Translate

Σάββατο 3 Νοεμβρίου 2018

Δέκα χρόνια Bitcoin: Τεχνολογική επανάσταση ή απάτη;

Δέκα χρόνια Bitcoin: Τεχνολογική επανάσταση ή απάτη;

Το Bitcoin, το πρώτο στην ιστορία και πιο διάσημο κρυπτονόμισμα του κόσμου, γιορτάζει τα 10α του γενέθλια. Για πολλούς είναι άλλη μια μεγάλη «φούσκα», για άλλους το αύριο των συναλλαγών, κανείς πάντως δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι άνοιξε μια παγκόσμια συζήτηση για τα εικονικά νομίσματα κι ένα μέλλον χωρίς μετρητά.


Το Bitcoin αποτελεί ένα ανοικτό, αποκεντρωμένο, διασυνοριακό νόμισμα αλλά και μέσο πληρωμής, μέσο αποθήκευσης αξίας και πρωτόκολλο επικοινωνίας. Χωρίς την ανάγκη διαμεσολαβητή, πωλητές και αγοραστές μπορούν να πραγματοποιούν απευθείας συναλλαγές, χωρίς προσωπικά στοιχεία και ταυτοποίηση, ταχύτερα και φθηνότερα.

Με τεχνολογικούς όρους είναι ένα λογισμικό ανοιχτού κώδικα και η υλοποίηση βασίζεται στην τεχνολογία blockchain. Η συνολική ποσότητα Bitcoin που θα κυκλοφορήσει είναι προκαθορισμένη και ίση με 21 εκατομμύρια. Μια συγκεκριμένη ποσότητα «εξορύσσεται» και προστίθεται στο δίκτυο μέσω των μπλοκ κάθε δέκα λεπτά μέχρι το 2140, όταν όλη η ποσότητα Bitcoin θα έχει πλέον εξορυχθεί. Η ύπαρξη ενός διαμεσολαβητή που διατηρεί αποκλειστική πρόσβαση στο ιστορικό συναλλαγών και καταθέσεων, αντικαθίσταται από ένα αποκεντρωμένο δίκτυο ισότιμων συμμετεχόντων που διασφαλίζουν συλλογικά τη λειτουργία του δικτύου.

Έτσι, παρά τα μειονεκτήματα, την αναστάτωση που προκάλεσε στις ρυθμιστικές αρχές που ανησυχούν για τυχόν εγκληματική κατάχρηση του νομίσματος και επιθέσεις από χάκερς, η σύλληψή του θεωρείται μεγαλειώδης.

Όπως υποστηρίζει ο Oρέστης Τζωρτζόπουλος, μηχανικός υπολογιστών που εργάζεται στο European Patent Office στη Χάγη, «η ανάπτυξη των κρυπτονομισμάτων εν μέσω παγκόσμιας νομισματικής αστάθειας εγείρει σημαντικούς υπαινιγμούς. Ο κεντρικός έλεγχος του νομίσματος από κράτη και κεντρικές τράπεζες επιτρέπει την άσκηση οικονομικής πολιτικής σε επίπεδο χωρών, πολλές φορές όμως οι συνέπειες έρχονται σε ευθεία σύγκρουση με τα συμφέροντα της κοινωνίας, υπονομεύοντας τον πλούτο των πολιτών προς όφελος του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Η ανάπτυξη εναλλακτικών λύσεων έναντι του σχεδόν μονοπωλιακού τρόπου λειτουργίας των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων μπορεί σίγουρα να λειτουργήσει προς όφελος του κοινωνικού συνόλου, τόσο μεσοπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα».


Η ιστορία

Όλα ξεκίνησαν στις 31 Οκτωβρίου 2008, όταν ο μυστήριος άγνωστος ακόμη δημιουργός με το ψευδώνυμο Σατόσι Νακαμότο, έστειλε ένα e-mail στο οποίο περιέγραφε την πρότασή του για ένα νέο ηλεκτρονικό σύστημα πληρωμών, μέσω της τεχνολογίας blockchain. Λίγους μήνες μετά την παρουσίαση του White Paper το οποίο περιέγραφε τις τεχνολογικές βάσεις της λειτουργίας του νέου ψηφιακού νομίσματος ο Σατόσι Νακαμότο έβαλε σε εφαρμογή στις 3 Ιανουαρίου 2009, το σχέδιο του δημιουργώντας το πρώτο Genesis Block του Bitcoin, του πρώτου ψηφιακού νομίσματος, που παρά τα σκαμπανεβάσματα παραμένει ισχυρό.

Μετά την εμφάνισή του η ημέρα που έμεινε στην ιστορία του Bitcoin ήταν στις 22 Μαΐου του 2010. Πρόκειται για τη λεγόμενη «Bitcoin Pizza Day» και είναι η ημέρα που ο προγραμματιστής Lazlo Hanyecz πλήρωσε 10.000 Bitcoins για να αγοράσει δύο πίτσες, σηματοδοτώντας έτσι την πρώτη συναλλαγή σε Bitcoin που πραγματοποιήθηκε στον πραγματικό κόσμο. Ο Hanyecz, με ανάρτησή του σε ένα φόρουμ, προσέφερε 10.000 Bitcoins σε όποιον θα αγόραζε ή μαγείρευε δύο πίτσες και τις διένειμε στο σπίτι του. Ένας άλλος χρήστης του φόρουμ δέχθηκε και κάπως έτσι πραγματοποιήθηκε αυτή η συναλλαγή — ορόσημο,

Το 2010, το νέο λογισμικό του Bitcoin κυκλοφορεί από την κοινότητα των προγραμματιστών και μέσα στις επόμενες πέντε ημέρες δεκαπλασιάζεται η συναλλαγματική του αξία, από 0,008 δολάρια ανά bitcoin στα 0,08 δολάρια ανά bitcoin. Στα τέλη του 2013 κι έχοντας τραβήξει την προσοχή των μίντια, το Bitcoin ξεπερνά τα 1.000 δολάρια για πρώτη φορά. Μόλις λίγες ημέρες αργότερα, χάνει το επίπεδο αυτό και δεν το ξεπερνά για τα επόμενα τουλάχιστον τρία χρόνια.

Για τα επόμενα τρία χρόνια, κυμαινόταν γύρω στα 400 δολάρια, χωρίς να ξεπερνάει τα 650 δολάρια ή να πέφτει κάτω από τα 250 δολάρια. Σημαντικό γεγονός εκείνης της εποχής ήταν η κατάρρευση του ανταλλακτηρίου κρυπτονομισμάτων Mt Gox που κατέθεσε αίτηση για πτώχευση, αφότου έγινε στόχος χάκερς, οι οποίοι έκλεψαν 500 εκατ. δολ. σε Bitcoins και άλλα 30 εκατ. δολ. από καταθέσεις. Η κλοπή, η μεγαλύτερη στον κόσμο των ψηφιακών νομισμάτων, ανέδειξε τις αδυναμίες ασφαλείας στις συναλλαγές και τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι επενδυτές σε έναν μη ρυθμιζόμενο κλάδο.

Το 2017, ήταν η χρονιά του Bitcoin. Μέσα σε λίγους μήνες, επιδόθηκε σε ένα πρωτόγνωρο ράλι και από τα 1.000 δολάρια, έφτασε να αξίζει σχεδόν 20.000 δολάρια. Ήταν η χρονιά που αρκετές επιχειρήσεις άρχισαν να δίνουν «ψήφο εμπιστοσύνης» στο νόμισμα, μια σειρά από μεγάλες τράπεζες ανακοίνωσαν τα σχέδιά τους να συναρτήσουν τις δραστηριότητές τους με την τεχνολογία των κρυπτονομισμάτων, αν και κάποιοι προειδοποιούσαν ότι πρόκειται απλά για μία «φούσκα».

Η άνοδος, πάντως, ξεφούσκωσε και μέχρι το τέλος του Ιανουαρίου του 2018, είχε πέσει στα 10.000 δολάρια. Ωστόσο στις 19 Οκτωβρίου, 2018 η παγκόσμια εποπτική αρχή για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ανακοίνωσε ότι θα εφαρμόσει από το επόμενο έτος κανόνες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι κυβερνήσεις θα πρέπει να ρυθμίζουν τα ανταλλακτήρια κρυπτονομισμάτων σε μια προσπάθεια να εξαλειφθεί η εγκληματική χρήση bitcoin και άλλων ψηφιακών νομισμάτων.

Σήμερα ένα Bitcoin αντιστοιχεί σε 6.500 δολ., ανταλλάσσεται ελεύθερα σε πάνω από 200 ανταλλακτήρια, με τις συναλλαγές να ανέρχονται σε 250 χιλ. ημερησίως, ενώ η κεφαλαιοποίηση ολόκληρης της αγοράς κρυπτονομισμάτων, αποτιμάται στα 200 δισ. δολάρια, σύμφωνα με τα στοιχεία του blockchain.com.


Αυξάνονται τα ΑΤΜ

Παρότι πολλοί Έλληνες αγνοούν την ύπαρξή τους κι άλλοι τόσοι διστάζουν να τα χρησιμοποιήσουν, ωστόσο το έδαφος που κερδίζουν σταδιακά και στην Ελλάδα είναι τέτοιο, ώστε ο αριθμός τους αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά στα αμέσως επόμενα χρόνια. Ο λόγος για τα ΑΤΜ, μέσω των οποίων μπορεί κάποιος να αγοράσει και να πουλήσει κρυπτονομίσματα, όπως το bitcoin, το ethereum, το litecoin και το dash. Ψηφιακό χρήμα εκτός τραπεζικού συστήματος δηλαδή.

Συνολικά λειτουργούν σήμερα περίπου 15 τέτοια ΑΤΜ, μεταξύ των οποίων δύο στην Αθήνα (σε Κουκάκι και Γλυφάδα), ένα στη Θεσσαλονίκη και τα υπόλοιπα σε Λάρισα, Πάτρα, Καλαμάτα, Μύκονο και Κρήτη. Τα όρια των συναλλαγών είναι από δέκα έως 500 ευρώ.

O Στέφανος Γκετσόπουλος, συνιδρυτής της Thess Cash Hellas (εταιρείας που δραστηριοποιείται στον χώρο των κρυπτονομισμάτων, υποστηρίζει πως «ο πολύς κόσμος ακούει bitcoin και κολλάει, του ακούγεται σαν κάτι εξωτικό και επικίνδυνο. Όμως, το bitcoin είναι απλά το αποτέλεσμα της τεχνολογίας του blockchain, όπως το Facebook για παράδειγμα είναι αποτέλεσμα του Ιντερνετ. Αν το Ιντερνετ ήταν αυτό που έφερε τη μεγαλύτερη αλλαγή στον κόσμο σήμερα, μια επανάσταση, τότε το blockchain είναι το Ιντερνετ του χρήματος. Νομίζω ότι το blockchain είναι η μεγαλύτερη τεχνολογική ανακάλυψη μετά το Ιντερνετ. Ακόμη και οι τράπεζες ρίχνουν πλέον λεφτά στο blockchain κι αν σήμερα πηγαίνουμε σε ένα ανταλλακτήριο και βλέπουμε στον πίνακα ευρώ, δολάριο, λίρα κτλ., σε λίγα χρόνια θα βλέπουμε δίπλα το bitcoin και άλλα κρυπτονομίσματα, κρυπτονομίσματα εταιρειών, τραπεζών κτλ».

Για το πώς ακριβώς λειτουργούν τα ΑΤΜ των κρυπτονομισμάτων εξηγεί: «Στη φάση της αγοράς, αν δηλαδή θέλεις να αγοράσεις κρυπτονομίσματα μέσω του ΑΤΜ, το μόνο που χρειάζεσαι είναι ρευστό. Θα ήταν καλό να έχεις ένα ηλεκτρονικό πορτοφόλι στο κινητό σου, αλλά αν δεν έχεις, κανένα πρόβλημα, το ΑΤΜ σου φτιάχνει paper wallet, "χάρτινο πορτοφόλι", που είτε το κρατάς σε αυτή τη μορφή είτε το περνάς μετά σε ένα ηλεκτρονικό πορτοφόλι για μεγαλύτερη σιγουριά. Σε περίπτωση πώλησης, το ηλεκτρονικό πορτοφόλι είναι απαραίτητο, γιατί από τη στιγμή που θα επιλέξεις ένα ποσό για να πουλήσεις, θα σού εμφανίσει ένα QR code (σ.σ."γραμμωτό κωδικό"). Θα το σκανάρεις, το ΑΤΜ θα λάβει τη συναλλαγή και θα σου δώσει απόδειξη, που μόλις πάρεις το "ΟΚ" από το Διαδίκτυο, επιστρέφεις στο ΑΤΜ και παίρνεις τα χρήματά σου. Ως προς τα transaction fees, για τη δική μας συναλλαγή ο πολίτης αγοράζει με 7% και πουλάει με 5%».


Το Bitcoin και… η κλιματική αλλαγή

Αν το κρυπτονόμισμα Bitcoin συνεχίσει να παράγεται με το σημερινό ρυθμό μέσα από «στρατιές» ενεργοβόρων υπολογιστών, από μόνο του θα ήταν ικανό να θέσει εκτός τροχιάς τους στόχους της διεθνούς κοινότητας για την κλιματική αλλαγή, ωθώντας την άνοδο της παγκόσμιας θερμοκρασίας πάνω από τους δύο βαθμούς σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, πιθανώς από το 2033. Αυτή είναι η εκτίμηση επιστημόνων του Πανεπιστημίου της Χαβάης, με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή γεωγραφίας Καμίλο Μόρα, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό για θέματα κλιματικής αλλαγής Nature Climate Change. Όπως είπαν, «το bitcoin είναι ένα κρυπτονόμισμα με βαριές απαιτήσεις σε υλικό (hardware), πράγμα που προφανώς μεταφράζεται σε μεγάλη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας».

Τα κρυπτονομίσματα αποτελούν ψηφιακές μορφές νομισμάτων που δημιουργούνται μέσω κρυπτογράφησης (εξ ου και το όνομά τους) σε υπολογιστές, μια διαδικασία γνωστή ως «εξόρυξη». Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι η χρήση bitcoin το 2017 οδήγησε στην εκπομπή 69 εκατομμυρίων μετρικών τόνων διοξειδίου του άνθρακα. Με αυτό το ρυθμό και στο μέλλον, το bitcoin εκτιμάται ότι θα «στείλει» την άνοδο της θερμοκρασίας πάνω από το όριο των δύο βαθμών Κελσίου σε 15 έως 22 χρόνια, δηλαδή μεταξύ του 2033 και του 2040. Η μαζική κατανάλωση ηλεκτρισμού για την παραγωγή («εξόρυξη») bitcoin μπορεί να έχει ως συνέπεια την εκπομπή περίπου 230 γιγατόνων άνθρακα μέσα στην επόμενη 15ετία.

«Σήμερα οι εκπομπές από τις μεταφορές, τα κτίρια και τον τομέα των τροφίμων θεωρούνται οι κύριες αιτίες που συμβάλλουν στην κλιματική αλλαγή. Η νέα έρευνα δείχνει ότι το bitcoin θα πρέπει να προστεθεί σε αυτό τον κατάλογο» δήλωσε η ερευνήτρια Κέιτι Ταλαντέι. «Είναι κρίσιμο η όποια μελλοντική ανάπτυξη των κρυπτονομισμάτων να στοχεύει στη μείωση της ζήτησης για ηλεκτρικό ρεύμα, αν θέλουμε να αποφευχθούν οι δυνητικά καταστροφικές συνέπειες μια παγκόσμιας θέρμανσης κατά δύο βαθμούς Κελσίου», τόνισε ο Μόρα.
 http://www.planitikos.gr/2018/11/bitcoin.html
Αναρτήθηκε από στις Δεν υπάρχουν σχόλια:

Ο τρομερός στρατός της Αμερικής Και πώς να γίνει ακόμα καλύτερος*


By Michael O'Hanlon και David Petraeus
28/10/2018
Περίληψη Κειμένου και Βιογραφικό Συγγραφέα
Εμφάνιση άρθρου σε περισσότερες σελίδες

Συνδεθείτε ή Εγγραφείτε για να γράψετε το σχόλιο σας. Εγγραφείτε στο newsletter για να λαμβάνετε ενημέρωση από το ForeignAffairs.gr.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν σήμερα τον καλύτερο στρατό στον κόσμο, μακράν. Οι δυνάμεις των ΗΠΑ έχουν λίγες αδυναμίες, αν όντως υπάρχουν, και σε πολλούς τομείς -από τον ναυτικό πόλεμο, τις ικανότητες χτυπημάτων ακρίβειας, την αεροπορική ισχύ, τις πληροφορίες και την αναγνώριση, μέχρι τις ειδικές επιχειρήσεις- παίζουν σε εντελώς διαφορετικό πρωτάθλημα από τους στρατούς άλλων χωρών. Αυτή η κατάσταση δεν είναι πιθανόν να αλλάξει σύντομα, καθώς οι αμυντικές δαπάνες των ΗΠΑ [2] είναι σχεδόν τριπλάσιες από εκείνες του πλησιέστερου ανταγωνιστή των Ηνωμένων Πολιτειών, της Κίνας [3], και αντιπροσωπεύουν περίπου το ένα τρίτο όλων των συνολικών στρατιωτικών δαπανών στον κόσμο -και ένα άλλο τρίτο προέρχεται από συμμάχους και συνεργάτες των ΗΠΑ.
Παρ’όλα αυτά, τα 15 χρόνια πολέμου, τα πέντε χρόνια περικοπών του [αμυντικού] προϋπολογισμού και η δυσλειτουργία της Ουάσινγκτον έχουν επιπτώσεις. Ο στρατός δεν είναι σίγουρα ούτε διαλυμένος ούτε ανέτοιμος για μάχη, αλλά το μέγεθος και τα επίπεδα των πόρων του είναι λιγότερα από ό, τι είναι σκόπιμο, δεδομένου του εύρους των σύγχρονων απειλών και των αποστολών για τις οποίες πρέπει να προετοιμαστεί. Δεν απαιτούνται ριζικές αλλαγές ή σημαντικές συσσωρεύσεις. Ωστόσο, η τάση των περικοπών του προϋπολογισμού θα πρέπει να σταματήσει και μάλιστα να αντιστραφεί μετριοπαθώς, ενώ οι αμυντικές πιστώσεις θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με πιο ορθολογικό και επαγγελματικό τρόπο από ό, τι συμβαίνει τα τελευταία χρόνια.
28102018-1.jpg
Σε κατάσταση μάχης: Στρατιώτης των ΗΠΑ στην επαρχία Λαγκμάν, στο Αφγανιστάν, τον Δεκέμβριο του 2014. LUCAS JACKSON / REUTERS
-----------------------------------------------------------------------
Τα περισσότερα κύρια στοιχεία της αμυντικής πολιτικής των ΗΠΑ βρίσκονται σε λογικά σταθερή βάση, παρά τις αναρίθμητες διαφωνίες μεταξύ ειδικών σχετικά με πολλές από τις λεπτομέρειες. Κατά την διάρκεια της εποχής του Ψυχρού Πολέμου, κάποια παραλλαγή ενός πλαισίου σχεδιασμού δύο πολέμων (με περιορισμούς) απολάμβανε την υποστήριξη και των δύο κομμάτων και θα πρέπει να συνεχίσει να το κάνει για πολλά χρόνια στο μέλλον. Η προωθημένη παρουσία και η δέσμευση στην Ανατολική Ασία [4], στην Ευρώπη [5] και την Μέση Ανατολή [6] παραμένουν αναπόφευκτοι πυλώνες της στρατηγικής εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ. Τα ισχυρά προγράμματα Έρευνας και Ανάπτυξης εξακολουθούν να υποστηρίζονται, όπως και η απαράμιλλη κοινότητα των υπηρεσιών πληροφοριών. Ο προϋπολογισμός προμηθειών του Υπουργείου Άμυνας -το πρώτο θύμα της δημοσιονομικής λιτότητας κατά την δεκαετία του 1990 και τα πρώτα χρόνια αυτού του αιώνα- είναι και πάλι σχετικά υγιής. Οι ηγέτες του Πενταγώνου προωθούν την καινοτομία και οι άνδρες και οι γυναίκες των σημερινών ενόπλων δυνάμεων επιδεικνύουν υψηλά πρότυπα επαγγελματισμού, εξειδίκευσης και εμπειρίας.
Ωστόσο, υπάρχουν επίσης τομείς ανησυχίας. Το πλεόνασμα ικανοτήτων (Excess base capacity) παραμένει πρόβλημα. Ο στόλος του ναυτικού και ο στρατός είναι πολύ μικροί και οι τρέχουσες πορείες του προϋπολογισμού συνεπάγονται περαιτέρω περικοπές παρά αυξήσεις. Και η κλίμακα ορισμένων εξαιρετικά δαπανηρών προγραμμάτων όπλων που βρίσκονται σε εξέλιξη ή στα σχεδιαστήρια, όπως το μαχητικό αεροσκάφος F-35 και κάποια νέα πυρηνικά όπλα, πρέπει να επανεκτιμηθούν. Επομένως, η πρόκληση για τον επόμενο πρόεδρο θα είναι να οικοδομήσει στα δυνατά σημεία, να αντιμετωπίσει τα προβλήματα και να καταγράψει μια πορεία για την συνέχιση της στρατιωτικής κυριαρχίας των ΗΠΑ σε ένα στρατηγικό περιβάλλον που ποτέ δεν σταματά να εξελίσσεται.
ΑΛΛΑΓΗ VS. ΚΙ ΑΛΛΑ ΑΠΟ ΤΑ ΙΔΙΑ
Τα εθνικά συμφέροντα που χρειάζεται να προωθήσει ο στρατός των ΗΠΑ παραμένουν σταθερά: Η προστασία της πατρίδας˙ η διαφύλαξη των πολιτών των ΗΠΑ τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό˙ και η διασφάλιση της ασφάλειας των συμμάχων των ΗΠΑ, της παγκόσμιας οικονομίας και της διεθνούς τάξης γενικότερα. Αυτές τις μέρες, οι απειλές για τα συμφέροντα προέρχονται από πέντε πηγές: Τις μεγάλες δυνάμεις (όπως η Κίνα και η Ρωσία), τους εξτρεμιστές μη κρατικούς δρώντες (όπως η Αλ Κάιντα, το Ισλαμικό Κράτος ή ISIS και οι Ταλιμπάν), τα κακοποιά κράτη (όπως το Ιράν και η Βόρεια Κορέα), τις πανδημίες και τις περιβαλλοντικές αναταράξεις, και τις εξελίξεις στην προηγμένη τεχνολογία που θα μπορούσαν να αυξήσουν τις αδυναμίες των ΗΠΑ (ειδικά εκείνες που σχετίζονται με τον κυβερνοχώρο, το διάστημα και τα όπλα μαζικής καταστροφής).
Ευτυχώς, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν πολλούς πόρους για να αξιοποιήσουν, καθώς προετοιμάζονται για τις απειλές αυτές, ακόμη και πέρα από τις στρατιωτικές τους δυνάμεις. Οι τομείς υψηλής τεχνολογίας και καινοτομίας της χώρας είναι οι καλύτεροι στον κόσμο. Διαθέτει σταθερά οικονομικά μεγέθη, συμπεριλαμβανομένης μιας σταδιακά αυξανόμενης πληθυσμιακής βάσης, τα καλύτερα πανεπιστήμια παγκοσμίως και μια μεγάλη αγορά στο επίκεντρο του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού και εμπορικού τομέα. Και το πιο σημαντικό από όλα, οι Ηνωμένες Πολιτείες ηγούνται σε ένα παγκόσμιο σύστημα συμμαχιών και συνεργασιών που περιλαμβάνει περίπου 60 χώρες, οι οποίες αντιπροσωπεύουν συλλογικά τα δύο τρίτα της συνολικής οικονομικής παραγωγής και της στρατιωτικής ικανότητας.
Μια σοβαρή αμυντική πολιτική, ωστόσο, πρέπει να λάβει υπόψη της τον τρόπο με τον οποίο αλλάζει ο ίδιος ο πόλεμος. Οι αληθινές στρατιωτικές επαναστάσεις είναι σχετικά σπάνιες, καθώς ακόμη και μεγάλες αλλαγές συμβαίνουν συνήθως σταδιακά, επί δεκαετίες. Υπάρχει όμως σαφώς μια τέτοια επανάσταση που βρίσκεται τώρα σε εξέλιξη, ίσως στα μισά του δρόμου: Στην αεροπορική ισχύ, ιδιαίτερα στις επιπτώσεις των πυρομαχικών ακριβείας σε συνδυασμό με την μεγάλη αύξηση των συστημάτων πληροφοριών, επιτήρησης και αναγνώρισης (Intelligence, Surveillance and Reconnais-sance, ISR) στο σύγχρονο πεδίο μάχης.
28102018-2.jpg
Ένας στρατιώτης των ΗΠΑ στοχεύει με το τουφέκι του μια πόρτα αφότου δέχθηκε πυρά από τους Ταλιμπάν ενώ ήταν σε περιπολία στην επαρχία Κανταχάρ του Αφγανιστάν. Τον Απρίλιο του 2012. BAZ RATNER / REUTERS
--------------------------------------------------------------------------------
Οι αυταπάτες αυτής της επανάστασης ήταν εμφανείς ήδη από το 1982, στην αποτελεσματικότητα των γαλλικών πυραύλων Exocet που χρησιμοποίησε ο στρατός της Αργεντινής ενάντια στα βρετανικά πολεμικά πλοία κατά την διάρκεια του πολέμου των Φώκλαντ [7]. Την ίδια στιγμή, το ΝΑΤΟ πρότεινε την ιδέα της μάχης αέρος-ξηράς (AirLand Battle), την οποία οραματίστηκε με την χρήση νέων τύπων εξελιγμένων πυρομαχικών για χτυπήματα ακριβείας κρίσιμων στόχων πίσω από τις πρώτες γραμμές σε περίπτωση σύγκρουσης με το Σύμφωνο της Βαρσοβίας. (Ενθυμούμενοι το «πρώτο αντιστάθμισμα» (first offset) -την εξάρτηση του ΝΑΤΟ από τα πυρηνικά όπλα για την αντιμετώπιση των μεγάλων στρατιωτικών δυνάμεων των εχθρών του- κάποιοι το αποκαλούσαν αυτό ως το «δεύτερο αντιστάθμισμα», στηριζόμενοι στην υψηλή τεχνολογία των συμβατικών δυνάμεων του [ΝΑΤΟ] για την αντιμετώπιση της ποσοτικής υπεροχής [των αντιπάλων του]).
Το κοινό άρχισε να λαμβάνει γνώση αυτές τις εξελίξεις κατά την διάρκεια του πολέμου του Κόλπου το 1990-91, καθώς ο βομβαρδισμός με λέιζερ έπαιζε το ίδιο καλά στην τηλεόραση όπως έκανε και στο πεδίο της μάχης. Οι βόμβες καθοδηγούμενες από GPS έφτασαν λίγα χρόνια αργότερα, και τελικά ακολουθήθηκαν από οπλισμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones). Όλα αυτά τα αμερικανικά όπλα μπορούν τώρα να χρησιμοποιηθούν σε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες μέσω των «βρόχων αισθητήρα-σκοπευτή» που εκμεταλλεύονται τις αξιοσημείωτες εξελίξεις στα συστήματα αναγνώρισης, όπως το «ανοιχτό μάτι» (“unblinking eye”) πολλών δεκάδων αεροσκαφών και δορυφορικών επικοινωνιών που μοιράζονται στόχευση, βίντεο και κρίσιμα δεδομένα σε ολόκληρο τον στρατό σε πραγματικό χρόνο.
Οι βόμβες καθοδήγησης ακριβείας αντιπροσωπεύουν περίπου το 10% των πυρομαχικών που χρησιμοποιήθηκαν στον πόλεμο του Κόλπου. Σε πρόσφατες συγκρούσεις, αντιπροσώπευαν περίπου το 90%, με δραματική επίπτωση στην πορεία της μάχης. Ως αποτέλεσμα, οι αξιωματούχοι του Πενταγώνου τώρα μιλάνε για ένα «τρίτο αντιστάθμισμα» -την ελπίδα, την οποία υποστηρίζουν, μεταξύ άλλων, ο [πρώην] υπουργός Άμυνας Ashton Carter και ο [πρώην] αναπληρωτής υπουργός Άμυνας Robert Work, ότι θα είναι δυνατόν να βασιστούμε στην σύγχρονη ISR και σε εξοπλισμό ακριβείας για να αντισταθμίσουμε, για παράδειγμα, μεγαλύτερους κινεζικούς πυραύλους, αεροσκάφη, πλοία και υποβρύχιες δυνάμεις στα ύδατα του δυτικού Ειρηνικού.
Ωστόσο, παρ’ όλη αυτή την πρόοδο, υπάρχουν όρια στο τι μπορούν να επιτύχουν οι αντισταθμιστικές εχθροπραξίες και η προηγμένη τεχνολογία από μόνα τους. Για παράδειγμα, οι στόχοι πρέπει να τίθενται με ακρίβεια -κάτι που μπορεί να είναι δύσκολο αν οι στόχοι αυτοί είναι σε πόλεις, δάση ή ζούγκλες ή είναι κρυμμένοι ή υπόγειοι. Επιπλέον, τα προηγμένα δίκτυα αισθητήρων και επικοινωνιών μπορεί να αποδειχθούν ευάλωτα όταν ο πόλεμος διεξάγεται με τεχνολογικά εξελιγμένους αντιπάλους.
Ο πόλεμος στην ξηρά παραμένει επίσης πολύπλοκος, ιδιαίτερα όταν γίνονται μάχες σε πόλεις ή εναντίον ενός αντιπάλου που προσπαθεί να κρύψει ή να αποκρύψει τι γίνεται (όπως η κατάσχεση της Κριμαίας από την Ρωσία το 2014 με την χρήση των «μικρών πράσινων ανθρώπων» -μυστηριώδεις στρατιώτες με ομοιόμορφες στολές). Οι μελλοντικές πολεμικές συγκρούσεις θα μπορούσαν να περιπλέκονται με την εισαγωγή χημικών ουσιών, ηλεκτρομαγνητικών παλμών ή ακόμη και πυρηνικών όπλων ή να πραγματοποιούνται σε ζώνη πολέμου που έχει πληγεί από πανδημική μολυσματική ασθένεια. Και δεν είναι δύσκολο να φανταστούμε σενάρια στα οποία οι δυνάμεις των ΗΠΑ θα είναι υπεύθυνες για την αποκατάσταση της τάξης σε ένα χαοτικό περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από την κατάρρευση σύνθετων συστημάτων τα οποία συνήθως παρέχουν βασικές υπηρεσίες σε εκατομμύρια ανθρώπους.
Δεδομένων όλων αυτών, πώς θα πρέπει η διοίκηση να χειριστεί την πολιτική άμυνας; Αξιοποιώντας τις υπάρχουσες πολιτικές και εστιάζοντας στην προετοιμασία του στρατού για πολλαπλές αποστολές, συνεχίζοντας την επανεξισορρόπηση της προσοχής του Ναυτικού στον Ειρηνικό, αντιτιθέμενη στην Κίνα και την Ρωσία και διατηρώντας επαρκείς πόρους για να στηρίξει μια ισχυρή δύναμη.
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΤΕ ΤΟΝ ΣΤΡΑΤΟ ΓΙΑ ΤΟ ΟΤΙΔΗΠΟΤΕ
Μετά από μακρούς δύσκολους πολέμους στο Αφγανιστάν και το Ιράκ, ορισμένοι επικριτές ισχυρίστηκαν ότι όλη η έννοια της προσπάθειας της προετοιμασίας των δυνάμεων ξηράς των ΗΠΑ για σύνθετες αποστολές πέρα από τις συμβατικές μάχες είναι μια άκαρπη ή και αντιπαραγωγική άσκηση. Ανατρέχοντας στην στάση του στρατού μετά τον πόλεμο του Βιετνάμ, όταν απέφευγε την αντιεξέγερση και επικεντρώθηκε αντ’ αυτού σε πολέμους ελιγμών αιχμής και στην αντιπαράθεση Συμφώνου Βαρσοβίας - ΝΑΤΟ, [οι επικριτές] προτιμούν την ανάπτυξη μιας δύναμης με πιο περιορισμένο προσανατολισμό. Η έκθεση Αμυντικής Στρατηγικής Καθοδήγησης της διοίκησης Ομπάμα για το 2012, για παράδειγμα, δήλωσε ότι παρ’όλο που οι αμερικανικές δυνάμεις «θα διατηρήσουν και θα συνεχίσουν να βελτιώνουν τα διδάγματα, την εμπειρογνωμοσύνη και τις εξειδικευμένες ικανότητες που έχουν αναπτυχθεί στα τελευταία δέκα χρόνια επιχειρήσεων αντιεξέγερσης και σταθεροποίησης στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, δεν θα έχουν πλέον το μέγεθος για να διεξάγουν επιχειρήσεις μεγάλης κλίμακας και παρατεταμένης σταθεροποίησης». Εν μέρει ως αποτέλεσμα αυτής της λογικής, ο σημερινός εν ενεργεία αμερικανικός στρατός έχει μειωθεί κατά σχεδόν 100.000 άτομα τα τελευταία χρόνια, στους 470.000 στρατιώτες. Αυτός είναι μικρότερος από τον αντίστοιχο αριθμό στα μέσα μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1990. Επιπλέον, σύμφωνα με τα τρέχοντα σχέδια, ο στρατός θα μειωθεί περαιτέρω, στα 450.000 άτομα μέχρι το 2018, και ορισμένοι βασικοί αξιωματούχοι του Πενταγώνου υποστήριξαν περικοπές στα 400.000 άτομα ή και λιγότερα.
Αυτός ο συλλογισμός -ο οποίος επαναλήφθηκε στην Τετραετή Αμυντική Αναθεώρηση το 2014- είναι λανθασμένος. Η Ουάσινγκτον μπορεί να δηλώσει την έλλειψη ενδιαφέροντός της για μεγάλης κλίμακας αποστολές και αποστολές σταθεροποίησης, αλλά η ιστορία δείχνει ότι τελικά θα βρεθεί να ασχολείται με αυτά ούτως ή άλλως, οδηγημένη από την έλξη των γεγονότων και την λογική των ταραγμένων καταστάσεων στο πεδίο.
Η Επιχειρησιακή Αντίληψη του Στρατού του 2014 (2014 Army Operating Concept), με τίτλο Win in a Complex World (Νίκησε σε έναν σύνθετο κόσμο), ευφυώς αναγνωρίζει ότι ο σημερινός και ο μελλοντικός στρατός πρέπει να είναι έτοιμοι να χειριστούν ένα ευρύ φάσμα πιθανών προκλήσεων. Συμφωνεί με την ιδέα ότι ο σύγχρονος στρατιώτης πρέπει στην πραγματικότητα να είναι ένας αθλητής του πεντάθλου, με δεξιότητες σε ένα ευρύ φάσμα τομέων που ισχύουν για πολλούς πιθανούς τύπους επιχειρήσεων. Το έγγραφο βασίζεται σε προηγούμενες έννοιες όπως η πίστη του στρατηγού Charles Krulak, πρώην διοικητή του Σώματος των Πεζοναυτών, στην προετοιμασία του στρατού για έναν «πόλεμο τριών μπλοκ», στον οποίο οι αμερικανικές δυνάμεις θα μπορούσαν να παρέχουν ανακούφιση σε ένα τμήμα μιας πόλης, διατηρώντας την ειρήνη σε ένα δεύτερο και πολεμώντας εντατικά έναν καθορισμένο εχθρό σε ένα τρίτο. Και αντανακλά την συνειδητοποίηση αυτού που ο Raymond Odierno, πρώην αρχηγός του στρατού Ξηράς, αποκαλούσε ως αυξανόμενη «ταχύτητα της αστάθειας» στον κόσμο, με τις αμερικανικές δυνάμεις συχνά να συμμετέχουν ταυτόχρονα σε ένα ευρύ φάσμα επιχειρήσεων έκτακτης ανάγκης σε διάφορες θέατρα –τα πάντα, από την μάχη μέχρι την ανάσχεση και μέχρι την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας.
28102018-3.jpg
Ένας Αμερικανός στρατιώτης μαθαίνει πώς να τοποθετεί μια προστατευτική μάσκα για μια ανάπτυξη κατά του Έμπολα της Δυτικής Αφρικής, στο Fort Campbell, στο Κεντάκι, τον Οκτώβριο του 2014. HARRISON MCCLARY / REUTERS
-----------------------------------------------------------------
Η διοίκηση του George W. Bush ανέλαβε την εξουσία αντιπαθώντας τις αποστολές που αφορούσαν την οικοδόμηση έθνους, αλλά τελικά κατέληξε να κατανοεί αυτές τις πραγματικότητες. Μια οδηγία του Πενταγώνου που εκδόθηκε το 2005 δήλωνε: «Οι επιχειρήσεις σταθεροποίησης αποτελούν βασική στρατιωτική αποστολή των ΗΠΑ. … Θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα συγκρίσιμη με τις επιχειρήσεις μάχης». Μια δεκαετία μετά, αυτό παραμένει λογική προσέγγιση, ενώ αναγνωρίζεται ταυτόχρονα η επιτακτική ανάγκη οι δυνάμεις των χωρών υποδοχής και οι εταίροι της συμμαχίας να κάνουν ό,τι είναι απολύτως δυνατό για να κρατούν την δέσμευση των Ηνωμένων Πολιτειών σε αίμα και χρήμα στο ελάχιστο -και επομένως διατηρήσιμη σε αυτό που πιθανώς να είναι μάχες διάρκειας γενεών.
ΣΥΝΕΧΙΣΗ ΤΗΣ ΕΠΑΝΕΞΙΣΟΡΡΟΠΗΣΗΣ ΤΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ
Κατά την διάρκεια της πρώτης θητείας της, η κυβέρνηση Obama πρότεινε την έννοια της εξισορρόπησης της ισχύος και της προσοχής των ΗΠΑ [8] προς την περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, αντανακλώντας την αυξανόμενη σημασία της περιοχής για τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Αυτή η λογική πρόταση γνώρισε ευρεία διακομματική υποστήριξη και θα πρέπει να συμπληρωθεί και να ενισχυθεί τα επόμενα χρόνια. Μέχρι σήμερα, όμως, οι κινήσεις του Πενταγώνου σε αυτή την κατεύθυνση ήταν σχετικά μικρής κλίμακας, με μια καθαρή μετατόπιση πόρων προς το θέατρο Ασίας-Ειρηνικού που δεν ξεπερνούσε τα 10 έως 15 δισεκατομμύρια δολάρια αξίας από τα περίπου 600 δισεκατομμύρια δολάρια του ετήσιου αμυντικού προϋπολογισμού σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας. Σε συνδυασμό με τις συνεχιζόμενες διπλωματικές προσπάθειες και με οικονομικά μέτρα όπως η ψήφιση της Trans-Pacific Partnership –η οποία δεν είναι απλώς μια εμπορική συμφωνία, αλλά και ένα σημαντικό μήνυμα για την δέσμευση των Ηνωμένων Πολιτειών στην περιοχή εν γένει- αυτές οι κινήσεις πρέπει να είναι αρκετές, τουλάχιστον για την ώρα. Αλλά θα χρειαστεί ένας υγιής, προβλέψιμος αμυντικός προϋπολογισμός για την χρηματοδότηση ακόμη και των κινήσεων αυτής της κλίμακας, και οτιδήποτε λιγότερο θα υπολείπεται πολύ από αυτό που απαιτεί η στρατηγική πρόκληση.
Καμιά «στροφή» προς τον Ειρηνικό δεν χρειάζεται ή δεν είναι καν δυνατή, δεδομένων των άλλων συμφερόντων και δεσμεύσεων των Ηνωμένων Πολιτειών. Εντούτοις, η υπόθεση για την ανανέωση της έμφασης του έθνους στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού είναι ισχυρή. Η Βόρεια Κορέα παραμένει μια σοβαρή απειλή, με εκκεντρική και πολεμοχαρή συμπεριφορά που συνεχίζεται υπό τον σημερινό ηγέτη της Kim Jong Un. Η Πιονγιάνγκ έχει πυροδοτήσει μέχρι τώρα τέσσερα πυρηνικά όπλα [9] και προφανώς συνεχίζει να επεκτείνει το οπλοστάσιό της και τις πυραυλικές της δυνατότητες. Εν τω μεταξύ, η Κίνα έχει εδραιωθεί ως σχεδόν ομότιμη χώρα των Ηνωμένων Πολιτειών σύμφωνα με πολλά οικονομικά και κατασκευαστικά μέτρα, έχει τώρα τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατιωτικό προϋπολογισμό στον κόσμο και θα μπορούσε να ξοδεύει τα μισά από όσα οι Ηνωμένες Πολιτείες για τις ένοπλες δυνάμεις της μέσα σε λίγα χρόνια, με πολύ χαμηλότερο κόστος προσωπικού και πολύ λιγότερες περιφέρειες στις οποίες θα πρέπει να επικεντρωθεί. Τα αποθέματά της σε προηγμένα πολεμικά αεροσκάφη, προηγμένα υποβρύχια, άλλα ναυτικά σκάφη, και βαλλιστικούς πυραύλους και πυραύλους κρουζ έχουν αυξηθεί πάρα πολύ και η πλειονότητα των νεώτερων βασικών πλατφορμών στις κατηγορίες αυτές προσεγγίζουν σταδιακά την ισοτιμία με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Εξετάζοντας τα πάντα, από τα αεροπλανοφόρα μέχρι τα τελευταία αεροσκάφη και υποβρύχια, ο αμερικανικός στρατός εξακολουθεί να έχει σημαντικό προβάδισμα σε σύγκριση με τον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό και το συνολικό απόθεμα σύγχρονου στρατιωτικού εξοπλισμού των Ηνωμένων Πολιτειών αξίζει ίσως δέκα φορές περισσότερο από εκείνον της Κίνας. Αλλά η συντριπτική ανωτερότητα που απολάμβαναν κάποτε οι Ηνωμένες Πολιτείες έχει εξαφανιστεί σε μεγάλο βαθμό.
Ο κύριος όγκος της επανεξισορρόπησης της στρατιωτικής δύναμης των ΗΠΑ στην περιοχή του Ειρηνικού εμπλέκει το ναυτικό. Σε μια ομιλία του το 2012, ο [πρώην] υπουργός Άμυνας Leon Panetta δήλωσε ότι μέχρι το 2020 η Ουάσινγκτον θα επικεντρώσει το 60% των ναυτικών της μέσων στον Ειρηνικό και μόνο το 40% στον Ατλαντικό. Αλλά τα περισσότερα από αυτά τα πλοία θα είναι βασισμένα στις Ηνωμένες Πολιτείες και πολλά θα μπορούσαν ακόμα να αναπτύσσονται στον Περσικό Κόλπο από τα νέα πάτρια λιμάνια στην ακτή του Ειρηνικού. Οπότε, η κλίμακα της επανεξισορρόπησης είναι περιορισμένη και οι αλλαγές στις διευθετήσεις σε βάσεις του εξωτερικού που σχετίζονται με αυτήν είναι μέτριες, επίσης. Μόνο τέσσερα μικρά πολεμικά πλοία, για παράδειγμα, σχεδιάζεται επί του παρόντος να βασίζονται στην Σιγκαπούρη, μαζί με ίσως δύο έως τρία επιπλέον επιθετικά υποβρύχια βασισμένα στο Γκουάμ.
Άλλες υπηρεσίες εμπλέκονται, επίσης, αλλά ακόμα πιο μετριοπαθώς. Ο στρατός δημιούργησε μια «τετράστερη» υπο-διοίκηση στην Διοίκηση Ειρηνικού, στην Χαβάη, για να ενισχύσει τον ρόλο του στην περιοχή (αν και μπορεί να μην πάρει τα κεφάλαια για να το συνεχίσει). Το Σώμα Πεζοναυτών θα στείλει εκ περιτροπής μέχρι και 2.500 πεζοναύτες την φορά στον Ντάργουιν της Αυστραλίας. Νέες ρυθμίσεις ελλιμενισμού και τοποθέτησης βάσεων δημιουργούνται στο Βιετνάμ και τις Φιλιππίνες. Το 2013, ο υπουργός Άμυνας, Chuck Hagel, δήλωσε ότι το 60% των στοιχείων πολλών αεροπορικών δυνάμεων θα επικεντρωθούν επίσης στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, παρ’όλο που τα αεροδρόμιά τους ίσως να μην χρειαστεί να αλλάξουν πολύ για να το καταστήσουν αυτό δυνατό. Και οι περιφερειακές πυραυλικές άμυνες ενισχύονται κάπως, επίσης.
Ωστόσο, η επιτυχία της επανεξισορρόπησης θα εξαρτηθεί όχι μόνο από τον αριθμό των δυνάμεων των ΗΠΑ που θα αναπτυχθούν στην περιοχή αλλά και από τον τρόπο με τον οποίο θα χρησιμοποιούνται. Σοφές πρόσφατες ενέργειες στο θέμα αυτό περιλαμβάνουν ενισχυμένες επιχειρήσεις ελευθερίας ναυσιπλοΐας στην Θάλασσα της Νότιας Κίνας, οι οποίες αμφισβητούν το δικαίωμα της Κίνας να αναλάβει νέες εκμεταλλεύσεις κοντά σε τεχνητά νησιά και άλλα στοιχεία ξηράς εκεί, και η δημόσια δέσμευση της κυβέρνησης Obama να χειριστεί την ομάδα νησιών γνωστή στην Κίνα ως Diaoyu και στην Ιαπωνία ως Senkaku ως καλυπτόμενη από την αμερικανο-ιαπωνική συνθήκη ασφάλειας. (Η Ουάσινγκτον δεν λαμβάνει θέση στο δικαίωμα ιδιοκτησίας αυτών των νησιών, αλλά δεδομένου ότι επί του παρόντος διοικούνται από το Τόκιο, συμφώνησε ότι καλύπτονται από την συνθήκη).
Όσον αφορά τις ενέργειες του Πεκίνου, η πρόσφατη πίεσή του είναι περισσότερο κινήσεις σε ένα μακρύ παιχνίδι σκάκι από όσο προετοιμασίες για έναν επικείμενο επιθετικό πόλεμο. Η Ουάσινγκτον πρέπει να απαντήσει, αλλά να το κάνει ήρεμα. Η γενική πολιτική της κυβέρνησης Ομπάμα για υπομονετική σταθερότητα είναι σωστή και πρέπει να συνεχιστεί από τον διάδοχό της, αλλά η νέα διοίκηση θα πρέπει να μεριμνήσει ώστε να μην επιτρέπονται καθυστερήσεις μεταξύ ρητορικής και δράσης, όπως συνέβαινε όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες υποσχέθηκαν να δείξουν την υποστήριξή τους στην ελευθερία της ναυσιπλοΐας στα μέσα του 2015, αλλά χρειάστηκαν μήνες για να το πράξουν, στέλνοντας ανάμεικτα μηνύματα σχετικά με την δέσμευσή τους. Και αν η Κίνα εξακολουθήσει να διεκδικεί και να στρατιωτικοποιεί τα νησιά στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, η λογική απάντηση της Ουάσινγκτον δεν πρέπει να είναι η άμεση χρήση βίας, αλλά η ανάπτυξη στενότερων δεσμών ασφάλειας με διάφορα κράτη στην περιοχή, ενδεχομένως συμπεριλαμβανομένων νέων αμερικανικών εγκαταστάσεων ή ακόμη και βάσεων.
ΜΕ ΟΡΜΗ
Η Τετραετής Αμυντική Αναθεώρηση του 2014 διεξήχθη πριν από την εισβολή και την κατάσχεση της Κριμαίας από την Ρωσία και, όπως και σε όλες τις προηγούμενες αναθεωρήσεις μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, δεν έκρινε ότι ένα περιστατικό με την εμπλοκή της Ρωσικής Ομοσπονδίας θα έπρεπε να βρίσκεται ψηλά στον κατάλογο των προτεραιοτήτων για τον προγραμματισμό των δυνάμεων. Αυτό ίσχυε τότε. Τώρα, ορισμένα μέλη του Γενικού Επιτελείου των ΗΠΑ (U.S. Joint Chiefs of Staff) χαρακτήρισαν την Ρωσία ως την κορυφαία ανησυχία τους για την ασφάλεια. Αυτό έχει νόημα, διότι ο συνδυασμός της καθαρής δύναμης πυρός της Ρωσίας και των εμφανών φιλοδοξιών του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν [10] την καθιστούν πιθανή απειλή -όντως, μια δυνητικά υπαρξιακή απειλή- που απαιτεί προσοχή.
Ταυτόχρονα, όμως, απαιτείται προοπτική. Ο Πούτιν δεν είναι φίλος της Δύσης ούτε των μικρότερων κρατών κοντά στην Ρωσία τα οποία αντιπροσωπεύουν προκλήσεις στην προσπάθειά του για περιφερειακή ηγεμονία. Αλλά οι κινήσεις του μέχρι σήμερα ήταν επιλεκτικές και σταθμισμένες. Η Κριμαία ήταν ιστορικά ρωσική, κατοικείται από μια πλειοψηφία ρωσόφωνων και φιλοξενεί την μοναδική ναυτική βάση της Ρωσίας στην Μαύρη Θάλασσα. Και όταν ο Πούτιν κινήθηκε στην Συρία το περασμένο φθινόπωρο, το έπραξε μόνο αφού διαπίστωσε ότι η κυβέρνηση Ομπάμα διατηρούσε την δική της εμπλοκή περιορισμένη. Η παρέμβασή του εκεί του επέτρεψε να συντηρήσει έναν παλιό σύμμαχο, να γυμνάσει την μεγάλης ακτίνας προβολή ισχύος της Ρωσίας, να διατηρήσει το μοναδικό λιμάνι της Ρωσίας στην Μεσόγειο και να επιδείξει την γεωπολιτική σημασία της Ρωσίας. Αυτές οι ενέργειες μπορεί να ήταν κυνικές και κατακριτέες, αλλά δεν ήταν εντελώς απερίσκεπτες ή τυχαίες, ούτε ήταν ιδιαίτερα βίαιες σύμφωνα με τα πρότυπα του πολέμου. Και δεν είναι πιθανό ότι αποτελούν άμεση απειλή για τα πιο κεντρικά συμφέροντα του ΝΑΤΟ.
Η κυβέρνηση Obama είχε δίκιο να υποστηρίζει την δέσμευσή της στο ΝΑΤΟ, παρ’όλο που θα έπρεπε να προχωρήσει περαιτέρω και να αυξήσει την βοήθειά της στην Ουκρανία. Δεδομένων των προκλήσεων της Μόσχας στα κράτη της Βαλτικής [11] τα τελευταία χρόνια και του συχνού «κλειδώματος» στρατιωτικών στοιχείων του ΝΑΤΟ στην περιοχή, είναι λογικό να ενισχυθεί η αποτροπή μιας ρωσικής στρατιωτικής απειλής σε όλα τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ. Η δραματική μείωση των αμερικανικών δυνατοτήτων στην Ευρώπη κατά το τελευταίο τέταρτο του αιώνα έως το σημείο οι Ηνωμένες Πολιτείες να έχουν τώρα μόνο 30.000 στρατιώτες και όχι βαριές ταξιαρχίες σε ολόκληρη την ήπειρο, δεν προοριζόταν ποτέ να σημάνει την έλλειψη αμερικανικής αποφασιστικότητας στην διατήρηση της σιδηράς υποστήριξης στην διατλαντική συμμαχία και επομένως δεν υπάρχει κανένας λόγος να μην αντιστραφεί κάποια από αυτές τις υποχωρήσεις.
Τουλάχιστον προς το παρόν, δεν θα πρέπει να πάρει πολλά για να ενισχυθούν οι δεσμεύσεις των ΗΠΑ. Η τοποθέτηση μιας μεγάλης δύναμης του ΝΑΤΟ στην Βαλτική είναι, για παράδειγμα, όχι μόνο ανόητη, αλλά και θα μπορούσε να προκαλέσει τον Πούτιν τόσο εύκολα όσο και τον αποθαρρύνει, δεδομένης της ιδιοσυγκρασίας του και της επιθυμίας του να αποκαταστήσει την θέση της Ρωσίας. Η σταθερότητα και η σύνεση θα πρέπει να είναι οι λέξεις-κλειδιά, και γι’ αυτό, μια ενισχυμένη ζώνη προειδοποίησης είναι πιο κατάλληλη από μια ισχυρή προωθημένη στάση άμυνας. Οι τρέχουσες προσπάθειες, στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας Ευρωπαϊκής Διαβεβαίωσης (European Reassurance Initiative) και της Επιχείρησης Ατλαντική Αποφασιστικότητα (Operation Atlantic Resolve), ώστε να διατηρηθεί μια σχεδόν συνεχής παρουσία των ΗΠΑ μέσω ασκήσεων, να τοποθετηθούν τέσσερα τάγματα του ΝΑΤΟ στις χώρες της Βαλτικής και να διατηρηθούν μέτρια αποθέματα εξοπλισμού σε επτά χώρες του ανατολικού ΝΑΤΟ έχουν νόημα. Φαίνεται επίσης λογικό να επιστρέψει μια ταξιαρχία τεθωρακισμένων των ΗΠΑ στην Ευρώπη, ίσως στην Γερμανία, όπως μελετάται σήμερα. Η μεγαλύτερη συμμετοχή άλλων χωρών του ΝΑΤΟ σε αποστολές επαναβεβαίωσης και αποτροπής (reassurance and deterrence mission), με σταθερή στρατιωτική παρουσία στα ανατολικά κράτη, μεγέθους παρόμοιου με εκείνη του αμερικανικού επιπέδου, θα ήταν επίσης χρήσιμη, αποδεικνύοντας ότι η αλληλεγγύη και η ασφάλεια της συμμαχίας είναι πραγματικά συλλογικές προσπάθειες. Είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι οι αποφάσεις του ΝΑΤΟ κωδικοποιούν τώρα τέτοιες πρωτοβουλίες.
Τέτοιες κινήσεις στην στρατιωτική και την διπλωματική σφαίρα θα συμπληρώσουν τον συνεχιζόμενο αντίκτυπο των οικονομικών κυρώσεων, οι οποίες διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο τόσο για να κάνουν την Ρωσία να πληρώσει για τις ενέργειές της όσο και για να καταδείξουν την συνοχή της συμμαχίας. Είναι αλήθεια ότι η πτώση των τιμών της ενέργειας έχει πλήξει την οικονομία της Ρωσίας ακόμα περισσότερο από τις Δυτικές κυρώσεις, αλλά οι δύο πιέσεις ενισχύουν η μια την άλλη και έχουν οδηγήσει την Ρωσία σε ύφεση για δύο συνεχή χρόνια. Ο Πούτιν παραμένει δημοφιλής, αφού έχει τυλιχτεί στον μανδύα του εθνικισμού ενώ υποτάσσει τις εγχώριες διαφωνίες, αλλά πρέπει να ανησυχεί ότι η δημοτικότητά του δεν θα αντέξει για πάντα μια παρατεταμένη οικονομική ύφεση. Στην πραγματικότητα, η επιτυχία των κυρώσεων για τον περιορισμό της Ρωσίας και για να τραβήξει το Ιράν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, υποδεικνύει ότι οι συνολικές στρατηγικές αντιμετώπισης των περιφερειακών απειλών στις μέρες μας θα πρέπει να περιλαμβάνουν τόσο το υπουργείο Οικονομικών όσο και το Υπουργείο Δικαιοσύνης, όπως και το Υπουργείο Άμυνας και το Υπουργείο Εξωτερικών.
ΣΤΑΘΕΡΑ ΟΠΩΣ ΠΟΡΕΥΕΤΑΙ
Μια στρατηγική εθνικής ασφάλειας που διατηρεί την διεθνή τάξη, ελέγχει την Κίνα και την Ρωσία και προετοιμάζεται κατάλληλα για την αντιμετώπιση των μελλοντικών απειλών και των ενδεχόμενων κινδύνων πρέπει να υποστηριχθεί από έναν αμυντικό προϋπολογισμό κατάλληλου μεγέθους και σύνθεσης. Αυτό σημαίνει όχι μόνο να αποφευχθούν οι περαιτέρω περικοπές, αλλά και να γίνει μια προσεκτική, μετρημένη αύξηση. Είναι επίσης καιρός να τερματιστούν οι πολυετείς απειλές περιστολής και τερματισμού λειτουργίας και να τοποθετηθεί ο προϋπολογισμός του Πενταγώνου σε μια ήπια ανοδική πορεία σε πραγματικούς όρους.
Εκείνοι που ανησυχούν για έναν αμερικανικό στρατό υποτιθέμενα σε παρακμή, πρέπει να χαλαρώσουν. Ο σημερινός αμυντικός προϋπολογισμός των Ηνωμένων Πολιτειών, που υπερβαίνει τα 600 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, υπερβαίνει τον μέσο όρο του Ψυχρού Πολέμου, ύψους περίπου 525 δισεκατομμυρίων δολαρίων (σε δολάρια 2016) και υπερβαίνει κατά πολύ τον αμυντικό προϋπολογισμό πριν από την 11η Σεπτεμβρίου 2001, ύψους περίπου 400 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Είναι αλήθεια ότι οι δαπάνες για την άμυνα από το 2011 έως το 2020 έχουν μειωθεί [12] κατά συνολικό ποσό περίπου ενός τρισεκατομμυρίου δολαρίων (χωρίς να υπολογίζονται οι μειώσεις του κόστους που συνδέεται με τον πόλεμο). Ωστόσο, υπήρξαν δικαιολογημένοι λόγοι για τις περισσότερες από αυτές τις μειώσεις και οι περικοπές έγιναν σε έναν προϋπολογισμό σε ιστορικά πολύ υψηλό επίπεδο.
Διαφωνούμε με όσους συμβουλεύουν περαιτέρω περικοπές και αντιτιθέμεθα σθεναρά στην επιστροφή σε δαπάνες στο επίπεδο των αυτόματων περικοπών [όπως προβλέπονται για τον προϋπολογισμό των ΗΠΑ] (όπως θα μπορούσε ακόμα να συμβεί, καθώς ο κύριος κακός και η αιτία της περικοπής, ο Νόμος για τον Έλεγχο του Προϋπολογισμού του 2011 παραμένει εν ισχύ). Υπάρχουν σοβαροί λόγοι για τους οποίους οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να δαπανούν τόσα όσα δαπανούν για την άμυνα: Επειδή έχουν ένα τόσο ευρύ φάσμα παγκόσμιων ευθυνών, επειδή οι ασύμμετρες ξένες δυνατότητες (όπως οι κινεζικοί πύραυλοι που καθοδηγούνται με ακρίβεια και οι ρωσικές προηγμένες αεράμυνες) μπορεί να απαιτήσουν μεγάλες επενδύσεις για μια πειστική αντιστάθμιση και, κυρίως, γιατί πρέπει να αποσκοπούν στην αποτροπή συγκρούσεων αντί να επικρατούν απλώς σε αυτές. Βεβαίως, πολλοί σύμμαχοι των ΗΠΑ είναι αρκετά πλούσιοι ώστε να συμβάλλουν ουσιαστικά στην υπεράσπισή τους και, βεβαίως, πρέπει να κάνουν περισσότερα σχετικά με αυτό. Αλλά η εμπλοκή σε ένα παίγνιο φόβου [game of chicken, όπου οι αντίπαλοι κλιμακώνουν μέχρι κάποιος να φοβηθεί και να υποχωρήσει] σε μια προσπάθεια να πεισθούν να ανταποκριθούν στις δεσμεύσεις τους θα ήταν ένα επικίνδυνο λάθος.
Έχοντας φτάσει σχεδόν το 5% του ΑΕΠ στα τελευταία χρόνια του Μπους και τα αρχικά του Ομπάμα, οι αμυντικές δαπάνες των ΗΠΑ είναι τώρα περίπου στο 3%. Αυτό δεν αποτελεί αδικαιολόγητο βάρος για την οικονομία των ΗΠΑ και είναι στην πραγματικότητα μια ευκαιρία, δεδομένης της ειρήνης, της ασφάλειας και της διεθνούς σταθερότητας που υποστηρίζει. Δεν χρειάζεται να επιστρέψουμε σε σημαντικά υψηλότερα επίπεδα, όπως το 4% του ΑΕΠ που ορισμένοι πρότειναν. Αλλά ούτε θα ήταν συνετό να πέσει κάτω από το 3%. Αυτό μεταφράζεται σε περίπου 625 δισεκατομμύρια έως 650 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως σε σταθερά δολάρια τα επόμενα χρόνια για τον συνολικό προϋπολογισμό της εθνικής άμυνας, συμπεριλαμβανομένων των πολεμικών δαπανών (αν υποτεθεί ότι θα παραμείνουν στα περίπου τρέχοντα ποσά). Αυτό το επίπεδο είναι λογικό και προσιτό, και αυτό στο οποίο πρέπει να εργαστεί ο πρόεδρος με το Κογκρέσο για να προσφέρει. Με τέτοιο είδος υποστήριξης, υπάρχουν αρκετοί λόγοι να πιστεύουμε ότι η τυχερή στρατιωτική θέση της χώρας μπορεί να διατηρηθεί για πολλά χρόνια.
Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.
*Το δοκίμιο αυτό δημοσιεύθηκε στο τεύχος Ιουνίου-Ιουλίου 2017 (αριθ. 46) του Foreign Affairs the Hellenic Edition.
Σύνδεσμοι:
[1] https://www.amazon.com/650-Billion-Bargain-Americas-Marshall/dp/081572957X
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2016-04-13/once-an...
[3] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2015-02-16/how-deter-china
[4] https://www.foreignaffairs.com/regions/east-asia
[5] https://www.foreignaffairs.com/regions/europe
[6] https://www.foreignaffairs.com/regions/middle-east
[7] https://www.foreignaffairs.com/articles/argentina/1982-09-01/reconsidera...
[8] https://www.foreignaffairs.com/articles/ukraine/2016-04-18/why-putin-too...
[9] https://www.foreignaffairs.com/articles/north-korea/2013-02-13/pyongyang...
[10] https://www.foreignaffairs.com/articles/ukraine/2016-04-18/russias-perpe...
[11] https://www.foreignaffairs.com/regions/baltics
[12] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2013-10-15/accepti...
Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition
Αναρτήθηκε από στις Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δευτέρα 29 Οκτωβρίου 2018

Στα 975 δισ. δολάρια η ιδιωτική περιουσία των Ελλήνων

Κυριακή, 28 Οκτωβρίου 2018

Τα 975 δισ. δολάρια προσεγγίζει η καθαρή, εκτός δανεισμού, ακίνητη και κινητή περιουσία των ελληνικών νοικοκυριών για το 2018, σύμφωνα με το Ινστιτούτο 
Μελετών της Credit Suisse, όπως αναφέρει σε δημοσίευμά του το «Βήμα της Κυριακής».

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την έρευνα της ελβετικής τράπεζας για την εξέλιξη του ιδιωτικού πλούτου σε όλον τον κόσμο, η ιδιωτική περιουσία των Ελλήνων αυξήθηκε στα 975 δισ. δολάρια το 2018 από 908 δισ. δολάρια το 2017. Ωστόσο, εμφανίζεται μειωμένη κατά 273 δισ. δολάρια σε σύγκριση με το 2010, όταν η χώρα μπήκε στα μνημόνια.

Όπως σημειώνει το δημοσίευμα, σε σύγκριση με το 2007, στην κορύφωση της «φούσκας» της ελληνικής οικονομίας, όταν η αξία της ιδιωτικής περιουσίας στην Ελλάδα υπολογιζόταν σε 1,58 τρισ. δολάρια, έως την κατάρρευση με τον κίνδυνο του Grexit ρο των πυλών το 2015, η αξία της ακίνητης και κινητής περιουσίας των Ελλήνων καταποντίστηκε, χάνοντας το 50% ήτοι 786 δισ. δολάρια και διαμορφώθηκε στα 798 δισ. δολάρια.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Credit Suisse, το 78% της αξίας της ιδιωτικής περιουσίας των Ελλήνων σήμερα αφορά κυρίως ακίνητα και το υπόλοιπο 22% τραπεζικές καταθέσεις, μετοχές, ομόλογα, αμοιβαία κεφάλαια, κ.α., την ίδια ώρα που στην Ευρώπη τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 55,4% για την ακίνητη περιουσία και 44,6% για τα χρηματοοικονομικά προϊόντα.

Η μέση καθαρή (εκτός δανεισμού) περιουσία ανά ενήλικο υπολογίζεται σε 108.127 δολάρια, εκ των οποίων τα 88.542 δολάρια αφορούν σε ακίνητη περιουσία και τα 33.969 δολάρια σε τραπεζικές καταθέσεις, μετοχές, ομόλογα, αμοιβαία κεφάλαια, κ.α.

Σε ατομικό επίπεδο, 1.263.000 Έλληνες έχουν περιουσία αξίας μικρότερης από 10.000 δολάρια, 5.493.000 έχουν περιουσιακά στοιχεία αξίας από 10.000 έως 100.000 δολάρια, 2.177.000 έχουν περιουσία αξίας από 100.000 έως 1 εκατ. δολάρια, ενώ περιουσία άνω του 1 εκατ. δολαρίων έχουν μόλις 87.000 Έλληνες.

Τα στοιχεία, σύμφωνα με τους αναλυτές της ελβετικής τράπεζας, δείχνουν μάλιστα μια διόγκωση της ιδιοκτησίας ακινήτων στο σύνολο της περιουσίας των Ελλήνων, η οποία ενδεχομένως σχετίζεται και με τοποθετήσεις που έγιναν σε ακίνητα στο εξωτερικό, με τη μαζική έξοδο των καταθέσεων που καταγράφηκε από τον Νοέμβριο του 2014, έως τον Ιούνιο του 2015. 
https://www.epixirimatias.gr/2018/10/975.html
Αναρτήθηκε από στις Δεν υπάρχουν σχόλια:

Σάββατο 29 Σεπτεμβρίου 2018

Στατιστικές απασχόλησης

Στατιστικές απασχόλησης


Στοιχεία εξαχθέντα τον Ιουνίου 2017. Πιο πρόσφατα δεδομένα: Περαιτέρω πληροφορίες της Eurostat, βασικοί πίνακες και βάση δεδομένων. Προγραμματισμένη επικαιροποίηση του άρθρου: Σεπτέμβριος 2018.
Το παρόν άρθρο παρουσιάζει πρόσφατες στατιστικές για την απασχόληση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) συμπεριλαμβανομένης ανάλυσης βασιζόμενης σε κοινωνικοοικονομικές διαστάσεις: οι στατιστικές απασχόλησης καταδεικνύουν σημαντικές διαφορές κατά φύλο, ηλικία και μορφωτικό επίπεδο. Υπάρχουν επίσης σημαντικές ανισότητες στην αγορά εργασίας μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ.
Οι στατιστικές της αγοράς εργασίας βρίσκονται στο επίκεντρο πολλών πολιτικών της ΕΕ μετά την εισαγωγή ενός κεφαλαίου για την απασχόληση στη συνθήκη του Άμστερνταμ το 1997. Το ποσοστό απασχόλησης, δηλαδή το ποσοστό του πληθυσμού σε εργάσιμη ηλικία που απασχολείται, θεωρείται ότι αποτελεί βασικό κοινωνικό δείκτη για σκοπούς ανάλυσης όταν μελετώνται οι εξελίξεις στο εσωτερικό των αγορών εργασίας.
Χάρτης 1: Ποσοστό απασχόλησης, ηλικιακή ομάδα 20-64, 2016
(%)
Πηγή: Eurostat (lfsi_emp_a)
Σχήμα 1: : Ποσοστό απασχόλησης κατά φύλο, ηλικιακή ομάδα 20-64, 1993-2016
(%)
Πηγή: Eurostat (lfsi_emp_a)
Σχήμα 2: Ποσοστό απασχόλησης ανά ηλικιακή ομάδα, 1993-2016
(%)
Πηγή: Eurostat (lfsi_emp_a)
Σχήμα 3: Ποσοστό απασχόλησης κατά μορφωτικό επίπεδο, ηλικιακή ομάδα 25-64, 1993-2016
(%)
Πηγή: Eurostat (lfsa_ergaed)
Σχήμα 4: Μερική απασχόληση ως ποσοστό της συνολικής απασχόλησης κατά φύλο, ηλικιακή ομάδα 20-64, 1993-2016 
(%)
Πηγή: Eurostat (lfsa_eppga)
Σχήμα 5: Αριθμός απασχολουμένων που έχουν και δεύτερη εργασία, ανά μορφωτικό επίπεδο, ηλικιακή ομάδα 15-74, 1993-2016 
(% της συνολικής απασχόλησης)
Πηγή: Eurostat (lfsa_e2ged) και (lfsa_egaed)
Σχήμα 6: Άτομα σε απασχόληση ανά επαγγελματική δραστηριότητα, ηλικιακή ομάδα 15-74, ΕΕ-28, 2016 
(% της συνολικής απασχόλησης)
Πηγή: Eurostat (lfsa_esegp)
Σχήμα 7: Ποσοστό απασχολουμένων με σύμβαση ορισμένου χρόνου, ανά επαγγελματική ομάδα, ηλικιακή ομάδα 15-74, 2016 
(%της επαγγελματικής ομάδας) 
Πηγή: Eurostat (lfsa_esegt)

Κύρια στατιστικά στοιχεία

Ποσοστά απασχόλησης κατά φύλο, ηλικία και μορφωτικό επίπεδο

Το 2016, το EU-28 ποσοστό απασχόλησης για τα άτομα ηλικίας 20 έως 64 ετών, όπως μετρήθηκε από την έρευνα για το εργατικό δυναμικό της ΕΕ (ΕΕΔ της ΕΕ), ανερχόταν στο 71,1 %, τον υψηλότερο ετήσιο μέσο όρο που έχει καταγραφεί ποτέ για την ΕΕ. Πίσω από αυτόν τον μέσο όρο, μπορούν παρά ταύτα να διαπιστωθούν μεγάλες διαφορές μεταξύ των χωρών (βλ. χάρτη 1). Το μόνο κράτος μέλος με συντελεστή ανώτερο του 80 % είναι η Σουηδία (81,2 %). Αυτό ισχύει επίσης για τις χώρες ΕΖΕΣ Ισλανδία (87,8 %) και Ελβετία (83,3 %).
Η ομάδα χωρών με ποσοστά στη ζώνη του 70%, περιλαμβάνει το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία και τη Γερμανία. Επικεντρώνεται σε μια ζώνη που εκτείνεται από την Ιρλανδία στα δυτικά έως την Ουγγαρία στα ανατολικά, περιλαμβανομένων επίσης των τριών κρατών της Βαλτικής, της Φινλανδίας και της Πορτογαλίας. Οι χώρες με ποσοστά στη ζώνη του 60% αποτελούν δύο ομάδες: μία ομάδα της Δυτικής Μεσογείου/Αδριατικής (Ισπανία, Ιταλία και Κροατία) και η άλλη στα ανατολικά σύνορα της ΕΕ, από τη νότια άκρη της Βαλτικής Θάλασσας έως το νοτιοδυτικό άκρο του Ευξείνου Πόντου (Πολωνία, Σλοβακία, Βουλγαρία, Ρουμανία). Επιπλέον, αυτή η ομάδα χωρών περιλαμβάνει επίσης το Βέλγιο. Τέλος, υπάρχει μια ομάδα των νοτίων Βαλκανίων και του Καυκάσου, με ποσοστά κάτω από 60 % (πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, Ελλάδα και Τουρκία).
Το σχήμα 1 δείχνει την εξέλιξη του ποσοστού απασχόλησης για άνδρες και γυναίκες από το 1993. Ένα από τα πλέον εμφανή χαρακτηριστικά είναι η μείωση της διαφοράς του ποσοστού απασχόλησης μεταξύ τους. Στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτό οφείλεται στην αύξηση των ποσοστών απασχόλησης των γυναικών (για παράδειγμα, Ισπανία και Κάτω Χώρες), αλλά υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες το μικρότερο χάσμα προέρχεται κυρίως από μείωση των ποσοστών απασχόλησης των ανδρών (Ελλάδα και Κύπρος). Επίσης, σε μια ομάδα χωρών, η εξέλιξη των ποσοστών απασχόλησης των ανδρών και των γυναικών αντικατοπτρίζει η μία την άλλη, δημιουργώντας ένα σταθερό ποσοστό απασχόλησης μεταξύ των δύο φύλων. Αυτό συμβαίνει για παράδειγμα στην Τσεχική Δημοκρατία (διαφορά 19,1 εκατοστιαίων μονάδων (ε.μ.) το 1998 και 16,0 ε.μ. το 2016) και στη Σουηδία (2,9 ποσοστιαίες μονάδες το 1996 και 3,8 ποσοστιαίες μονάδες το 2016). Τα ποσοστά απασχόλησης είναι χαμηλότερα στις γυναίκες από ότι στους άνδρες σε όλα τα έτη, σε όλες τις χώρες, με δύο εξαιρέσεις: Την Λετονία και τη Λιθουανία το 2010, ύστερα από απότομη πτώση στα ποσοστά για τους άνδρες, και πολύ πιο αργή πτώση για τις γυναίκες.
Το σχήμα 1 καταδεικνύει επίσης ότι οι χώρες έχουν αντιμετωπίσει πολύ διαφορετικές καταστάσεις της αγοράς εργασίας κατά την περίοδο που η Eurostat διαθέτει σχετικά στοιχεία. Η μεγαλύτερη ομάδα χωρών είχε μια ομαλή και σταθερή αύξηση του ποσοστού απασχόλησης (το Βέλγιο, η Γερμανία, η Γαλλία, το Λουξεμβούργο, οι Κάτω Χώρες, η Αυστρία, η Φινλανδία, η Σουηδία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Τουρκία). Άλλες έχουν παραμείνει σε μία μάλλον αμετάβλητη πορεία, με άλλα λόγια σε ένα σταθερό ποσοστό (Δανία, Ιταλία, Πορτογαλία, Σλοβενία, Σλοβακία, Νορβηγία και Ελβετία). Σε μια άλλη μεγάλη ομάδα σημειώθηκαν σημαντικές αυξομειώσεις, αλλά με υψηλότερο ποσοστό το 2016 από τα διάφορα σημεία αφετηρίας (Βουλγαρία, Εσθονία, Ιρλανδία, Ισπανία, Λεττονία, Λιθουανία και Πολωνία).
Το σχήμα 2 δείχνει σαφώς ότι, για την ΕΕ των 28, το ποσοστό απασχόλησης των ατόμων ηλικίας 25-54 ετών έχει παραμείνει σχεδόν αμετάβλητο από το 2001, ενώ έχει αυξηθεί σημαντικά για τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (55-64 ετών) και μειώθηκε για τους νέους (15-24 ετών).
Τα ποσοστά απασχόλησης παρουσιάζουν επίσης σημαντικές διακυμάνσεις ανάλογα με το μορφωτικό επίπεδο (βλέπε σχήμα 3). Τα ποσοστά που αναλύθηκαν κατά επίπεδο μορφωτικού επιπέδου βασίζονται στην ηλικιακή ομάδα 25 έως 64, καθώς τα νεότερα άτομα ενδέχεται να είναι ακόμη σε στάδιο εκπαίδευσης, κυρίως στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και αυτό δύναται να αντικατοπτρίζεται στα ποσοστά απασχόλησης. Τα ποσοστά απασχόλησης για τα άτομα ηλικίας 25-64 ετών που είχαν ολοκληρώσει τριτοβάθμια εκπαίδευση (τριτοβάθμια εκπαίδευση βραχείας διάρκειας, πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ή ισοδύναμο, μάστερ ή ισοδύναμο και διδακτορικό (ή ισοδύναμα)) ήταν 84,8 % στην ΕΕ- 28 το 2016, πολύ υψηλότερα από το ποσοστό (54,3 %) για τα άτομα τα οποία είχαν ολοκληρώσει το πολύ πρωτοβάθμια ή κατώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Το ποσοστό απασχόλησης στην ΕΕ-28 για τα άτομα τα οποία είχαν ολοκληρώσει το πολύ ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση ή μεταδευτεροβάθμια εκπαίδευση μη τριτοβάθμιου επιπέδου ήταν 74,8 %. Εκτός από το ότι ήδη είχαν τη χαμηλότερη πιθανότητα εξεύρεσης εργασίας (μεταξύ των ομάδων με αυτό το επίπεδο εκπαίδευσης), τα άτομα που έχουν, στην καλύτερη περίπτωση, ολοκληρώσει τον κατώτερο κύκλο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, επίσης πλήττονται περισσότερο από την κρίση: το ποσοστό απασχόλησης στην ομάδα αυτή μειώθηκε κατά 5,1 εκατοστιαίες μονάδες μεταξύ του 2007 και του 2013, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τα άτομα με μέσο επίπεδο εκπαίδευσης ήταν 1,7 ε.μ., και για εκείνα με ανώτερη εκπαίδευση 1,8 ε.μ. Το σχήμα 3 καταδεικνύει ότι η σημασία της κατοχής τουλάχιστον μέσου επιπέδου εκπαίδευσης για την πιθανότητα εξεύρεσης θέσης εργασίας είναι μεγάλη στο Βέλγιο, τη Βουλγαρία, την Τσεχική Δημοκρατία, τη Λιθουανία, την Πολωνία και τη Σλοβακία, αλλά μικρότερη στη Δανία, την Εσθονία, την Ελλάδα, την Κύπρο και το Λουξεμβούργο.

Συμβάσεις εργασίας μερικής απασχόλησης

Το ποσοστό των εργαζομένων της ΕΕ-28 στην ηλικιακή ομάδα των 20-64 ετών που αναφέρουν ότι η κύρια απασχόλησή τους ήταν με καθεστώς μερικής απασχόλησης αυξήθηκε αργά αλλά σταθερά από 14,9 % το 2002 σε 19,0 % το 2015, και εν συνεχεία μειώθηκε οριακά σε 18,9 % το 2016. Το κατά πολύ υψηλότερο ποσοστό εργαζομένων με καθεστώς μερικής απασχόλησης το 2016 παρατηρήθηκε στις Κάτω Χώρες (46,6 %), και ακολουθούσαν η Αυστρία, η Γερμανία, το Βέλγιο, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Σουηδία, η Δανία και η Ιρλανδία, όπου η μερική απασχόληση αντιπροσώπευε στην κάθε περίπτωση ποσοστό μεγαλύτερο από το ένα πέμπτο των απασχολουμένων. Αντίθετα, η μερική απασχόληση ήταν σχετικά σπάνια στη Βουλγαρία (1,9 % των απασχολουμένων) καθώς και στην Ουγγαρία, την Κροατία, την Τσεχική Δημοκρατία, και τη Σλοβακία (από 4,8 % έως 5,7 %) — βλ. σχήμα 4.
Το ποσοστό μερικής απασχόλησης (βλέπε πηγές και διαθεσιμότητα στοιχείων για τον ορισμό) διαφέρει σημαντικά μεταξύ ανδρών και γυναικών. Μόλις λιγότερο από το ένα τρίτο (31,4 %) των γυναικών ηλικίας 20-64 ετών που απασχολούνταν στην ΕΕ-28 εργάζονταν με καθεστώς μερικής απασχόλησης το 2016, αναλογία κατά πολύ μεγαλύτερη από την αντίστοιχη για τους άνδρες (8,2 %). Περίπου τα τρία τέταρτα (74,8 %) των γυναικών που απασχολούνταν στις Κάτω Χώρες εργάζονταν με καθεστώς μερικής απασχόλησης το 2016, ποσοστό που ήταν με μεγάλη διαφορά, το υψηλότερο ποσοστό μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ. Η μερική απασχόληση έχει αυξηθεί αισθητά μεταξύ 1993 και 2016 στη Γερμανία, στην Ιρλανδία, στην Ιταλία και την Αυστρία, ενώ μειώθηκε σημαντικά στην Ισλανδία.

Άτομα με περισσότερες από μία θέση εργασίας

Το σχήμα 5 δείχνει ότι το ποσοστό των ατόμων που κατέχουν περισσότερες από μία θέση εργασίας είναι περιορισμένο και ότι τα άτομα με τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι πιθανότερο να έχουν δεύτερη εργασία απ’ ό, τι οι εργαζόμενοι με μέσο ή χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης. Για την ΕΕ-28, η κατάσταση αυτή διατηρήθηκε πολύ σταθερή για όλα τα έτη για τα οποία διαθέτουμε στοιχεία (2002-2016), περίπου 5 % των ατόμων υψηλού μορφωτικού επιπέδου και 3 % για τις άλλες δύο ομάδες εκπαίδευσης. Το υψηλότερο ποσοστό που καταγράφεται μεταξύ των κρατών μελών είναι 16,3 % (άτομα με υψηλό μορφωτικό επίπεδο στην Πολωνία το 2000) και το χαμηλότερο είναι 0,3 % (μέσο επίπεδο εκπαίδευσης, Βουλγαρία, 2010-2016). Άλλες χώρες στις οποίες είναι αρκετά συνήθης η δεύτερη εργασία είναι η Δανία, η Εσθονία, η Λετονία, οι Κάτω Χώρες, η Πορτογαλία, η Σουηδία, η Ισλανδία και η Νορβηγία.

Επαγγέλματα

Η σαφώς μεγαλύτερη ομάδα επαγγελμάτων στην ΕΕ των 28 το 2016 είναι οι προσωπικές υπηρεσίες και οι εργαζόμενοι στις πωλήσεις, που αντιστοιχούν στο 9,5 % του εργατικού δυναμικού, ή 21,4 εκατομμύρια άτομα (βλέπε σχήμα 6). Η ομάδα αυτή υπερβαίνει τις οκτώ μικρότερες ομάδες επαγγελμάτων λαμβανόμενες από κοινού, όπου, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνονται όλοι οι εργαζόμενοι σε γεωργικά επαγγέλματα, οι εργαζόμενοι στη βιομηχανία επεξεργασίας τροφίμων, και τα μέλη των ενόπλων δυνάμεων. Μετά την ομάδα υπηρεσιών και πωλήσεων, υπάρχουν υπάλληλοι, ακολουθούμενοι από επιχειρηματικά και διοικητικά στελέχη ενδιάμεσης βαθμίδας.

Συμβάσεις ορισμένου χρόνου

Το 2016 το ποσοστό των απασχολουμένων ηλικίας 15-74 στην ΕΕ-28 με σύμβαση ορισμένου χρόνου (απασχόληση ορισμένου χρόνου) ήταν 14,2 %. Πάνω από ένας στους πέντε υπαλλήλους στην Πολωνία (27,5 %), την Ισπανία (26,3 %), την Κροατία, την Πορτογαλία (και στις δύο χώρες 22,3 %) και τις Κάτω Χώρες (20,8 %) είχαν σύμβαση ορισμένου χρόνου (βλέπε σχήμα 7). Στα υπόλοιπα κράτη μέλη στην ΕΕ-28, το ποσοστό των εργαζομένων που απασχολούνταν με σύμβαση ορισμένου χρόνου κυμαινόταν από 71,0 % στη Σλοβενία, έως μόλις 1,4 % στη Ρουμανία. Πέραν των διαφορών μεταξύ των χωρών, υφίσταται και ένα πρότυπο διαφορών μεταξύ επαγγελμάτων. Για τις περισσότερες χώρες τα διευθυντικά στελέχη είναι το λιγότερο πιθανό να έχουν περιορισμένη διάρκεια συμβάσεων ενώ οι εργαζόμενοι με το χαμηλότερο επίπεδο θέσεων εργασίας είναι πολύ πιθανότερο να έχουν τέτοιου είδους σύμβαση. Ωστόσο, τα επίπεδα διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους: 44,1 % των εργαζομένων σε θέση χαμηλότερου επιπέδου στην Πολωνία βρίσκονται σ' αυτή την κατάσταση, ενώ ο αντίστοιχος αριθμός για τη Ρουμανία είναι μόνο 3,2 %. Οι μεγάλες διαφορές όσον αφορά την τάση για χρήση συμβάσεων ορισμένου χρόνου μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ μπορεί, τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό, να αντικατοπτρίζουν εθνικές πρακτικές, την προσφορά και ζήτηση εργασίας, εκτιμήσεις του εργοδότη σχετικά με τη δυνητική ανάπτυξη/συρρίκνωση και την ευκολία με την οποία οι εργοδότες μπορούν να προσλαμβάνουν και να απολύουν υπαλλήλους.

Πηγές και διαθεσιμότητα δεδομένων

Κάλυψη

Ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός (εργατικό δυναμικό) περιλαμβάνει τους εργαζομένους και τους ανέργους. Η ΕΕΔ της ΕΕ ορίζει ως εργαζομένους τα άτομα ηλικίας 15 ετών και άνω, τα οποία, κατά τη διάρκεια της εβδομάδας αναφοράς, εκτέλεσαν κάποια εργασία, έστω και για μόνο μία ώρα εβδομαδιαίως, έναντι αμοιβής, κέρδους ή οικογενειακού οφέλους. Το εργατικό δυναμικό περιλαμβάνει επίσης τα άτομα που δεν εργάζονταν, αλλά είχαν μια εργασία ή επιχείρηση από την οποία απουσίαζαν προσωρινά, για παράδειγμα, λόγω ασθενείας, διακοπών, εργατικών διαφορών, εκπαίδευσης ή κατάρτισης.
Η απασχόληση μπορεί να μετράται με τον αριθμό των ατόμων ή θέσεων εργασίας σε ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης ή σε εργατοώρες. Όλες οι εκτιμήσεις που παρουσιάζονται στο παρόν άρθρο αναφέρονται σε αριθμό ατόμων· οι πληροφορίες που αφορούν τα ποσοστά απασχόλησης βασίζονται επίσης σε εκτιμήσεις για τον αριθμό των ατόμων. Οι στατιστικές απασχόλησης αναφέρονται συχνά ως ποσοστά απασχόλησης, έτσι ώστε να μειωθεί το διαχρονικά μεταβαλλόμενο μέγεθος των πληθυσμών των χωρών και να διευκολυνθούν οι συγκρίσεις μεταξύ χωρών διαφορετικών μεγεθών. Τα εν λόγω ποσοστά δημοσιεύονται συνήθως για τον πληθυσμό εργάσιμης ηλικίας, ο οποίος γενικά θεωρείται ότι είναι τα άτομα ηλικίας μεταξύ 15 και 64 ετών, μολονότι η ηλικιακή ομάδα από 16 έως 64 ετών χρησιμοποιείται στην Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς και στην Ισλανδία. Η ηλικιακή ομάδα μεταξύ 15 και 64 ετών αποτελεί επίσης πρότυπο που χρησιμοποιείται από άλλους διεθνείς στατιστικούς οργανισμούς (μολονότι στην ηλικιακή ομάδα από 20 έως 64 ετών δίνεται αυξανόμενη έμφαση από ορισμένους φορείς χάραξης πολιτικής, καθώς ένα συνεχώς αυξανόμενο ποσοστό του πληθυσμού της ΕΕ συνεχίζει τις σπουδές του στην τριτοβάθμια εκπαίδευση).

Κυριότερες έννοιες

Ορισμένα κύρια χαρακτηριστικά της απασχόλησης, όπως ορίζονται από την ΕΕΔ της ΕΕ, είναι μεταξύ άλλων:
  • Ως μισθωτοί ορίζονται τα άτομα που εργάζονται για έναν δημόσιο ή ιδιώτη εργοδότη και τα οποία λαμβάνουν αποζημίωση υπό μορφή ημερομισθίου, μισθού, πληρωμής βάσει αποτελεσμάτων ή πληρωμής σε είδος· περιλαμβάνονται επίσης τα μη κληρωτά μέλη των ενόπλων δυνάμεων·
  • Οι αυτοαπασχολούμενοι εργάζονται στη δική τους επιχείρηση, στο δικό τους αγρόκτημα ή γραφείο. Ένας αυτοαπασχολούμενος θεωρείται ότι εργάζεται κατά την εβδομάδα αναφοράς αν πληροί ένα από τα ακόλουθα κριτήρια: εργάζεται με σκοπό την εξασφάλιση κέρδους· δαπανά χρόνο για τη λειτουργία μιας επιχείρησης· ή είναι στη φάση ίδρυσης μιας επιχείρησης·
  • η διάκριση μεταξύ πλήρους και μερικής απασχόλησης γίνεται κατά κανόνα με βάση μια αυθόρμητη απάντηση από τον απαντώντα στην έρευνα. Τις κυριότερες εξαιρέσεις αποτελούν οι Κάτω Χώρες και η Ισλανδία στις οποίες εφαρμόζεται το κατώτατο όριο των 35 ωρών, η Σουηδία στην οποία ισχύει ένα κατώτατο όριο για τους αυτοαπασχολούμενους και η Νορβηγία στην οποία τα άτομα που εργάζονται μεταξύ 32 και 36 ωρών ερωτώνται αν πρόκειται για θέση πλήρους ή μερικής απασχόλησης·
  • οι δείκτες για τους απασχολουμένους με δεύτερη εργασία αναφέρονται μόνο σε άτομα με περισσότερες από μία εργασίες ταυτόχρονα· τα άτομα που άλλαξαν εργασία κατά την εβδομάδα αναφοράς δεν θεωρείται ότι έχουν δύο εργασίες·
  • ένας μισθωτός θεωρείται ότι έχει προσωρινή εργασία αν ο εργοδότης και ο μισθωτός συμφωνήσουν ότι το πέρας της καθορίζεται από αντικειμενικούς όρους, όπως μια συγκεκριμένη ημερομηνία, την ολοκλήρωση ενός έργου ή την επιστροφή ενός μισθωτού ο οποίος αντικαθίσταται προσωρινά. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι μεταξύ άλλων: τα άτομα που απασχολούνται από γραφείο απασχόλησης ή από γραφείο εύρεσης εργασίας και διατίθενται σε κάποιον τρίτο, με σκοπό την εκτέλεση συγκεκριμένου έργου (εκτός αν υπάρχει γραπτή σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου)· τα άτομα με συγκεκριμένες συμβάσεις κατάρτισης.

Σύνολα δεδομένων

Οι περισσότεροι από τους δείκτες που παρουσιάζονται στο παρόν άρθρο προέρχονται από σύνολα δεδομένων που αποτελούν μέρος των κυρίων δεικτών της έρευνας για το εργατικό δυναμικό (σύνολα δεδομένων που αρχίζουν με τα γράμματα lfsi). Αυτοί οι κύριοι δείκτες διαφέρουν από τα σύνολα δεδομένων με τα λεπτομερή ετήσια και τριμηνιαία αποτελέσματα (σύνολα δεδομένων που αρχίζουν με τα γράμματα lfsa και lfsq) ως προς το ότι τα λεπτομερή αποτελέσματα της έρευνας βασίζονται αποκλειστικά σε μικροδεδομένα από την έρευνα για το εργατικό δυναμικό, ενώ οι κύριοι δείκτες έχουν λάβει πρόσθετη επεξεργασία. Οι πιο κοινές πρόσθετες προσαρμογές είναι διορθώσεις στις κύριες διακοπές στη σειρά και εκτιμήσεις των ελλειπουσών τιμών. Οι εν λόγω προσαρμογές παράγουν αξιοσημείωτες διαφορές μεταξύ των δύο συνόλων δεδομένων για ορισμένα έτη.
Τα σύνολα δεδομένων των κυρίων δεικτών της έρευνας εργατικού δυναμικού είναι η πλέον πλήρης και αξιόπιστη συλλογή διαθέσιμων δεδομένων απασχόλησης και ανεργίας από την έρευνα για το εργατικό δυναμικό. Ωστόσο, δεδομένου ότι δεν προσφέρουν ανάλυση όλων των μεταβλητών ιστορικού, σε ορισμένες περιπτώσεις είναι αναγκαίο να χρησιμοποιηθούν επίσης τα λεπτομερή αποτελέσματα της έρευνας, όπως έγινε στο παρόν άρθρο για τα δεδομένα του πίνακα 3 και μέρος του πίνακα 4.

Πλαίσιο

Οι στατιστικές απασχόλησης μπορούν να χρησιμοποιούνται για πολλές διαφορετικές αναλύσεις, συμπεριλαμβανομένων των μακροοικονομικών μελετών (όπου η εργασία εξετάζεται ως συντελεστής παραγωγής), της παραγωγικότητας ή των μελετών της ανταγωνιστικότητας. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιούνται για τη μελέτη ενός φάσματος κοινωνικών και συμπεριφορικών πτυχών που σχετίζονται με την εργασιακή κατάσταση ενός ατόμου, όπως η κοινωνική ένταξη των μειονοτήτων ή η απασχόληση ως πηγή εισοδήματος των νοικοκυριών.
Η απασχόληση είναι τόσο διαρθρωτικός δείκτης όσο και βραχυπρόθεσμος δείκτης. Ως διαρθρωτικός δείκτης, μπορεί να περιγράψει τη διάρθρωση των αγορών εργασίας και των οικονομικών συστημάτων, όπως μετρώνται μέσω του ισοζυγίου προσφοράς και ζήτησης εργασίας, ή την ποιότητα της απασχόλησης. Ως βραχυπρόθεσμος δείκτης, η απασχόληση ακολουθεί τον επιχειρηματικό κύκλο ωστόσο, έχει εν προκειμένω όρια, καθώς η απασχόληση αναφέρεται συχνά ως υστερούμενος δείκτης.
Οι στατιστικές απασχόλησης είναι στον πυρήνα πολλών πολιτικών της ΕΕ. Η el ευρωπαϊκή στρατηγική απασχόλησης (ΕΣΑ) δρομολογήθηκε στη σύνοδο κορυφής για την απασχόληση που πραγματοποιήθηκε στο Λουξεμβούργο τον Νοέμβριο του 1997 και αναδιαμορφώθηκε το 2005, ώστε να ευθυγραμμιστεί καλύτερα η στρατηγική της ΕΕ για την απασχόληση με ένα σύνολο αναθεωρημένων στόχων της Λισαβόνας, ενώ τον Ιούλιο του 2008 επικαιροποιήθηκαν οι κατευθυντήριες γραμμές της πολιτικής για την απασχόληση για την περίοδο 2008 έως 2010. Τον Μάρτιο του 2010, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕ) δρομολόγησε τη στρατηγική «Ευρώπη 2020» για μια έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη η εν λόγω στρατηγική εγκρίθηκε επισήμως από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Ιούνιο του 2010. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε σχετικά με πέντε πρωταρχικούς στόχους, ο πρώτος από τους οποίους ήταν η αύξηση του ποσοστού απασχόλησης για τις γυναίκες και τους άνδρες ηλικίας 20 έως 64 ετών σε 75 % έως το 2020. Τα κράτη μέλη της ΕΕ δύνανται να θέσουν τους δικούς τους εθνικούς στόχους με βάση τους εν λόγω πρωταρχικούς στόχους και να καταρτίσουν εθνικά μεταρρυθμιστικά προγράμματα, τα οποία να περιλαμβάνουν τις δράσεις που σκοπεύουν να αναλάβουν για να εφαρμόσουν τη στρατηγική. Η εφαρμογή της στρατηγικής θα μπορούσε να επιτευχθεί, τουλάχιστον εν μέρει, μέσω της προώθησης ευέλικτων όρων εργασίας — μερική απασχόληση ή τηλεργασία — οι οποίοι θεωρείται ότι τονώνουν τη συμμετοχή στην εργασία. Μεταξύ άλλων, οι πρωτοβουλίες που μπορεί να ενθαρρύνουν περισσότερα άτομα να εισέλθουν στην αγορά εργασίας περιλαμβάνουν βελτιώσεις όσον αφορά τη διαθεσιμότητα εγκαταστάσεων παιδικής φροντίδας, την παροχή περισσότερων ευκαιριών για διά βίου μάθηση, ή τη διευκόλυνση της εργασιακής κινητικότητας. Κεντρική θέση σ' αυτό το θέμα κατέχει το ζήτημα των πολιτικών ευελιξίας με ασφάλεια: πολιτικές οι οποίες μεριμνούν ταυτόχρονα για την ευελιξία των αγορών εργασίας, την οργάνωση της εργασίας και τις εργασιακές σχέσεις, αλλά παράλληλα λαμβάνουν υπόψη τον συνδυασμό της εργασίας με την ιδιωτική ζωή, την ασφάλεια της απασχόλησης και την κοινωνική προστασία. Σύμφωνα με τη στρατηγική «Ευρώπη 2020» η ΕΣΑ ενθαρρύνει μέτρα για την επίτευξη τριών πρωταρχικών στόχων πριν από το 2020, συγκεκριμένα:
  • 75 % των ατόμων ηλικίας 20 ως 64 ετών να έχουν εργασία·
  • μείωση των ποσοστών πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου κάτω του 10 %, και για τουλάχιστον το 40 % ηλικίας 30 ως 34 ετών, ολοκλήρωση της τρίτης βαθμίδας της εκπαίδευσης·
  • μείωση τουλάχιστον κατά 20 εκατομμύρια των ατόμων που βρίσκονται σε κατάσταση φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού ή αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού.
Ο αργός ρυθμός της ανάκαμψης από τη χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση και τα ολοένα και περισσότερα στοιχεία που μαρτυρούν άνοδο της ανεργίας οδήγησαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλει σειρά προτάσεων στις 18 Απριλίου 2012 για την τόνωση της απασχόλησης μέσω μιας δέσμης μέτρων ειδικά αφιερωμένων στην απασχόληση δέσμη μέτρων για την απασχόληση. Οι προτάσεις αυτές στοχεύουν, μεταξύ άλλων, στην από πλευράς ζήτησης δημιουργία θέσεων απασχόλησης, παρουσιάζοντας τρόπους με τους οποίους μπορούν τα κράτη μέλη να ενθαρρύνουν τις προσλήψεις με τη μείωση της φορολόγησης της εργασίας ή με την υποστήριξη νεοσύστατων επιχειρήσεων. Οι προτάσεις αποσκοπούν επίσης να εντοπίσουν οικονομικούς τομείς που διαθέτουν δυναμικό δημιουργίας θέσεων απασχόλησης - όπως η πράσινη οικονομία, οι υπηρεσίες υγείας και η τεχνολογία των πληροφοριών και των επικοινωνιών.
Τον Δεκέμβριο του 2012, για την αντιμετώπιση της υψηλής και διαρκώς αυξανόμενης ανεργίας των νέων σε πολλά κράτη μέλη της ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε μια δέσμη μέτρων για την απασχόληση των νέων (COM(2012) 727 final). Η εν λόγω δέσμη μέτρων αποτελεί συνέχεια των δράσεων για τη νεολαία που περιλαμβάνονται στην ευρύτερη δέσμη για την απασχόληση και υπέβαλε σειρά προτάσεων, όπως:
  • όλοι οι νέοι ηλικίας έως 25 ετών πρέπει να λαμβάνουν μια ποιοτική προσφορά για εργασία, συνεχή εκπαίδευση, μαθητεία ή άσκηση εντός τεσσάρων μηνών από τη στιγμή που εξέρχονται από την επίσημη εκπαίδευση ή καθίστανται άνεργοι (εγγύηση για τη νεολαία)·
  • διαβούλευση με τους ευρωπαίους κοινωνικούς εταίρους σχετικά με ένα ποιοτικό πλαίσιο για τις περιόδους πρακτικής άσκησης, ώστε να παρέχεται η δυνατότητα στους νέους να αποκτούν επαγγελματική εμπειρία υψηλής ποιότητας υπό ασφαλείς συνθήκες·
  • να συσταθεί μια ευρωπαϊκή συμμαχία για θέσεις μαθητείας, ώστε να βελτιωθεί η ποιότητα και η προσφορά των προγραμμάτων μαθητείας που θα είναι διαθέσιμα και να καθορίζονται οι τρόποι για τη μείωση των εμποδίων στην κινητικότητα των νέων.
Οι προσπάθειες για τη μείωση της ανεργίας των νέων συνεχίστηκαν το 2013, καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε μία Πρωτοβουλία για την απασχόληση των νέων (COM(2013) 144 final) που αποσκοπεί στην ενίσχυση και την επιτάχυνση των μέτρων που καθορίζονται στη δέσμη μέτρων για την απασχόληση των νέων. Συγκεκριμένα, η πρωτοβουλία στόχευε στην ενίσχυση των νέων που βρίσκονται εκτός εκπαίδευσης, απασχόλησης ή κατάρτισης, στις περιφέρειες με ποσοστό ανεργίας των νέων πάνω από 25 %. Ακολούθησε άλλη μια ανακοίνωση με τίτλο «Συνεργασία για τους νέους της Ευρώπης — Πρόσκληση για δράση κατά της ανεργίας των νέων' (COM(2013) 447 final) η οποία έχει ως στόχο να επιταχύνει την εφαρμογή των εγγυήσεων για τη νεολαία και την παροχή βοήθειας στα κράτη μέλη της ΕΕ και στις επιχειρήσεις, ώστε να προσλαμβάνουν περισσότερους νέους.
Μία από τις κύριες προτεραιότητες του Σώματος των Επιτρόπων το οποίο ανέλαβε τα καθήκοντά του το 2014 είναι να δοθεί έμφαση στην τόνωση της απασχόλησης, της ανάπτυξης και των επενδύσεων, με στόχο την μείωση των νομοθετικών ρυθμίσεων, την αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των διαθέσιμων χρηματοοικονομικών πόρων και δημόσιων πόρων. Τον Φεβρουάριο του 2015, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε μια σειρά από εκθέσεις ανά χώρα, στις οποίες αναλύονται οι οικονομικές πολιτικές των κρατών μελών της ΕΕ και παρέχονται πληροφορίες σχετικά με τις προτεραιότητες των κρατών μελών της ΕΕ για το επόμενο έτος, με σκοπό την τόνωση της ανάπτυξης και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Τον ίδιο μήνα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε επίσης να διατεθεί 1 δισεκατομμύριο ευρώ από την πρωτοβουλία για την απασχόληση των νέων το 2015, ώστε να αυξηθεί έως και 30 φορές η προχρηματοδότηση που λαμβάνουν τα κράτη μέλη για την ώθηση των ποσοστών απασχόλησης των νέων, με σκοπό να βοηθηθούν έως 650 000 νέοι ώστε να εισέλθουν στην αγορά εργασίας.
Τον Ιούνιο του 2016, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε θεματολόγιο δεξιοτήτων για την Ευρώπη (COM(2016) 381/2) υπό τον τίτλο «Συνεργασία για την ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού, της απασχολησιμότητας και της ανταγωνιστικότητας». Αυτό έχει ως στόχο να εξασφαλίσει ότι οι πολίτες θα αναπτύξουν τις αναγκαίες δεξιότητες για το παρόν και το μέλλον, με σκοπό την τόνωση της απασχολησιμότητας, της ανταγωνιστικότητας και της ανάπτυξης σε ολόκληρη την ΕΕ.

Βλέπε επίσης

Περαιτέρω πληροφορίες της Eurostat

Εκδόσεις

Βασικοί πίνακες

κύριοι δείκτες της ΕΕΔ (t_lfsi)
Πληθυσμός, ενεργός και μη ενεργός πληθυσμός – Προσαρμοσμένες σειρές ΕΕΔ (t_lfsi_act)
Απασχόληση – Προσαρμοσμένες σειρές ΕΕΔ (t_lfsi_emp)
Ανεργία – Προσαρμοσμένες σειρές ΕΕΔ (t_une)
Σειρές ΕΕΔ – Ετήσια αναλυτικά αποτελέσματα της έρευνας (t_lfsa)
Σειρές ΕΕΔ - Ειδικά θέματα (t_lfst)

Βάση δεδομένων

Κύριοι δείκτες της ΕΕΔ (lfsi)
Απασχόληση και επαγγελματική δραστηριότητα — Προσαρμοσμένες σειρές ΕΕΔ (lfsi_emp)
Ανεργία – Προσαρμοσμένες σειρές ΕΕΔ (une)
Μεταβάσεις στην αγορά εργασίας - διαχρονικά στοιχεία ΕΕΔ (lfsi_long)
Σειρές ΕΕΔ –Αναλυτικά αποτελέσματα τριμηνιαίων ερευνών (από το 1998) (lfsq)
Σειρές ΕΕΔ – Αναλυτικά αποτελέσματα ετησίων ερευνών (lfsa)
Σειρές ΕΕΔ –Ειδικά θέματα (lfst)
Αd-hoc ενότητες ΕΕΔ (lfso)
2014. Μετανάστευση και αγορά εργασίας (lfso_14)
2013. Εργατικά ατυχήματα και άλλα προβλήματα υγείας που συνδέονται με την εργασία (lfso_13)
2012. Μετάβαση από την απασχόληση στη συνταξιοδότηση (lfso_12)
2011. Πρόσβαση στην αγορά εργασίας για τα άτομα με αναπηρία (lfso_12)
2010. Συμφιλίωση επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής (lfso_10)
2009. Είσοδος των νέων στην αγορά εργασίας (lfso_09)
2008. Κατάσταση των μεταναστών στην αγορά εργασίας (lfso_08)
2007. Εργατικά ατυχήματα, προβλήματα υγείας και έκθεση σε κίνδυνο (lfs_07)
2006. Μετάβαση από την εργασία στη συνταξιοδότηση (lfso_06)
2005. Συμφιλίωση επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής (lfso_05)
2004. Οργάνωση της εργασίας και ρυθμίσεις του χρόνου εργασίας (lfso_04)
2003. Διά βίου μάθηση (lfso_03)
2002 Απασχόληση των ατόμων με αναπηρία (lfso_02)
2000. Μετάβαση από το σχολείο στην επαγγελματική ζωή (lfso_00)

Ειδική ενότητα

Μεθοδολογία / Μεταδεδομένα

Δημοσιεύσεις
Αρχεία μεταδεδομένων ESMS και μεθοδολογία ΕΕ-ΕΕΔ

Πηγή δεδομένων για πίνακες και γραφήματα (MS Excel)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι


Αναρτήθηκε από στις Δεν υπάρχουν σχόλια:
Εγγραφή σε: Αναρτήσεις (Atom)