Από την παπαρούνα… στο ουράνιο

Ιανουαρίου 21, 2013 in Μιχάλης Μιχελής

Του Μιχάλη Μιχελή
«Εμείς είμαστε ταξιδευτές κι όχι τουρίστες». Με αυτά τα σημαδιακά λόγια του  Πωλ Μπόουλς, αρχίζει η περιπλάνηση των πρωταγωνιστών, στην απέραντη έρημο, σ’ εκείνο το αλησμόνητο «Τσάι στη Σαχάρα».
Από την εποχή των παθιασμένων εξερευνητών στις χώρες του άγνωστου τούτου κόσμου, μέχρι τις μέρες των τρελοπαρμένων οδηγών της ριψοκίνδυνης περιπέτειας του Παρίσι-Ντακάρ, αυτή η αμμώδης περιοχή της μυστηριακής  έλξης, έγινε ο χώρος των δοκιμασιών σε κάθε ανήσυχο πνεύμα, που αναζητούσε εκεί, τα όρια των αντοχών του.
Εκστρατευτικά σώματα, έμποροι, ιεραπόστολοι, αρχαιολόγοι και Βερβερίνοι, έπλασαν συγκλονιστικές  ιστορίες, που η βία των ανθρώπων, ο σκληροτράχηλος χαρακτήρας τους, η δυσκολία της επιβίωσης, έφτιαξαν μέσα στην ανεμοδαρμενές θίνες, το θρύλο, «των μπλε ανθρώπων». Δηλαδή εκείνου του αγέρωχου πολεμιστή Τουαρέγκ, που ντυμένος στην «αλάσο» (λουλακί-μπλε) φορεσιά (από το τουρμπάνι της κεφαλής, μέχρι την κελεμπία), αγέρωχος καμηλιέρης για αιώνες, είναι η ψυχή κι ο αφέντη της ερήμου. Κανείς δεν την ξέρει καλύτερα απ’ αυτόν τη Σαχάρα. Μόνο ο Αλλάχ και το δασκαλεμένο ένστικτο εξουσιάζουν και προσανατολίζονται σε τούτα τ’ απέραντα τοπία, που αλλάζουν όψεις μέρα με την μέρα, από τους ανεμοστρόβιλους και τις ανεμοθύελλες. Κι αλλοίμονο αν χαθείς, αν πιστέψεις, ότι μπορεί να σε σώσει η αλαζονεία σου.  

Κάποτε οι Τουαρέγκ, ήταν οι έμποροι του αλατιού. Τον «άσπρο χρυσό», που ήταν χρήσιμος, για την συντήρηση των τροφίμων τους, τον κουβαλούσαν βδομάδες από τις οάσεις της Σαχάρα, για να συντηρήσουν τα τρόφιμα τους. Τούτο το αγαθό, έφερε το αλισβερίσι με τον ισλαμικό πολιτισμό, με το εμπόριο του Μαγκρέμπ και με το κτίσιμο του απαράμιλλου Τιμπουκτού. Την κορωνίδα της Σαχάρας. Εκεί που η λάσπη έγινε τέχνη, δημιουργώντας εκπληκτικής ομορφιάς οικοδομικές κατασκευές. Εκεί που ο μυστικισμός, πέρα από λατρευτική συνήθεια, έγινε νόμος απαράβατος, ενός ιδιόρρυθμου κλειστού ιεραρχικού τρόπου ζωής.
Με την πάροδο του χρόνου, οι Τουαρέγκ κοινωνικοποιήθηκαν. Έγιναν οι καμηλιέρηδες των τουριστών, που πήγαιναν στην καρδιά της Σαχάρας να θαυμάσουν τα παράξενα τοπία, να ζήσουν από κοντά την πρόκληση του διαφορετικού, ν’ ακούσουν τους μαγευτικούς ήχους και τις φωνές, στο “φεστιβάλ της ερήμου”.
Στα χρόνια που διάβηκαν, κάποιοι Τουαρέγκ πέρασαν και σ’ άλλα επίπεδα απασχόλησης. Έγιναν έμποροι όπλων, έμμισθοι πολεμιστές, αλλά και διακινητές ναρκωτικών. Όμως εκεί που είδαν μπόλικο «ψωμί», είναι στις νέες μπίζνες, που έχουν σχέσεις με τις εξορύξεις του ουρανίου.

Κι απ’ εκεί, από τούτη την κιτρινωπή πέτρα, αρχίζουν οι σύγχρονες περιπέτειες των Τουαρέγκ με τις πολυεθνικές, που πήγαν στη Σαχάρα έσκαψαν και βρήκαν κρυμμένο στην έρημο, το «τζίνι» του πλουτισμού τους. Δηλαδή το υλικό με τις «μαγικές» δυνατότητες, που παράγει την πυρηνική δύναμη, που φτιάχνει το φόβο και τον τρόμο του ντουνιά, αλλά εκτός τούτων, γίνεται και μέσον ενεργειακής αφθονίας, για να λύσει  με την τεχνολογία τις πληθωρικές ηλεκτρικές ανάγκες της κοινωνίας.

Η Γαλλία έχει απόλυτη εξάρτηση από το ουράνιο του Νίγηρα, που βρίσκεται σε μια εκτεταμένη έκταση, από την περιοχή του Ιμουράρεν (Νίγηρα), μέχρι τις ενδότερες περιοχές του βόρειου Μάλι, στο Ανεφίς (εκεί που είναι σήμερα η επίμαχη περιοχή της πολεμικής αντιπαράθεσης). Όλη αυτή λοιπόν η ζώνη της Σαχάρας, είναι μια από τις πλουσιότερες σε κοιτάσματα ουρανίου περιοχές στον κόσμο!
Η σημερινή ιστορία, δεν βγήκε από το πουθενά. Έχει πλούσιο παρελθόν, από γεγονότα και σφαγές. Στη δεκαετία του ’80 ο Νίγηρας και το Μαλί, είχαν πληγεί από επισιτική κρίση. Τους υποσχέθηκαν λοιπόν οι κυβερνήσεις και οι διεθνείς οργανισμοί βοήθεια. Τότε λοιπόν, έβαλε πάλι το χεράκι του, το ΔΝΤ. Παρέχοντας δάνεια στο Μαλί, για ν’ αντιμετωπίσει τη φτώχεια, ζήτησε την περικοπή των δαπανών, που δίνονταν για κοινωνική στήριξη. Έτσι η βοήθεια στο μεγάλο κύμα των λιμοκτονούντων (κυρίως του άνυδρου βορρά), σταμάτησε. Οι Τουαρέγκ θεώρησαν ότι  εξελίχθηκε άλλη μια κοροϊδία εις βάρος τους. ( Όπως τότε, στις αρχές του ’60, που τους εξαπάτησαν με υποσχέσεις, για να μην κάνουν δικό τους κράτος).
Το μήνυμα της διαχρονικής κοροϊδίας εις βάρος τους, έπιασε τόπο. Οι Τουαρέγκ οργανώθηκαν κι έγιναν μια γροθιά υπολογίσιμης δύναμης, ξεπερνώντας τα συνοριακά εμπόδια, που τους είχαν θέσει οι αποικιοκράτες. Από το Μαλί, μέχρι το Νίγηρα και την Λιβύη, μπήκε το σύνθημα της δικιάς τους χώρας.
Τους έπαιρναν το ουράνιο και τους πέταγαν ψίχουλα. Έτσι η αγανάκτηση βγήκε ως εξέγερση στη δεκαετία του ’90. Για πέντε χρόνια οι Τουαρέγκ, έζησαν τη δική τους επανάσταση, με τη βοήθεια του Καντάφι. Τελικά το 1995 ηρέμησαν προσωρινά τα πράγματα, με τη βοήθεια των μετριοπαθών αυτόχθονων. Τους υποσχέθηκαν συμμετοχή στις κυβερνήσεις του Μαλί και του Νίγηρα.  Μάλιστα, ως ένδειξη σεβασμού στις συγκεκριμένες αποφάσεις, στο Τιμπουκτού, έκαψαν οι Τουαρέγκ τα όπλα. Μα φυσικά όχι όλα. Διότι δεν άργησαν να καταλάβουν την απάτη, που τους είχαν στήσει. Μερικοί δικοί τους συμβιβάστηκαν με τις προσφορές και οι υπόλοιποι πήγαν στο «καλάθι των αχρήστων», αναμένοντας βοήθεια, που δεν έρχονταν ποτέ.
Έτσι άρχισε ένας νέος αυξομειούμενος κύκλος ταραχών το 2007, για να φτάσουμε στο πρόσφατο παρελθόν.
Το Σεπτέμβριο του 2010 απήχθησαν πέντε εργαζόμενοι της εταιρείας εξόρυξης του ουρανίου στο Νίγηρα και μεταφέρθηκαν στο Μαλί. Οι απαγωγείς τους (Τουαρέγκ), ζήτησαν λύτρα και αναγνώριση των δικαιωμάτων τους, να έχουν ποσοστά από τις εξορύξεις του ουρανίου. Φυσικά η απάντηση ήταν όχι. Το 2011,  απήχθηκαν στην πρωτεύουσα του Νίγηρα (Νιαμέι), δύο Γάλλοι και μεταφέρθηκαν πάλι στο βόρειο Μαλί. Και πάλι η απάντηση ήταν αρνητική στα αιτήματα. Μάλιστα γίνεται μια επέμβαση κομάντος να ελευθερωθούν, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν οι αιχμάλωτοι. Η κυβέρνηση του Νίγηρα κατάλαβε, ότι πλέον έχει δυσκολέψει το ευνοϊκό γι αυτήν κλίμα (που είχε επιτύχει με τη συμπαράσταση της γαλλικής κυβέρνησης), τρώγοντας η νομενκλατούρα τα χρήματα της συμφωνίας για το ουράνιο.
Επανειλημμένως η ΜΚΟ («Παρατηρητής των πυρηνικών»), κατήγγειλε τις συστηματικές λοβιτούρες που έχει κάνει η πυρηνική εταιρεία της «Αreva», με την κυβέρνηση του Νίγηρα, για να εξασφαλίσει τα πλεονεκτήματα των κοιτασμάτων ουρανίου, χωρίς να έχει τη διάθεση να δώσει τα πραγματικά οφειλόμενα ποσά, στο εν λόγω κράτος της Σαχάρας. Η «Areva», όπως σημειώνεται ειρωνικά,  προτιμάει την «ανθρωπιστική βοήθεια» στους φτωχούς του Νίγηρα, για να βοηθήσει τον υποανάπτυκτο λαό να ζήσει καλύτερα.
Τον περασμένο χρόνο, πραξικόπημα ανέτρεψε τον διεφθαρμένο πρόεδρο του Μαλί. Το νέο στρατιωτικό καθεστώς, δεν άργησε να έρθει σε ρήξη με τους Τουαρέγκ, εξ αιτίας της διαφθοράς που συνέχισε να υπάρχει στο κράτος. Μετά από αλλεπάλληλες αλλαγές στην ηγεσία του Μαλί, που όλες καθοδηγούνταν από τον καραβανά Αμαντού Σανόγκο, το πράγμα προχώρησε μέχρι το χωρισμό του κράτους στα δύο. Στα βόρεια αχανή εδάφη, η κρατική βοήθεια ήταν ανύπαρκτη, ενώ οι όποιες επιδοτήσεις πήγαιναν σε φιλοκυβερνητικούς διοικητικούς υπαλλήλους. Ο στρατός του Μαλί που είναι κακοσυντηρημένος, ουσιαστικά σιτίζεται (στην εμπόλεμη περιοχή), από τα πλιάτσικα που έκανε στις περιουσίες των Βερβερίνων και ιδιαίτερα στους Ικελάν (στους φτωχούς κι ανυπεράσπιστους Τουαρέγκ). Στην επίμαχη λοιπόν περιοχή που αποσχίσθηκε μετά την εξέγερση (μια έκταση όσο η Γαλλία),  έγινε μια οξύτατη αντιπαράθεση των συντηρητικών Τουαρέγκ (και άλλων ντόπιων κατοίκων), με εξτρεμιστές σαλαφιστές. Τελικά νίκησαν οι φονταμενταλιστές στην εμφύλια διαμάχη.
Επέβαλαν τη σαρία, απαγόρευσαν την κοσμική μουσική, απομόνωσαν ή εξόντωσαν τους διαφωνούντες και άρχισαν να καταστρέφουν πολιτιστικά κειμήλια, που θεωρήθηκαν προσβολή για τις θρησκευτικές τους αντιλήψεις. (Μεταξύ αυτών, ήταν κι ένα σημαντικό μνημείο, του 15ου αιώνα). Σημειωτέον μεταξύ άλλων, κατέστρεψαν το μνημείο (όχι τον τάφο), στο Gouma-Rarous, των πέντε Γάλλων, που σκοτώθηκαν με ελικόπτερο στην περιοχή το 1986, συμμετέχοντες ως προσωπικό υποστήριξης στο ράλι Παρίσι- Ντακάρ. (Μεταξύ των νεκρών εκείνων, ήταν κι ο οργανωτής και η ψυχή του εν λόγω αγώνα, ο Τιερί Σαμπίν).
Εκείνο που αξίζει ν’ αναφερθεί, είναι ότι οι φανατισμένοι ισλαμιστές, που τώρα πρωταγωνιστούν, είναι εκπαιδευμένοι από τους Αμερικανούς, που ήθελαν να δημιουργήσουν στη Σαχάρα του Μαλί, ένα στρατιωτικό ανάχωμα, στην επέκταση της αλγερινής επανάστασης προς νότο και παράλληλα, ήθελαν με κέντρο το βόρειο Μαλί, να μην επιτρέψουν τη διείσδυση των ιδεών «Καντάφι» στην Υποσαχάρεια ζώνη. Φυσικά τον περισσότερο εξοπλισμό οι εξεγερμένοι Τουαρέγκ, τον έχουν προμηθευτεί από τη Λιβύη, όταν πήγαν εκεί και πολέμησαν ως έμμισθοι υποστηριχτές του Καντάφι.
Οι Γάλλοι λοιπόν, μπήκαν στον πόλεμο με τους αντάρτες, έχοντας ως πρόσχημα ότι κινδυνεύει η ακεραιότητα (η ενότητα) του Μαλί, αλλά και για λόγους υπερπροστασίας ως προς τους γειτονικούς λαούς (ECOWAS), ώστε να μην «μολυνθούν» από τον ταλιμπανισμό.  Παράλληλα προπαγανδίζουν, ότι οι γαλλόφωνοι τρομοκράτες σαλαφιστές, έχουν άμεση σχέση με συμπατριώτες τους στη Γαλλία κι άρα μπορεί να μπολιάσουν με τις ιδέες τους, τους ομόθρησκους τους στην Ευρώπη. Έτσι για προληπτικούς λόγους, επιζητούν οι Γάλλοι,  με τη στρατιωτική παρουσία τους (κι επέμβαση), να προστατευθεί η ζωή των Ευρωπαίων. ( Γι αυτό θέλουν την ένθερμη συμπαράσταση της Ε.Ε και του ΝΑΤΟ).
Φυσικά η επιχείρηση «Σερβάλ» (το αιλουροειδές της Σαχάρας) στο Μαλί, δεν αναφέρει τίποτε για την ουσία του θέματος. Δηλαδή την κατοχή των περιοχών εκείνων, που είναι τ’ αποθέματα ουρανίου και μερικά κοιτάσματα χρυσού κι ίσως και πετρελαίου, παρά τις όχθες του Νίγηρα ποταμού.
Επίσης δεν λέγονται και μερικά ακόμη αξιοσημείωτα: Δηλαδή, ότι η σημερινή ισλαμική «δημοκρατική» εξουσία της Λιβύης, έχει στους κόλπους της επίσης τους ταλιμπάν που συνδέονται άμεσα με τους φονταμενταλιστές του Μαλί. Συγκεκριμένα η Αλ Κάιντα του Μακρέμπ (ΑQIM),  που εξουσιάζει τώρα στο βόρειο Μαλί, είναι η αδελφή οργάνωση της λιβυκής (LIFG), που πολέμησε με τους νατοϊκούς στην εξόντωση του Καντάφι. (Τώρα οι δυό οργανώσεις, έχουν επικεφαλής, τον Abdul Hakim Belhaj. Ο συγκεκριμένος ισλαμιστής επαναστάτης, αφού πέρασε από τους Μουτζαχεντίν του Αφγανιστάν, πήγε στη Λιβύη και προσπάθησε τρεις φορές ν’ ανατρέψει τον πρώην Λίβυο ηγέτη. Τελικά πρόλαβε και το έσκασε πριν τον συλλάβουν, μεταβαίνοντας στο Αφγανιστάν, όπου κι εισχώρησε στους Ταλιμπάν. Μετά την 11η Σεπτεμβρίου καταζητείτο από τη CIA και τελικά συλλαμβάνεται στην Κουάλα Λουμπούρ. Κατηγορείται ως υπεύθυνος των τρομοκρατικών ενεργειών στο σιδηρόδρομο της Μαδρίτης (2004). Η CIA, όμως τον παραδίδει στον Καντάφι, που τον αναζητεί. Με την λιβυκή εξέγερση δραπετεύει από τις φυλακές κι είναι αυτός που ως μαχητής της Τρίπολης, παρέδωσε την πόλη στην κυβέρνηση των επαναστατών και στις συμμαχικές τους νατοϊκές δυνάμεις. Σήμερα είναι στη Λιβύη, ο άτυπος επικεφαλής του Εθνικού Κόμματος (Alwattan Party).
Το άλλο παράδοξο της ιστορίας των ταλιμπάν είναι, ότι οι ισλαμικές μονάδες, που πολεμούν τον Άσσαντ στη Συρία, πήραν ενίσχυση 20 λιβυκά τανκς (ρωσικής κατασκευής Τ-62), μέσω της συνδρομής του Belhaj, για να ενισχύσουν τη δύναμη του πυρός τους.
Και τώρα στο δια ταύτα. Τι γίνεται με τους Γάλλους στη Σαχάρα;
Οι στρατιωτικοί φοβούνται, ότι ο Ολλάντ έχει παρασυρθεί από τις στρατηγικές  ανάγκες  της χώρας του, για να ελέγξει (σ’ ένα ατέλειωτο πόλεμο, που δεν θα έχει τέλος), τον ορυκτό πλούτο της Σαχάρας. Καθοδηγείται από τις πιέσεις της «Areva» για το ουράνιο. Οι Γάλλοι πρέπει να θυμούνται, ότι ποτέ δεν βγήκαν νικητές στη Σαχάρα. Μόνο με δόλο επικράτησαν, αλλά και χάρη στην ανοχή των συντηρητικών Τουαρέγκ, που μάλλον τώρα έχουν απομείνει λίγοι, καθ’ ότι η πλειονότητα των κατοίκων βλέπουν, να δίνονται εκατομ. δολάρια στις τοπικές κυβερνήσεις κι όχι στους δικαιούχους αυτόχθονες πληθυσμούς. Άρα σημαίνει, ότι πέρα από σφαίρες και βόμβες, πρέπει εκεί να ρίξουν πολύ χρήμα στην περιοχή, που όμως τώρα (με την οικονομική κρίση), δεν το διαθέτουν σ’ επάρκεια.
Ας σημειωθεί ότι οι βομβαρδισμοί των Γάλλων σε κατοικημένες περιοχές του βόρειου Μαλί, που κατέχουν οι ταλιμπάν (και κρατούν έτσι ομήρους τους κατοίκους των πόλεων), ουσιαστικά οξύνει το αντί-γαλλικό και αντί-ευρωπαϊκό μένος, με αποτέλεσμα, πράγματι να κινδυνεύουν σοβαρά με τρομοκρατικά κτυπήματα χώρες, που συμμετέχουν επιχειρησιακά στη συγκεκριμένη γαλλική επίθεση, εναντίον των Τουαρέγκ.
Αυτά ως πρώτη γεύση. Γιατί η ιστορία που άνοιξε τώρα, θα έχει ενδιαφέρουσα συνέχεια.
«Εμείς είμαστε μαχητές της ερήμου κι όχι τουρίστες στρατιώτες. Κι αυτό το ξέρουν πολύ καλά οι Γάλλοι»!
Μ’ αυτά τα ενδεικτικά λόγια, καλωσόρισε ο Iyad Ag Ghali, ηγέτης των ανταρτών του Αnsar Dine (της ορθής πίστης), την άφιξη της «Λεγεώνας των Ξένων» , μετά από 60 χρόνια απουσίας, από τη Σαχάρα. Το «Αφγανιστάν» της Σαχάρας, άνοιξε τα κιτάπια του, για να μην ξεχνάμε, ότι η παγκοσμιοποιημένη τρομοκρατία, δεν έχει λόγο να μην πετά από τόπο σε τόπο, εκεί που βρίσκει πρόσφορο, «αγανακτισμένο έδαφος» και πρόθημα αυτιά, ν’ ακούσουν την ιαχή του πολέμου. Η Γαλλία, επειδή λοιπόν φοβάται ότι θα την πατήσει, βάζει (κοντόφθαλμα), τους νομιμόφρονες στρατούς της Σαχάρας (Μάλι, Νίγηρα Τσαδ) να τα βάλουν με τους απτόητους Τουαρέγκ. Όμως για μια ακόμη φορά ξεχνά την ιστορία και παραβλέπει την πραγματικότητα. Ότι χωρίς χρήματα, πόλεμος δεν γίνεται. Οι ηρωϊσμοί τελείωσαν αξιότιμοι αποικιοκράτες.
Εκεί στα ορεινά λιβάδια της κεντρικής Ασίας, η παραισθησιογόνος παπαρούνα, «τάϊσε» τους πολεμόχαρους (ένθεν κι εκείθεν), για δεκαετίες σ’ ένα πόλεμο χωρίς τελειωμό, γιατί τα κέρδη είναι πολλά. Η τρομοκρατία μόνο με θρησκευτικά λόγια δεν ζει. Θέλει οικονομικό κίνητρο, για να πολεμά και να εξοπλίζεται. Τα ίδια λοιπόν κι απαράλλακτα του Αφγανιστάν, συναντούμε τώρα στην υπόθεση της Σαχάρας.
Στην αμμοσκέπαστη χώρα των Τουαρέγκ, το ουράνιο βγαίνει με κόπο και δυστυχία. Με τις  αρρώστιες και  τις συμφορές των ντόπιων,  οι Γάλλοι καταναλωτές, ανάβουν τα φωτιστικά στην χώρα τους,  λούζουν με φώς την πρωτεύουσά τους, και μιλούν αλαζονικά (όπως ο Κον Μπεντίτ), «για τη δημοκρατική Ευρώπη, που έχει χρέος να επέμβει, στο σκοταδισμό που την απειλεί τον πολιτισμό μας». Αλήθεια υπάρχει τεχνολογικός πολιτισμός, χωρίς οδύνη; Αυτή τη συμφορά των τριτοκοσμικών, ποιος καλοβολεμένος την αναλογίζεται;
«Δεν υπάρχουν ιδέες. Υπάρχουν μονάχα άνθρωποι που κουβαλούν τις ιδέες», γράφει ο Καζαντζάκης. «Κι αυτές οι ιδέες, περνούν το μπόι του ανθρώπου που τις κουβαλεί». Άρα η «απειλούμενη δημοκρατία» σου κύριε Ντάνι, δεν είναι καλύτερη, από την παραπληροφόρηση που επιχειρείς.
Απ’ την άλλη, ο  σκοταδισμός των ισλαμιστών, δεν είναι άμυνα και αντίσταση, αλλά εξαπάτηση ενός κόσμου, που  με πάθος πιστεύει στα θρησκευτικά ψέματα, προσδοκώντας τη λύτρωση του, σ’ ένα «θολό» αύριο.
Και οι μεν (πολεμοχαρείς Ευρωπαίοι) και οι δε ( φονταμεταλιστές του Ισλάμ), επιζητούν το συστηματικό υπνωτισμό του ακροατηρίου τους.  Κι όμως. Ούτε ο Αλλάχ, μα ούτε και ο Μαμωνάς, θα σταματήσουν την τρέλα των όπλων να κυβερνά. Και φυσικά μέσα σε τούτη τη σχιζοφρενή εποχή, ο εφησυχασμός του «δημοκρατικού» κομφορμισμού, δίνει χώρο στα χορτασμένα αφεντικά  (Μουσουλμάνους και Χριστιανούς), να ζουν πλουσιοπάροχα, συγκινούμενοι δήθεν, από το παιδικό κλάμα της πείνας που βιώνουν, τ’ αθώα πλάσματα.
Κι αυτό το τελευταίο, το αφιερώνω στην Κριστίν Λαγκάρντ, που σκέφτεται τα παιδιά του Νίγηρα κι αγανακτεί που δεν έχουν την φροντίδα των καλοταϊσμένων Ελληνόπουλων.
Μιχάλης Μιχελής