Η λειτουργία της οικονομίας αφαιρώντας το χρήμα
Επόμενο Άρθρο
Ο λόγος που δε θα έρθει η ανάπτυξη ή αλλιώς περιμένοντας την ανάπτυξη.
Είναι αλήθεια πως τα τελευταία χρόνια 'ανάπτυξη' ακούμε και 'ανάπτυξη' δε βλέπουμε. Τη λέξη αυτή την επικαλούνται διάφορα πολιτικά σχήματα προσπαθώντας να δώσουν ελπίδα στον κόσμο. Κατά μία έννοια η '...
Σε ένα πιο αφαιρετικό επίπεδο η παγκόσμια οικονομία μπορεί να χωριστεί σε δύο φάσεις. Στη φάση της παραγωγής και στη φάση της κατανάλωσης. Ουσιαστικά δηλαδή καθημερινά και διαχρονικά παράγονται διαφορετικά προϊόντα τα οποία λογικά καταναλώνονται. Ως προϊόντα μπορούμε να ορίσουμε οτιδήποτε απαιτεί ανθρώπινη εργασία, όπως η αγροτική παραγωγή, η παραγωγή ψωμιού, ένας πίνακας ζωγραφικής, ένα μάθημα που διδάσκει ένας δάσκαλος ή τις υπηρεσίες που προσφέρει ένας ξεναγός. Όπως και να έχει έχουμε παραγωγή προϊόντων και κατανάλωση. Φυσικά εκτός από την κατανάλωση μπορούμε να έχουμε και καταστροφή, δηλαδή από τη μία παραγωγή και από την άλλη καταστροφή της παραγωγής χωρίς να υπάρχει κατανάλωση. Επιπλέον οποιαδήποτε παραγωγή απαιτεί εκμετάλλευση γήινων πόρων οι οποίοι δεν είναι άπειροι. Ωστόσο για την παρακάτω ανάλυση θα δεχθούμε πως δεν υπάρχει ούτε καταστροφή, ούτε υπερεκμετάλλευση γήινων πόρων.
Στο παράδειγμά μας με την παραγωγή και την κατανάλωση ας αφαιρέσουμε τον παράγοντα χρήμα, και ας σκεφτούμε πως ο κόσμος λειτουργεί όπως λειτουργεί σήμερα χωρίς όμως να πληρώνεται και χωρίς να υπάρχει χρήμα. Ας φανταστούμε δηλαδή πως υπάρχει μια αόρατη ή ορατή δύναμη η οποία αναγκάζει τους ανθρώπους να ζούνε με τον τρόπο που ζούνε χωρίς όμως να υπάρχει το χρήμα. Οι άνθρωποι χωρίς να πληρώνονται αναγκάζονται να πηγαίνουν ο καθένας σε συγκεκριμένο πόστο και να εργάζονται στη συγκεκριμένη δουλειά που τους έχει ανατεθεί. Συμβάλλουν δηλαδή με τον τρόπο τους στη συνολική παραγωγή. Αντίστοιχα αντί για πληρωμή, η ίδια δύναμη καθορίζει και ποια προϊόντα θα καταναλώσει ο κάθε άνθρωπος. Ας θυμηθούμε πως δεν υπάρχει χρήμα και αμοιβή και η θέση του καθένα, τόσο στο πόσο και που θα δουλέψει, όσο και στο πόσο και τι θα καταναλώσει ορίζεται από κάποια άλλη δύναμη.
Τι θα έβλεπε ένας ουδέτερος παρατηρητής;
Καταρχήν θα έβλεπε μια σημαντική διαφορά στον επιμερισμό της εργασίας. Ένα κομμάτι του πληθυσμού μπορεί να εργάζεται σε φυσιολογικές συνθήκες και να κάνει το τυπικό του 8ωρο, ένα άλλο να εργάζεται πάνω από 10 ώρες σε απάνθρωπες συνθήκες ενώ κάποιο άλλο να μην εργάζεται καθόλου. Διαφορές θα παρατηρήσει και στην αντίστοιχη κατανάλωση προϊόντων. Συνήθως δηλαδή οι άνθρωποι που εργάζονται σε άθλιες συνθήκες για πολλές ώρες απολαμβάνουν ελάχιστα αγαθά σε σχέση με εκείνους που εργάζονται στο τυπικό ωράριο. Τυχαίνει επίσης άνθρωποι που εργάζονται σχεδόν πάνω στο ίδιο αντικείμενο, κάνοντας περίπου την ίδια δουλειά και με τις ίδιες ικανότητες να αμείβονται μέσω της κατανάλωσης με προϊόντα σε τελείως διαφορετική αναλογία. Κάποιοι με την ίδια όπως περιγράψαμε εργασία να απολαμβάνουν μια άνετη ζωή και κάποιοι άλλοι απλά να επιβιώνουν καλύπτοντας τις ανάγκες της στέγης και της διατροφής. Φυσικά υπάρχουν και τα ακραία παραδείγματα στα οποία οι άνθρωποι που στερούνται τις εργασίας δεν τους αντιστοιχεί τίποτα να καταναλώσουν και υποσιτίζονται, ενώ άλλοι άνθρωποι που δεν χρειάζεται να εργάζονται έχουν όλα τα αγαθά του κόσμου.
Ουσιαστικά με την παραπάνω παράγραφο περιγράψαμε τις τρομακτικές ανισότητες στις αμοιβές που υπάρχουν στην παγκόσμια οικονομία χωρίς όμως να εστιάσουμε στο πόσα χρήματα παίρνει κάποιος αλλά στο τι τελικά καταναλώνει και στο πως ζει. Ένα συμπέρασμα επίσης που βγαίνει από τον τρόπο που ορίζει η συγκεκριμένη δύναμη στο ποιος θα εργάζεται και ποιος θα καταναλώνει είναι πως υπάρχει τεράστια αδικιά αν αναλογιστούμε πως τα προϊόντα που παράγουν αυτοί που εργάζονται πιο σκληρά καταλήγουν σε άλλους που εργάζονται λιγότερο σκληρά ή καθόλου ενώ στους σκληρά εργαζόμενους απομένουν τα στοιχειώδη μέσα επιβίωσης τα οποία χρειάζονται έτσι και αλλιώς για να συνεχίζουν να εργάζονται. Έτσι ενώ μας φαίνεται πιο φυσικό να σκεφτόμαστε πως ο πολίτης στην ανατολική Ασία πληρώνεται χαμηλότερα από εμάς ίσως να ήταν περισσότερο προκλητικό αν σκεφτόμασταν πως ο ίδιος άνθρωπος κατασκευάζει με τον κόπο του μια σειρά προϊόντα που καταλήγουν στην δυτική Ευρώπη και τα απολαμβάνουν άλλοι ενώ ο ίδιος ζει στη φτώχια. Έχουμε ένα κανονικό σύστημα δουλείας, που κάποιοι εργάζονται και κάποιοι καταναλώνουν το προϊόν εργασίας των ‘δούλων’ και όλα αυτά γίνονται όμορφα και με αδιαφανή τρόπο σε ένα κατά τα άλλα πολιτισμένο κόσμο.
Όπως και να έχει, ο ουδέτερος παρατηρητής που θα έβλεπε το πως γινόταν η κατανομή της εργασίας στην παραγωγή και η κατανομή των προϊόντων στην κατανάλωση, θα έβλεπε τεράστιες αδικίες και θα έβγαζε σίγουρα το συμπέρασμα πως δεν οργανώσαμε τον κόσμο μας με τον καλύτερο τρόπο.
Στο παράδειγμά μας με την παραγωγή και την κατανάλωση ας αφαιρέσουμε τον παράγοντα χρήμα, και ας σκεφτούμε πως ο κόσμος λειτουργεί όπως λειτουργεί σήμερα χωρίς όμως να πληρώνεται και χωρίς να υπάρχει χρήμα. Ας φανταστούμε δηλαδή πως υπάρχει μια αόρατη ή ορατή δύναμη η οποία αναγκάζει τους ανθρώπους να ζούνε με τον τρόπο που ζούνε χωρίς όμως να υπάρχει το χρήμα. Οι άνθρωποι χωρίς να πληρώνονται αναγκάζονται να πηγαίνουν ο καθένας σε συγκεκριμένο πόστο και να εργάζονται στη συγκεκριμένη δουλειά που τους έχει ανατεθεί. Συμβάλλουν δηλαδή με τον τρόπο τους στη συνολική παραγωγή. Αντίστοιχα αντί για πληρωμή, η ίδια δύναμη καθορίζει και ποια προϊόντα θα καταναλώσει ο κάθε άνθρωπος. Ας θυμηθούμε πως δεν υπάρχει χρήμα και αμοιβή και η θέση του καθένα, τόσο στο πόσο και που θα δουλέψει, όσο και στο πόσο και τι θα καταναλώσει ορίζεται από κάποια άλλη δύναμη.
Τι θα έβλεπε ένας ουδέτερος παρατηρητής;
Καταρχήν θα έβλεπε μια σημαντική διαφορά στον επιμερισμό της εργασίας. Ένα κομμάτι του πληθυσμού μπορεί να εργάζεται σε φυσιολογικές συνθήκες και να κάνει το τυπικό του 8ωρο, ένα άλλο να εργάζεται πάνω από 10 ώρες σε απάνθρωπες συνθήκες ενώ κάποιο άλλο να μην εργάζεται καθόλου. Διαφορές θα παρατηρήσει και στην αντίστοιχη κατανάλωση προϊόντων. Συνήθως δηλαδή οι άνθρωποι που εργάζονται σε άθλιες συνθήκες για πολλές ώρες απολαμβάνουν ελάχιστα αγαθά σε σχέση με εκείνους που εργάζονται στο τυπικό ωράριο. Τυχαίνει επίσης άνθρωποι που εργάζονται σχεδόν πάνω στο ίδιο αντικείμενο, κάνοντας περίπου την ίδια δουλειά και με τις ίδιες ικανότητες να αμείβονται μέσω της κατανάλωσης με προϊόντα σε τελείως διαφορετική αναλογία. Κάποιοι με την ίδια όπως περιγράψαμε εργασία να απολαμβάνουν μια άνετη ζωή και κάποιοι άλλοι απλά να επιβιώνουν καλύπτοντας τις ανάγκες της στέγης και της διατροφής. Φυσικά υπάρχουν και τα ακραία παραδείγματα στα οποία οι άνθρωποι που στερούνται τις εργασίας δεν τους αντιστοιχεί τίποτα να καταναλώσουν και υποσιτίζονται, ενώ άλλοι άνθρωποι που δεν χρειάζεται να εργάζονται έχουν όλα τα αγαθά του κόσμου.
Ουσιαστικά με την παραπάνω παράγραφο περιγράψαμε τις τρομακτικές ανισότητες στις αμοιβές που υπάρχουν στην παγκόσμια οικονομία χωρίς όμως να εστιάσουμε στο πόσα χρήματα παίρνει κάποιος αλλά στο τι τελικά καταναλώνει και στο πως ζει. Ένα συμπέρασμα επίσης που βγαίνει από τον τρόπο που ορίζει η συγκεκριμένη δύναμη στο ποιος θα εργάζεται και ποιος θα καταναλώνει είναι πως υπάρχει τεράστια αδικιά αν αναλογιστούμε πως τα προϊόντα που παράγουν αυτοί που εργάζονται πιο σκληρά καταλήγουν σε άλλους που εργάζονται λιγότερο σκληρά ή καθόλου ενώ στους σκληρά εργαζόμενους απομένουν τα στοιχειώδη μέσα επιβίωσης τα οποία χρειάζονται έτσι και αλλιώς για να συνεχίζουν να εργάζονται. Έτσι ενώ μας φαίνεται πιο φυσικό να σκεφτόμαστε πως ο πολίτης στην ανατολική Ασία πληρώνεται χαμηλότερα από εμάς ίσως να ήταν περισσότερο προκλητικό αν σκεφτόμασταν πως ο ίδιος άνθρωπος κατασκευάζει με τον κόπο του μια σειρά προϊόντα που καταλήγουν στην δυτική Ευρώπη και τα απολαμβάνουν άλλοι ενώ ο ίδιος ζει στη φτώχια. Έχουμε ένα κανονικό σύστημα δουλείας, που κάποιοι εργάζονται και κάποιοι καταναλώνουν το προϊόν εργασίας των ‘δούλων’ και όλα αυτά γίνονται όμορφα και με αδιαφανή τρόπο σε ένα κατά τα άλλα πολιτισμένο κόσμο.
Όπως και να έχει, ο ουδέτερος παρατηρητής που θα έβλεπε το πως γινόταν η κατανομή της εργασίας στην παραγωγή και η κατανομή των προϊόντων στην κατανάλωση, θα έβλεπε τεράστιες αδικίες και θα έβγαζε σίγουρα το συμπέρασμα πως δεν οργανώσαμε τον κόσμο μας με τον καλύτερο τρόπο.
Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
Ενώ στο χρηματικό μοντέλο το οποίο όλοι αναγνωρίζουμε η οικονομική κρίση γίνεται αντιληπτή από την έλλειψη χρημάτων, στο μοντέλο της παραγωγής και κατανάλωσης η οικονομική κρίση γίνεται εμφανής από τη ραγδαία πτώση της κατανάλωσης. Όταν αυτή η πτώση της κατανάλωσης γίνεται στα βασικά καταναλωτικά προϊόντα τότε έχουμε σαν αποτέλεσμα τη φτώχεια και την εξαθλίωση τμημάτων του πληθυσμού. Τι φταίει όμως για τον περιορισμό της κατανάλωσης; Για να έχουμε μείωση στην κατανάλωση αναγκαστικά πρέπει να έχουμε μείωση στην παραγωγή.
Γιατί όμως έχουμε μείωση στην παραγωγή;
Μια φυσιολογική αιτία στη μείωση της παραγωγής θα μπορούσε να είναι η έλλειψη ανθρώπων που θα παράγει τα προϊόντα ή κάποια καταστροφή πρώτων υλών η οποία δυσκολεύει την παραγωγή. Αν δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο σημαίνει πως κάποιος λόγος υπάρχει που ενώ υπάρχουν και πρώτες ύλες και άνθρωποι να εργαστούν αυτό δε γίνεται. Κάτι τέτοιο ισχύει φυσικά στη σημερινή οικονομική κρίση η οποία στα μάτια ενός ουδέτερου παρατηρητή θα φαινόταν σαν η αυτοκαταστροφή της οικονομίας. Δηλαδή ενώ ο κόσμος στερείται βασικών αγαθών η παραγωγή μειώνεται χωρίς λόγο με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγαλύτερη έλλειψη. Επιχειρήσεις απολύουν κόσμο και παράγουν λιγότερα προϊόντα ενώ αντίθετα ο κόσμος έχει ανάγκη από περισσότερα. Αντί δηλαδή ο κόσμος να δουλεύει περισσότερο για να παράγει τα προϊόντα που του λείπουν αναγκάζεται παρά τη θέληση του να δουλεύει λιγότερο, να παράγει λιγότερο και ταυτόχρονα να στερείται προϊόντων.
Η λύση στην κρίση θα ήταν το σπάσιμο αυτού του κύκλου. Η γη δεν έπαψε να είναι γόνιμη ούτε να μη μας προσφέρει ενέργεια. Κόσμος για δουλέψει υπάρχει αλλά δεν αξιοποιείται και αυτό συμβαίνει για τον λόγο οτι ο κόσμος δεν έχει χρήματα για να αγοράσει προϊόντα και επομένως να βρεθούν θέσεις εργασίας για την επιπλέον παραγωγή. Ο παράγοντας ‘χρήμα’ στη συγκεκριμένη περίπτωση κάνει εφικτό κάτι που θα φαινόταν αδιανόητο αν παρατηρούσε κάποιος μακροσκοπικά την οικονομία και χωρίς τη διαμεσολάβηση του χρήματος.
Ενώ στο χρηματικό μοντέλο το οποίο όλοι αναγνωρίζουμε η οικονομική κρίση γίνεται αντιληπτή από την έλλειψη χρημάτων, στο μοντέλο της παραγωγής και κατανάλωσης η οικονομική κρίση γίνεται εμφανής από τη ραγδαία πτώση της κατανάλωσης. Όταν αυτή η πτώση της κατανάλωσης γίνεται στα βασικά καταναλωτικά προϊόντα τότε έχουμε σαν αποτέλεσμα τη φτώχεια και την εξαθλίωση τμημάτων του πληθυσμού. Τι φταίει όμως για τον περιορισμό της κατανάλωσης; Για να έχουμε μείωση στην κατανάλωση αναγκαστικά πρέπει να έχουμε μείωση στην παραγωγή.
Γιατί όμως έχουμε μείωση στην παραγωγή;
Μια φυσιολογική αιτία στη μείωση της παραγωγής θα μπορούσε να είναι η έλλειψη ανθρώπων που θα παράγει τα προϊόντα ή κάποια καταστροφή πρώτων υλών η οποία δυσκολεύει την παραγωγή. Αν δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο σημαίνει πως κάποιος λόγος υπάρχει που ενώ υπάρχουν και πρώτες ύλες και άνθρωποι να εργαστούν αυτό δε γίνεται. Κάτι τέτοιο ισχύει φυσικά στη σημερινή οικονομική κρίση η οποία στα μάτια ενός ουδέτερου παρατηρητή θα φαινόταν σαν η αυτοκαταστροφή της οικονομίας. Δηλαδή ενώ ο κόσμος στερείται βασικών αγαθών η παραγωγή μειώνεται χωρίς λόγο με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγαλύτερη έλλειψη. Επιχειρήσεις απολύουν κόσμο και παράγουν λιγότερα προϊόντα ενώ αντίθετα ο κόσμος έχει ανάγκη από περισσότερα. Αντί δηλαδή ο κόσμος να δουλεύει περισσότερο για να παράγει τα προϊόντα που του λείπουν αναγκάζεται παρά τη θέληση του να δουλεύει λιγότερο, να παράγει λιγότερο και ταυτόχρονα να στερείται προϊόντων.
Η λύση στην κρίση θα ήταν το σπάσιμο αυτού του κύκλου. Η γη δεν έπαψε να είναι γόνιμη ούτε να μη μας προσφέρει ενέργεια. Κόσμος για δουλέψει υπάρχει αλλά δεν αξιοποιείται και αυτό συμβαίνει για τον λόγο οτι ο κόσμος δεν έχει χρήματα για να αγοράσει προϊόντα και επομένως να βρεθούν θέσεις εργασίας για την επιπλέον παραγωγή. Ο παράγοντας ‘χρήμα’ στη συγκεκριμένη περίπτωση κάνει εφικτό κάτι που θα φαινόταν αδιανόητο αν παρατηρούσε κάποιος μακροσκοπικά την οικονομία και χωρίς τη διαμεσολάβηση του χρήματος.
ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ
Είναι πολλοί που υποθέτουν πως οι πλούσιοι, και λέγοντας πλούσιους εννοούμε τους ανθρώπους που έχουν στη διάθεση τους ατελείωτο όγκο προϊόντων, έχουν συμφέρον από ένα μοντέλο άφθονης παραγωγής και κατανάλωσης. Η αντίληψη αυτή προέρχεται από το γεγονός πως αν σκεφτούμε σύμφωνα με το χρηματικό μοντέλο η διαδικασία αυτή θα τους επιφέρει περισσότερα χρήματα. Αν μείνουμε όμως συνεπείς με τη λογική του άρθρου, θα πρέπει να σκεφτούμε πως τα χρήματα δεν τρώγονται και πως ο πλούσιος μπορεί να μείνει ικανοποιημένος εφόσον έχει στη διάθεση του άφθονα προϊόντα να καταναλώσει αγνοώντας το τι κάνει ο υπόλοιπος πληθυσμός. Παρά το γεγονός πως το υπάρχων μοντέλο δεν είναι και το ποιο δίκαιο, μεγάλος όγκος προϊόντων προορίζεται για κατανάλωση από απλούς ανθρώπους με αποτέλεσμα εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο που δεν είναι πλούσιοι να ζούνε μια άνετη και αξιοπρεπή ζωή. Αυτό το μοντέλο θα μπορούσε θεωρητικά να μεταλλαχθεί σε τέτοιο που να ικανοποιεί αποκλειστικά τις ανάγκες ενός πολύ μικρού ποσοστού στον κόσμο εκτοπίζοντας στην ανέχεια την συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού. Για να γίνει αυτό αρκεί η υποταγή του κόσμου στο νέο καθεστώς και τίποτα άλλο.
Είναι πολλοί που υποθέτουν πως οι πλούσιοι, και λέγοντας πλούσιους εννοούμε τους ανθρώπους που έχουν στη διάθεση τους ατελείωτο όγκο προϊόντων, έχουν συμφέρον από ένα μοντέλο άφθονης παραγωγής και κατανάλωσης. Η αντίληψη αυτή προέρχεται από το γεγονός πως αν σκεφτούμε σύμφωνα με το χρηματικό μοντέλο η διαδικασία αυτή θα τους επιφέρει περισσότερα χρήματα. Αν μείνουμε όμως συνεπείς με τη λογική του άρθρου, θα πρέπει να σκεφτούμε πως τα χρήματα δεν τρώγονται και πως ο πλούσιος μπορεί να μείνει ικανοποιημένος εφόσον έχει στη διάθεση του άφθονα προϊόντα να καταναλώσει αγνοώντας το τι κάνει ο υπόλοιπος πληθυσμός. Παρά το γεγονός πως το υπάρχων μοντέλο δεν είναι και το ποιο δίκαιο, μεγάλος όγκος προϊόντων προορίζεται για κατανάλωση από απλούς ανθρώπους με αποτέλεσμα εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο που δεν είναι πλούσιοι να ζούνε μια άνετη και αξιοπρεπή ζωή. Αυτό το μοντέλο θα μπορούσε θεωρητικά να μεταλλαχθεί σε τέτοιο που να ικανοποιεί αποκλειστικά τις ανάγκες ενός πολύ μικρού ποσοστού στον κόσμο εκτοπίζοντας στην ανέχεια την συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού. Για να γίνει αυτό αρκεί η υποταγή του κόσμου στο νέο καθεστώς και τίποτα άλλο.
ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΗΣ ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ
Με τον όρο ευημερία εννοούμε το καλό βιοτικό επίπεδο των πολλών και όχι των λίγων. Σε ένα τέτοιο μοντέλο η παραγωγή και η κατανάλωση θα ήταν ισορροπημένες. Δε θα υπήρχαν τόσο μεγάλες ανισότητες στην διαδικασία της παραγωγής και στη διαδικασία της κατανάλωσης. Αν ο κόσμος είχε ανάγκη από τροφή θα παράγονταν περισσότερο και θα μοιράζονταν καλύτερα ώστε να μην είχαμε κάποιους να πεινάνε και κάποιους να πετάνε τις τροφές. Η γήινη πόροι θα γίνονταν σεβαστοί, δε θα υπήρχε υπερεκμετάλλευση και η παραγωγή θα γινόταν με σεβασμό στον άνθρωπο και το περιβάλλον. Αν ο άνθρωπος αποφάσιζε να καταναλώνει λιγότερο θα χρειαζόταν να δουλεύει και λιγότερο. Οικονομικές κρίσεις θα είχαμε μόνο όταν είχαμε καταστροφές και αυτές θα ξεπερνιόντουσαν με παραπάνω εργασία και όχι παραπάνω ανεργία. Θα είχε προτεραιότητα ο άνθρωπος και όχι το χρήμα. Το χρήμα θα ήταν εργαλείο προόδου και ευημερίας και όχι εργαλείο ανισοκατανομής πλούτου.http://www.veriorama.com/article_item.php?id=1031&category=category&order_type=desc
Με τον όρο ευημερία εννοούμε το καλό βιοτικό επίπεδο των πολλών και όχι των λίγων. Σε ένα τέτοιο μοντέλο η παραγωγή και η κατανάλωση θα ήταν ισορροπημένες. Δε θα υπήρχαν τόσο μεγάλες ανισότητες στην διαδικασία της παραγωγής και στη διαδικασία της κατανάλωσης. Αν ο κόσμος είχε ανάγκη από τροφή θα παράγονταν περισσότερο και θα μοιράζονταν καλύτερα ώστε να μην είχαμε κάποιους να πεινάνε και κάποιους να πετάνε τις τροφές. Η γήινη πόροι θα γίνονταν σεβαστοί, δε θα υπήρχε υπερεκμετάλλευση και η παραγωγή θα γινόταν με σεβασμό στον άνθρωπο και το περιβάλλον. Αν ο άνθρωπος αποφάσιζε να καταναλώνει λιγότερο θα χρειαζόταν να δουλεύει και λιγότερο. Οικονομικές κρίσεις θα είχαμε μόνο όταν είχαμε καταστροφές και αυτές θα ξεπερνιόντουσαν με παραπάνω εργασία και όχι παραπάνω ανεργία. Θα είχε προτεραιότητα ο άνθρωπος και όχι το χρήμα. Το χρήμα θα ήταν εργαλείο προόδου και ευημερίας και όχι εργαλείο ανισοκατανομής πλούτου.http://www.veriorama.com/article_item.php?id=1031&category=category&order_type=desc
3 χρόνια πριν
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου