποστηρίζεται από όλες τις χώρες της Ευρώπης και επίσης πρέπει να αποφευχθεί η εφαρμογή μιας εξαντλητικής και αντιπαραγωγικής  λιτότητας στις προβληματικές χώρες που είναι ελλειμματικές  διότι αυτό θα τις οδηγήσει σε βαθιά ύφεση από την οποία μετά δύσκολα θα εξέλθουν».
Αυτά γράφτηκαν από τον Flassbeck πολύ πριν αρχίσουν οι πολιτικές των μνημονίων και της σκληρής λιτότητας οι οποίες ακόμα και με τις ομολογίες των δημιουργών τους έχουν αποτύχει παταγωδώς, και αντί να οδηγήσουν την Ευρώπη στην έξοδο από το σκοτεινό τούνελ την βύθισαν σε βαθύ σκοτάδι.
Παράλληλα ο Flassbeck πρότεινε αυστηρά μέτρα κατά των κερδοσκόπων.
Αν θέλουμε έγραφε «μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα να σώσουμε το ευρώ και μαζί με αυτό όλο το ευρωπαϊκό εγχείρημα θα πρέπει να επαναφέρουμε την  ανταγωνιστικότητα των χωρών με υψηλό  εξωτερικό χρέος και να εξομαλύνουμε τις ανισορροπίες του εξωτερικού εμπορίου. Αυτό μπορεί να γίνει εντός της ΟΝΕ μόνο εάν αντιστραφούν οι πολιτικές μείωσης του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος.
Η Γερμανία χρειάζεται μεγαλύτερη αύξηση του κόστους εργασίας της ανά μονάδα προϊόντος σε σχέση με τους αδύναμους εταίρους της στην ΟΝΕ στην  Νότια Ευρώπη που βρίσκονται κάτω του μέσου όρου. Αυτό θα ενισχύσει την  ζήτηση εντός της ευρωπαϊκής αγοράς και θα τονώσει την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής περιφέρειας. Αυτό είναι  το συμπέρασμα στο  βιβλίο του  Flassbeck .
Εάν αναγνώσουμε την προτεινόμενη λύση αυτή, με φόντο   τις εφαρμοζόμενες πολιτικές της γερμανικής κυβέρνησης, τότε αναδεικνύεται πόσο εθνοκεντρική και στενόμυαλη είναι η πολιτική της Γερμανίας και πόσο ισχυρές είναι οι  οικονομικές παρωπίδες που διακατέχουν την πολιτική ελίτ της.
Με το επιχείρημα ότι δεν πρέπει η Ευρώπη να επιτρέψει την επέκταση του κινδύνου σε όλη την κοινότητα, η Γερμανία απέρριψε την έκδοση ενός κοινού ευρωομολόγου σε αντίθεση με τον  Πρόεδρο της Επιτροπής Jose Manuel Barroso, και τον  πρωθυπουργό του Λουξεμβούργου Jean-Claude Juncker.
Αντ ‘αυτού, η Μέρκελ ζητάει από τότε επίμονα   κυρώσεις για όσους παραβιάζουν τους προϋπολογισμούς  τους, «περιπλανώμενοι» μέσα σε αμαρτωλά ελλείμματα.
Όπως γράφει ο  Flassbeck, η πολιτική  αυτή της Μέρκελ βασίζεται σε  μια  – «πρωτόγονη αρχή βάση της οποίας  όποιος είναι στο χρέος, έχει διαπράξει μια βαθιά αμαρτία».
Ο συγγραφέας αποκαλεί την αρχή αυτή ως πρωτόγονη,   γιατί βασίζεται σε μια μικροοικονομική λογική για να εξηγήσει τις συνολικές εξελίξεις και τις μακροοικονομικές τάσεις.  Ένα έθνος που έχει  κολλήσει στην παγίδα του χρέους δεν μπορεί κατά τον Flassbeck έτσι  απλά να σφίξει το ζωνάρι για να βγει από το αδιέξοδο , διότι  ανταγωνίζεται με τους πιστωτές του. Ως εκ τούτου πρέπει να επιτρέψει, μεταξύ άλλων, ο δανειστής στον  οφειλέτη  να επανέλθει σε χλωρό  κλαδί.

Οι ανισορροπίες του εξωτερικού εμπορίου και το μεσογειακό ευρώ

“Το θεμελιώδες σφάλμα στο οποίο στηρίζεται το χρέος είναι  ανισορροπίες του εξωτερικού εμπορίου  και όχι, όπως υποστηρίζει η Γερμανία, η ανισορροπία των δημοσίων οικονομικών” γράφει ο Flassbeck.
Κατά τον συγγραφέα δίδεται στο  πρόβλημα του δημόσιου χρέους, αισθητά μεγαλύτερη προσοχή από ό, τι έπρεπε.
Το πολύ πιο σημαντικό πρόβλημα είναι αυτό του ισοζυγίου εξωτερικών  πληρωμών και οι  ανισορροπίες στον διεθνή ανταγωνισμό.
Όπως και να το κάνουμε ισχυρίζεται ο οικονομολόγος,  από το λόγο του δημόσιου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ, από την εξέλιξη των ελλειμμάτων και από τις διαφορές επιτοκίων στις κεφαλαιαγορές θα μπορούσαμε να αντλήσουμε πολύτιμα συμπεράσματα  για τα προβλήματα σταθερότητας στο πλαίσιο της ΟΝΕ.
Η δραστική  μείωση των δαπανών και η πολιτική εξαθλίωσης του πληθυσμού που απαιτείται από τις  χώρες της  Νότιας Ευρώπης,  επιδεινώνουν  μόνο  την ύφεση και αδειάζουν τα δημόσια ταμεία.
Η Γερμανική κυβέρνηση κατά τον Flascbeck παραβιάζει έτσι το ποιο απλό οικονομικό αξίωμα.
«Αν ο δανειστής Γερμανία, υπονομεύει συστηματικά  την ικανότητα αποπληρωμής του χρέους των οφειλετών του στην Νότια Ευρώπη, υποσκάπτοντας την σχετική ανταγωνιστικότητα τους σε μόνιμη βάση, τότε θα πρέπει να ζήσει  με το γεγονός,  ότι θα κάθεται  πάνω στα   επισφαλή δάνεια που έχει παραχωρήσει και θα χρειαστεί μια αναβολή της αποπληρωμής του χρέους, μια περικοπή των επιτοκίων ή ένα μερικό σβήσιμο του χρέους, εάν  δεν θέλει να διακινδυνεύσει μια συνολική απώλεια των οικονομικών απαιτήσεων του”. Όπερ και συνέβη με την συμφωνία της   26ης     Οκτωβρίου. Η πρόβλεψη του Flassbeck επαληθεύεται , απομένει η τελική υλοποίηση της. Απλά οι Γερμανοί φρόντισαν να καθυστερήσουν την διαδικασία όσο μπορούσαν για να μετατοπίσουν ένα μεγάλο μέρος των ελληνικών ομολόγων προς την ΕΚΤ .
Η Γερμανία κατά τον στοχαστή είναι παγιδευμένη στην   ιδεολογία, ότι αποκλειστικά οι χαμηλοί  μισθοί και η λιτότητα θα παράγουν περισσότερη απασχόληση και ανάπτυξη.
Για όσο διάστημα  οι Γερμανοί διαθέτουν   μόνο αυτή την οπτική εξόδου από το τούνελ  ο Flassbeck βλέπει ως  μόνη διέξοδο από την κρίση του ευρώ, οι  Νοτιοευρωπαίοι, συμπεριλαμβανομένων των Γάλλων, να φτιάξουν  μια δική τους νομισματική ένωση με ένα “Μεσογειακό Ευρώ “.
Αν το Μεσογειακό ευρώ υποτιμηθεί 30 % -40% σε σχέση με το ευρώ της βόρειας Ευρώπης, τότε το χάσμα ανταγωνιστικότητας θα μπορούσε να κλείσει.
Η Γερμανία με την εμμονή της προς τον  –  αποπληθωρισμό θα έμενε μόνη της με την «μεγάλη ανταγωνιστικότητά» της.

Η αποδόμηση της κυρίαρχης οικονομικής σκέψης

Το τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου του Heiner Flassbeck, είναι εξίσου επίκαιρο όσο και  συναρπαστικό, για όσους ενδιαφέρονται για τις βασικές αρχές της οικονομικής.
Είναι εντυπωσιακό με πόσο σαφή και πειστικά επιχειρήματα απορρίπτει ο  εργαζόμενος στη Γενεύη, διευθυντής της UNCTAD (Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη), τις πεποιθήσεις της κυρίαρχης οικονομικής θεωρίας.
Το τρέχον οικονομικό σύστημα κατά την άποψη του έχει  αποτύχει, επειδή δεν συγκροτείται πλέον από έναν συνδυασμό ανεξάρτητης πολιτικής, οπτικών της επιχειρηματικότητας και συμφερόντων των εργαζομένων , αλλά επιδιώκει εκ προοιμίου να αποδυναμώσει τους εργαζόμενους και να ενισχύσει τις επιχειρήσεις.
Η Οικονομία της αγοράς ωστόσο δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς  αυστηρούς κανόνες και χωρίς αυστηρό διαιτητή.
Επιπλέον, το κράτος πρέπει να ρυθμίσει ολόκληρο το σύστημα μακροοικονομικά.
Έτσι, ένα μεγάλο ελάττωμα από την γέννηση της  Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ότι δόθηκε στην Κεντρική Τράπεζα μόνο το έργο της νομισματικής σταθερότητας και καμία υπευθυνότητα για την απασχόληση.
Με αυτό το σφάλμα, η ιδεολογία των ευέλικτων αγορών εργασίας και η ιδεολογία, ότι ο ρυθμός πληθωρισμού είναι ανεξάρτητος από τη νομισματική ουδετερότητα στις αγορές εργασίας, μπόρεσαν να διατηρηθούν και να μακροημερεύσουν.
Αν δεν είχαν  ακολουθηθεί  αυτά τα δόγματα, θα είχε ενδεχομένως αποφευχθεί η μεγάλη κρίση της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ένωσης, στην ρίζα της οποίας βρίσκεται  το γερμανικό μισθολογικό ντάμπινγκ.
Ο  Flassbeck βάλει έντονα κατά του «ένστικτου της αγέλης» που διακατέχει τις χρηματιστικές αγορές και επικρίνει έντονα το γεγονός ότι στις χρηματοπιστωτικές αγορές δεν δημιουργούνται πραγματικές αξίες αλλά  αντίθετα, βάλλεται η πραγματική οικονομία σοβαρά.
Από ένα καζίνο ισχυρίζεται ο συγγραφέας δεν θα μπορούσαν να βγουν περισσότερα χρήματα από αυτά που μπήκαν. Εκεί υπάρχει στην καλύτερη περίπτωση ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος .
Ο Flassbeck το εξηγεί μέσα από  το παράδειγμα των αγορών πρώτων υλών  που δεν κατευθύνονται από την προσφορά και τη ζήτηση, αλλά από την κερδοσκοπία.
“Το κοπάδι κερδίζει, όσο τρέχει.” Το σύστημα κινήτρων στις χρηματοπιστωτικές αγορές λειτουργεί  ακριβώς αντίθετα, σε σχέση  με την κανονική αγορά, όπου ο επενδυτής μπορεί να κερδίσει μόνο εάν ο ίδιος διακρίνεται  από τις μάζες .
Το “οικονομικό θαύμα” της δεκαετίας του ’50 και του ’60  προέκυψε επειδή ήταν εγγυημένη η συμμετοχή των ανθρώπων στην κοινωνικά παραγόμενη αύξηση των αξιών.  Με την ιδεολογία του λεγόμενου ανταγωνισμού των «εδαφικών οικονομιών»  αναπτύχθηκε η  στασιμότητα της αγοραστικής δύναμης και της ανάπτυξης.
Συνέβη λοιπόν ακριβώς το αντίθετο από αυτό που η νεοκλασική θεωρία υποστηρίζει: με την υστέρηση των πραγματικών μισθών έναντι της παραγωγικότητας , μειώθηκε η απασχόληση συστηματικά  αντί να αυξηθεί. Η μόνη «επιτυχία» ήταν η μεγάλη άνθηση των εξαγωγών και αυτή όμως με την σειρά της ήταν η αιτία της κρίσης του ευρωπαϊκού νομισματικού συστήματος.

Σε αντίθεση με αυτά που πιστεύουν 98 % των οικονομολόγων, η οικονομία θα πρέπει να φροντίσει  τα προϊόντα που  παράγονται με μια  συνεχώς βελτιωμένη  τεχνολογία να βρουν και αγοραστές και αυτό γίνεται μόνο εάν οι πραγματικοί μισθοί ακολουθούν την παραγωγικότητα.
Εάν επιπρόσθετα απορριφτεί η σκληρή πολιτική λιτότητας τότε, θα μπορούσε να είναι υποφερτή μια οικονομία της αγοράς κατά τον 21ο Αιώνα.
“Το σύνολο της οικονομικής πολιτικής  τα τελευταία 30 χρόνια, οι μεταρρυθμίσεις της αγοράς εργασίας, η   προσπάθεια  να βελτιωθεί η θέση της Γερμανίας, υπάκουαν σε μια επιχειρηματική λογική , χωρίς καμία κοινωνική προοπτική”.
Πίσω από την αντίσταση κατά του κατώτατου μισθού υποθάλπεται  η “εξαιρετικά πρωτόγονη» ιδέα μιας αγοράς εργασίας που δουλεύει με το σύνθημα: «όποιος  παίρνει πάρα πολλά, πρέπει να απολυθεί και όποιος παίρνει λίγα φεύγει».
Επειδή σήμερα κανείς δεν ξέρει πόσο αξίζει στην κάθε περίπτωση η εργασία, η «πληρωμή σύμφωνα με την παραγωγικότητα» είναι στην πραγματικότητα μια μυθοπλασία των οικονομολόγων σε μια κοινωνία που στηρίζεται στην κατανομή της εργασίας.
Η πιο σημαντική αρχή της οικονομίας της αγοράς κατά την άποψη του Flassbeck  είναι: Η μάζα των ανθρώπων  πρέπει να συμμετέχει  πλήρως στην αύξηση της αξίας επειδή είναι  αναγκαίοι όχι μόνο ως παραγωγοί  αγαθών, αλλά και ως καταναλωτές, αν θέλουμε η οικονομία  να λειτουργεί  με επιτυχία σε μακροπρόθεσμη βάση. Το θαύμα του   μεταπολεμικού Γερμανικού θαύματος ήταν η ανάπτυξη των  μισθών.
Η αποτυχία της επικρατούσας πολιτικής οικονομίας φαίνεται πολύ ξεκάθαρα στο παράδειγμα του Ευρώ. Η  εξέλιξη των τιμών της Γερμανίας  έχει μείνει πολύ πίσω σε σχέση με την  υπόλοιπη ζώνη του ευρώ.  Λόγω των διαφορών πληθωρισμού μεταξύ των κρατών μελών και τις αποκλίνουσες τιμές προσφοράς, τα μερίδια αγοράς έχουν μεταβληθεί, ιδιαίτερα  υπέρ της Γερμανίας. Αυτό συμβαίνει επειδή ο λόγος των ονομαστικών μισθών με την παραγωγικότητα (το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος), κατά κύριο λόγο καθορίζουν τις τιμές των αγαθών που διαμορφώνονται υπό συνθήκες αποτελεσματικού ανταγωνισμού.
Ένας άλλος βασικός παράγοντας για την ανάπτυξη της παραγωγής είναι η χρησιμοποίηση και το πεδίο εφαρμογής του μετοχικού κεφαλαίου.
Η νομισματική πολιτική εντούτοις επηρεάζει μόνο έμμεσα την εξέλιξη των τιμών, ενισχύοντας ή φρενάροντας τις επενδύσεις μέσω των επιτοκίων ).

«Αν έλεγε κανείς στους  συμμετέχοντες της ΟΝΕ το 1999 ότι κεντρική προϋπόθεση για τη βιωσιμότητα κάθε νομισματικής ένωσης, είναι  κάθε χώρα μέλος της να εξασφαλίσει τη συμμόρφωση στον κανόνα μισθολογικό κανόνα (πληθωρισμός συν αύξηση της παραγωγικότητας) θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί τα υπόλοιπα κριτήρια  του Μάαστριχτ και οι μοιραίες εμπορικές ανισορροπίες »(σ. 76).
Προκειμένου να τεκμηριώσει τη θεωρία του για τη εμπορικές ανισορροπίες, ο Flassbeck ανατρέχει  στην επικρατούσα θεωρία του ελεύθερου εμπορίου.
Το θεώρημα του Ρικάρντο για τα  «συγκριτικά πλεονεκτήματα», πάνω στο οποίο βασίζεται ακόμα η επικρατούσα θεωρία, κατά τον Flassbeck,  είναι σήμερα  «μη ρεαλιστικό».
Διότι αυτή η θεώρηση δεν λαμβάνει υπόψη για παράδειγμα, ότι υφίσταται ένα ντάμπινγκ μισθών, ούτε το γεγονός ότι οι συναλλαγματικές ισοτιμίες έχουν  μετατραπεί σε άθυρμα των κερδοσκόπων.
Πάνω απ ‘όλα όμως δεν λαμβάνεται υπόψη, ότι μέσα από μεγάλες άμεσες επενδύσεις μετατοπίζεται η υψηλή παραγωγικότητα των ανεπτυγμένων χωρών προς τις χώρες με χαμηλότερους μισθούς.
Κατά αυτό τον τρόπο δεν δημιουργούνται «συγκριτικά πλεονεκτήματα», αλλά μονοπωλιακά κέρδη.
Αντί να συζητάμε μια μη ρεαλιστική θεωρία του ελεύθερου εμπορίου, είναι καλύτερα να ανοίξουμε μια συζήτηση για ένα λογικό σύστημα συναλλαγματικών ισοτιμιών και για το ντάμπινγκ μισθών μεμονωμένων χωρών, μέσω των οποίων ορισμένες χώρες αποκτούν ένα αθέμιτο πλεονέκτημα. Το εμπόριο όμως δεν είναι μονόδρομος. «Όποιος  πάντοτε κερδίζει, στο τέλος θα  χάσει» (σ. 88)

Τα όρια της ανάπτυξης

Ασφαλώς ο Flassbeck γνωρίζει και την συζήτηση   σχετικά με «τα όρια της ανάπτυξης» ή την θεωρία του  κορεσμού.
Η κυρίαρχη και ποσοτικά προσδιορισμένη  έννοια της  ανάπτυξης διακατέχεται από την ιδεολογία της λεγόμενης «πρυτανείας  του καταναλωτή», με βάση την οποία το κράτος και οι επιχειρήσεις δέχονται απλά τις προσταγές των απλών καταναλωτών.
Εάν υπήρχε ωστόσο η «κυριαρχία του καταναλωτή» αυτό θα συνεπαγόταν, ότι η οικονομία θα υπηρετούσε  το λαό και όχι το αντίστροφο.
Αλλά η οικονομία δεν είναι ένα πεδίο ελεύθερο από σχέσεις εξουσίας.
Οι καταναλωτές  δεν είναι σε θέση να αλλάξουν τον κόσμο, αλλά είναι μάλλον μέρος ενός συστήματος που δεν συγκροτήθηκε κατά κύριο λόγο για να εκπληρώσει τις επιθυμίες τους.
Το σύστημα απαιτείται να ανασκευαστεί, έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στις επιθυμίες του λαού . Η οικονομία  της αγοράς από μόνη της δεν πρόκειται να το κάνει  (σ. 90).
Μόνο αν αναλύσουμε με συνέπεια την  οικονομία ως έναν χώρο που δεν υπάρχει ούτε κυριαρχία των καταναλωτών ούτε η συμφωνία  μικροοικονομικών και μακροοικονομικών στόχων και αποτελεσμάτων, θα μπορέσουμε να σχεδιάσουμε μια ρεαλιστική εικόνα της οικονομίας.
Μόνο σε αυτή τη βάση, μπορεί να γίνει στοχευμένη και παρεμβατική  οικονομική πολιτική ώστε  να προσαρμοστεί το σύστημα, «στις  καλώς εννοούμενες επιθυμίες του λαού και στα φυσικά του  όρια (σ. 91).
Αυτή είναι η πρόκληση για τον  21ο Αιώνα.
Η κατασκευασμένη σύγκρουση μεταξύ οικονομίας και οικολογίας είναι μια φαινομενική σύγκρουση.
Δεν υπάρχει ορισμός εκείνων των εμπορευμάτων των οποίων η παραγωγή είναι  αναγκαίο να συμπεριληφθεί η μη στην ανάπτυξη. «Ανάπτυξη είναι αυτό που ζητάει η κοινωνία» (σελ. 92).
Το κράτος πρέπει να ενεργεί  ως πρωτοπόρος επιχείρηση  της περιβαλλοντικής προστασίας. Με μια πολιτική περικοπών των μισθών, ωστόσο το κράτος παραδίδεται στις παλιές αγορές αντί , αντί να  δημιουργεί νέες και πιο οικολογικές.

Και η ελληνική κρίση

Κατά τον Flassbeck σήμερα, μιλάμε μόνο για την κρίση χρέους. Δεν μπορούμε όμως να αποφύγουμε, μια απλή αλήθεια: «το χρέος του ενός, είναι πάντα κέρδος κάποιου άλλου»  (σ. 103).
Εάν  ωστόσο  πάρα πολλά κράτη είναι στο χρέος και  προσπαθούν ταυτόχρονα να το μειώσουν, τότε δημιουργείται σοβαρή συστημική κρίση.
Μόνο οι μαζικές μειώσεις  επιτοκίων από τις νομισματικές τράπεζες και ακόμη υψηλότερος δανεισμός του κράτους,  μπορούν να σταθεροποιήσουν μια οικονομία που χάνει με αυτό τον τρόπο την ισορροπία.
Έτσι κατά την άποψη του Flassbeck η κρίση του χρέους στην Ελλάδα, δεν έχει να κάνει τίποτα με μια πτώχευση, αλλά ενισχύεται με τον πανικό των «αγορών»,  από τους πολιτικούς και τα μέσα ενημέρωσης.
Η ελληνική κρίση ωστόσο ήταν κανονικά μια ευκαιρία, να λάβουν οι αγορές ένα ισχυρό και αυστηρό ράπισμα,  ώστε να μην ξανατολμήσουν να βγούνε από την άμυνα» (σελ. 104).
Εάν από την αρχή η Ευρωζώνη αντιδρούσε  με ένα κοινό ομόλογο  θα είχε θέσει τέλος στην κερδοσκοπία, και δεν θα είχαμε φτάσει σε αυτό το σημείο.
Για να γίνει αυτό δεν χρειαζόταν όλο το οικοδόμημα των τραπεζών. Το τραπεζικό σύστημα« δεν είναι τίποτα περισσότερο από μεσίτης πιστώσεων για λογαριασμό του κράτους.
Γιατί σε τελική ανάλυση με πρωτοβουλία της κεντρικής τράπεζας παρέχεται ρευστότητα, η οποία στην συνέχεια διοχετεύεται σε δανειολήπτες.
Σε βάθος χρόνου  δεν είναι πλέον ανεκτό οι τράπεζες  να συνεχίσουν να δέχονται φτηνό χρήμα από τα κράτη μέσω της κεντρικής τράπεζας-ΕΚΤ και να  αγοράζουν  κρατικά ομόλογα τα οποία αποδίδουν  πολύ υψηλότερα επιτόκια (σελ. 190).
Το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν αγοράζει άμεσα κρατικά ομόλογα  αλλά μόνον έμμεσα, μέσω της αναχρηματοδότησης των τραπεζών ,οφείλεται στην  ιδεολογία ότι μόνο χάρη στην σοφία της «αγοράς» αποτρέπονται τα  κράτη από την  σπατάλη χρήματος
Όταν, όμως, οι δρώντες στη χρηματοπιστωτική αγορά, χάρη στην απελευθέρωση της,  οδηγούν   ένα ολόκληρο  νομισματικό σύστημα σε κατάρρευση  και την  παγκόσμια οικονομία στο χείλος της καταστροφής, αυτό δεν φαίνεται να ενοχλεί ιδιαίτερα τους νεοφιλελεύθερους.
Στις χρηματοπιστωτικές αγορές, τα πράγματα έχουν ξεφύγει εντελώς από κάθε έλεγχο.
Η Οικονομία  της αγοράς θα πρέπει τελικά να τεθεί υπό τον έλεγχο της Δημοκρατίας.
Ακριβώς επειδή οι χρηματοπιστωτικές αγορές μετά τη Μεγάλη Ύφεση της δεκαετίας του ’30 τέθηκαν υπό καθεστώς αυστηρής ρύθμισης δημιουργήθηκε το συνακόλουθο οικονομικό θαύμα.
Ζωτική προϋπόθεση είναι το σταμάτημα  της κερδοσκοπίας σε νομίσματα.
Οι Συναλλαγματικές ισοτιμίες μεταξύ των νομισμάτων έχουν  μαζί με τα επιτόκια  την  πιο σημαντικά αξία για  μια ανοικτή οικονομία.
Αυτές κινούν  όλο το φάσμα των τιμών εξωτερικού εμπορίου. Για όσο καιρό δεν επιλύεται το νομισματικό πρόβλημα δεν πρόκειται να επιλυθεί κανένα άλλο πρόβλημα.
Το νομισματικό σύστημα πρέπει να καταστεί εμπορικά ουδέτερο, δηλαδή η ονομαστική συναλλαγματική ισοτιμία θα πρέπει  να ακολουθεί  την  διαφορά πληθωρισμού των χωρών. Με αυτό τον τρόπο η πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία παραμένει σταθερή.
Πυρήνας του προβλήματος στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Συστήματος, είναι ότι μια χώρα για δεκαετίες επιδιώκει την συγκράτηση των μισθών, χωρίς να υπάρχει η δυνατότητα για ανατίμηση ή υποτίμηση.
“Όποιος έχει μια καθαρές και απλές διαγνώσεις  έχει  συνήθως και καθαρές και απλές θεραπείες» (σ. 177) γράφει ο Flassbeck.

Ορισμένα ερωτηματικά

Ο συγγραφέας επιχειρεί να δείξει –πολλές φορές με υπερβολικό ζήλο- ότι η κυρίαρχη νεοφιλελεύθερη σχολή σκέψης είναι παράλογη.
Στην προσπάθεια του αυτή ωστόσο, διατυπώνει  ορισμένες  διαγνώσεις που είναι λίγο πολύ απλουστευτικές όπως και οι προτάσεις θεραπείας.
Η εμπειρία ασφαλώς δικαιώνει τον Flassbeck, όταν επισημαίνει ότι το ντάμπινγκ των μισθών στη Γερμανία είναι βασική αιτία των οικονομικών ανισορροπιών.
Μήπως όμως θα έπρεπε να αναφερθεί και το φορολογικό ντάμπινγκ;
Μήπως για την κρίση του χρέους στην Ελλάδα, υπάρχουν και άλλα προβλήματα, εκτός από την οικονομική ανισορροπία;
Η διαφθορά για παράδειγμα την οποία καλλιέργησαν με ζήλο  γερμανικές εταιρείες  όπως οι Siemens.
Είναι μόνο το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος, το οποίο καθορίζει την ανταγωνιστικότητα μιας οικονομίας σε βάθος χρόνου;
Μήπως δεν πρέπει να σκεφτόμαστε πάρα πολύ σε κατηγορίες των «γεωγραφικού ανταγωνισμού» στο παιχνίδι των αγορών αλλά σε μικροοικονομικές κατηγορίες σε συνάρτηση με το γεγονός  ότι  μεμονωμένες εταιρείες ανταγωνίζονται για  τα προϊόντα τους  μεταξύ τους;
Τίθεται επίσης το ζήτημα του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος που ανακύπτει , αν ένα κράτος δραστηριοποιείται περισσότερο στην εκπαίδευση,  την επιστήμη και την καινοτομία και κατά συνέπεια έχει ως  αποτέλεσμα μια προωθημένη παραγωγικότητα.
Εάν το πάρουμε  αντίστροφα, εάν δηλαδή μακροπρόθεσμα ένα κράτος εισπράττει υψηλούς φόρους για να προφέρει υψηλά κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα, σε αντίθεση με άλλα κράτη που παραμελούν αυτές τις επενδύσεις, τίθεται το ερώτημα ένα δημιουργούνται μεταθέσεις ανταγωνιστικότητας, θετικές ή αρνητικές;
Αυτά είναι ερωτήματα στα οποία θα μπορούσε να δώσει ο  Heiner Flassbeck σίγουρα λογικές, ή τουλάχιστον εύλογες απαντήσεις.
Ίσως σε ένα επόμενο  βιβλίο.
Σε κάθε περίπτωση είναι απόλυτα εύληπτος ο θυμός που διακατέχει τον Flassbeck απέναντι στις κυρίαρχες ιδεολογίες και απέναντι στην εξαθλίωση της οικονομικής επιστήμης.
Εξ ου ο συγγραφέας καταφέρεται εκ προοιμίου κατά των σύγχρονων οικονομολόγων που τους θεωρεί ανίδεους και αλλοτριωμένους  από μια  στενόμυαλη   επιχειρηματική λογική.

http://www.youtube.com/watch?v=MXZ8mjqibtQ

http://www.youtube.com/watch?v=-lF1fgyll-Q&feature=related

http://www.24grammata.com/?p=23926